- Philippines không chấp nhận việc Bắc Kinh cấm đánh cá ở Biển Đông
- Không chấp nhận để Trung Quốc hiện thực hóa tham vọng chủ quyền phi pháp ở Biển Đông
- Việt Nam bác bỏ lệnh cấm đánh bắt cá của Trung Quốc ở Biển Đông
 |
Cảnh sát biển Việt Nam thể hiện quyết tâm bảo vệ chủ quyền biển đảo |
Trung Quốc không có cơ sở pháp lý để khẳng định “quyền lịch sử” ở Biển Đông
Nhân dịp này, Báo Porady của giới luật sư Ukraine vừa đăng bài phân tích của chuyên gia Sergei Tolstov - Giám đốc Viện phân tích chính trị và nghiên cứu quốc tế có trụ sở tại Kiev về ý nghĩa của phán quyết PCA. Tác giả Tolstov cho rằng phán quyết của PCA sau 5 năm “đã cho thấy sự công bằng và cơ sở pháp lý”. PCA đã đưa ra phán quyết rõ ràng về yêu sách phi lý của Trung Quốc đối với phần lớn diện tích ở Biển Đông. Cụ thể, Tòa đã tuyên bố rằng Trung Quốc không có cơ sở pháp lý để khẳng định “quyền lịch sử” đối với những nguồn tài nguyên ở Biển Đông trong phạm vi “đường 9 đoạn”. Điều đó có nghĩa là Bắc Kinh không thể nêu yêu sách về Vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) trong khu vực quần đảo Trường Sa của Việt Nam, cũng như không có “quyền lịch sử” để tuyên bố chủ quyền đối với hoạt động khai thác tài nguyên trong khu vực tranh chấp. Chuyên gia Ukraine nhận định rằng phán quyết của PCA đã có tác động nhất định đến lập trường và hành động của Trung Quốc, nhất là đối với khu vực bãi cạn Scarborough.
Về ý nghĩa của luật pháp quốc tế trong giải quyết tranh chấp ở Biển Đông, tác giả Tolstov nhấn mạnh nghĩa vụ của các bên trong khuôn khổ Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, bày tỏ quan ngại những hành động đơn phương không tuân thủ luật pháp đã gây ra tình trạng bất ổn về an ninh trong khu vực. Ông cho rằng “các bên cần chấp hành nguyên tắc giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, tự nguyện tuân thủ Công ước và phán quyết của PCA”.
Theo chuyên gia Ukraine, PCA không chỉ giới hạn ở việc nêu ra hành vi vi phạm của Trung Quốc đối với các điều khoản nhất định của UNCLOS, mà còn nhấn mạnh đến sự cần thiết phải giải quyết tranh chấp một cách hòa bình và tôn trọng lợi ích của các bên. Ông khẳng định trong bối cảnh hiện nay, bước đi tích cực là các bên liên quan ký kết Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), theo đó coi trọng đảm bảo tự do hàng hải và cân nhắc đến những yêu sách của nhau.
ASEAN có nghĩa vụ đóng vai trò trung tâm trong việc giải quyết các vấn đề ở Biển Đông
Cũng liên quan đến vấn đề Biển Đông, trang Latestmalaysia.com của Malaysia ngày 10-7 đăng bài viết của tác giả Azam Saham cho rằng, Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) có nghĩa vụ đóng vai trò trung tâm trong việc giải quyết các vấn đề ở Biển Đông, với Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS) là cơ sở cho chuẩn mực và hành vi.
Bài viết đánh giá phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) có ý nghĩa quan trọng. Tuy nhiên, tác giả cho rằng 5 năm sau khi PCA ra phán quyết về Biển Đông (ngày 12-7-2016), tình hình an ninh tại Biển Đông tiếp tục căng thẳng bất chấp các bên đã nỗ lực duy trì sự ổn định thông qua các biện pháp và hoạt động chung. Bài viết khuyến nghị để giảm bớt sự gia tăng các hoạt động quân sự và chiếm đóng trên thực địa gần đây, cần có các hành động tập thể từ ASEAN, đặc biệt là sự thống nhất, đoàn kết của các nước thành viên.
Tác giả nhấn mạnh ASEAN và các nước thành viên có nghĩa vụ đóng vai trò trung tâm trong việc giải quyết các vấn đề ở Biển Đông, đồng thời các quốc gia ngoài khu vực cần phải tôn trọng các cơ chế hợp tác đa phương do ASEAN dẫn dắt. Bài viết cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của UNCLOS trong giải quyết tranh chấp tại Biển Đông, theo đó dẫn chứng quan điểm của Malaysia và Brunei về vấn đề này.
Trong các văn bản pháp lý và diễn đàn gần đây, Malaysia đã tái khẳng định vai trò của luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS. Mới đây, tại cuộc họp lần thứ 31 của các quốc gia thành viên UNCLOS, Đại sứ, Trưởng phái đoàn thường trực Malaysia tại Liên hợp quốc Syed Mohamad Hasrin Aidid chia sẻ lập trường của nước này cho rằng cần sử dụng UNCLOS làm cơ sở để giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông.
Quan chức ngoại giao này nhấn mạnh UNCLOS đã và đang góp phần tăng cường hòa bình, an ninh, hợp tác và hữu nghị giữa các quốc gia trên thế giới.
Theo bài viết, trong Sách trắng Quốc phòng năm 2021 công bố cuối tháng 6 vừa qua, lần đầu tiên Brunei đề cập UNCLOS như một công cụ quan trọng để giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông. Nước Chủ tịch ASEAN 2021 khuyến nghị cần phải nỗ lực xác định các chuẩn mực và hành vi được chấp nhận theo luật pháp quốc tế, cụ thể là UNCLOS.
Bài viết cũng khẳng định việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) năm 2002 và đảm bảo đạt được tiến bộ thực chất trong các cuộc đàm phán nhằm sớm hoàn tất Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) có vai trò hết sức quan trọng trong giải quyết tranh chấp ở vùng biển này.
