 |
Amanda Nguyễn phát biểu trong buổi lễ tốt nghiệp tại trường Đại học Fulbright Việt Nam ngày 7-6 |
“Văn hóa Việt Nam đã ăn sâu vào tôi”
Ngày 7-6, trong chuyến trở lại Việt Nam, Amanda Nguyễn - người phụ nữ gốc Việt đầu tiên bay vào vũ trụ - đã tham dự lễ tốt nghiệp của trường Đại học Fulbright Việt Nam và có buổi trao đổi bàn tròn với báo chí.
Amanda chia sẻ cảm thấy vô cùng biết ơn khi hành trình của mình đã được Việt Nam và người Việt trên khắp thế giới “đón nhận với vòng tay rộng mở”. Cô nhớ lại lá thư chúc mừng đầu tiên mà mình nhận được khi trở lại mặt đất là từ Chủ tịch nước Lương Cường. Trong thư, Chủ tịch nước bày tỏ vui mừng và tự hào khi lần đầu tiên có một phụ nữ Việt Nam bay vào vũ trụ, khẳng định tài năng và trí tuệ của người Việt Nam tại Mỹ và trên thế giới.
Amanda trưởng thành tại Mỹ trong một gia đình có bố mẹ là những người đã rời Việt Nam sau năm 1975. Cô chỉ biết về Việt Nam qua những bộ phim Mỹ hay những câu chuyện của cha mẹ. Tuy nhiên, nói về Việt Nam, Amanda khẳng định: “Tôi biết ơn lịch sử hào hùng của dân tộc mình, sự kiên cường xuyên suốt nhiều thế kỷ đã tạo nên con người tôi hôm nay”.
Amanda tâm sự trong tủ áo của cô có khá nhiều bộ đồ phi hành gia, có bộ có gắn quốc kỳ, có bộ không. “Nhưng dù mặc bộ nào, khi nhìn vào gương, tôi và cả người khác đều thấy rõ tôi là người Mỹ gốc Việt. Tôi tin văn hóa Việt Nam đã ăn sâu vào tôi, đặc biệt là tinh thần cộng đồng, luôn gắn bó, luôn giúp đỡ nhau. Chính tinh thần đó đã mang lại cho tôi nhiều giá trị trên hành trình của mình”. Amanda chia sẻ: “Có thể tôi hơi thiên vị, nhưng tôi thật sự nghĩ rằng người Việt là những người xuất sắc nhất trên thế giới”.
Khi suy nghĩ về hình ảnh nào có thể đại diện cho bản thân, Amanda tâm sự có nhiều người nói cô giống như một con phượng hoàng. Nhưng cô nói mình thích hình ảnh con rồng hơn. Đó cũng là lý do cô chọn biệt hiệu là Dragon (Rồng) trong suốt những tháng rèn luyện cho chuyến bay vào vũ trụ bằng tàu New Shepard. “Với tôi, văn hóa Việt Nam là vượt qua mọi thử thách, là vươn lên không ngừng để chạm đến điều mình đã đặt ra, giống như tinh thần của một con rồng”, Amanda nói. Cô mong được hiểu nguồn cội của mẹ, hiểu về sự bình yên của đất nước và những người Việt Nam kiên cường.
8h30 sáng 14-4-2025 giờ địa phương Mỹ (20h30 cùng ngày giờ Việt Nam), Amanda đã thực hiện thành công chuyến du hành ngoài không gian kéo dài 11 phút cùng phi hành đoàn sứ mệnh NS-31 của Blue Origin. Đây là chuyến bay có phi hành đoàn toàn nữ đầu tiên trong hơn 60 năm, kể từ khi nữ phi hành gia người Nga Valentina Tereshkova bay một mình vào không gian năm 1963 trên tàu vũ trụ Vostok 6.
Sứ mệnh NS-31 không chỉ là cột mốc quan trọng về giới trong du hành vũ trụ thương mại, mà còn truyền cảm hứng cho phụ nữ và trẻ em gái tham gia lĩnh vực STEM. Phi hành đoàn khẳng định phụ nữ có thể kết hợp đam mê khoa học với cá tính riêng. Từ trên khoang phi hành đoàn, Amanda cùng các thành viên của NS-31 đã được chiêm ngưỡng vũ trụ đen thẳm và đường cong của Trái đất trong trạng thái không trọng lực.
Trung tâm vũ trụ Việt Nam đã cung cấp 169 hạt sen giống để Amanda thực hiện các nghiên cứu trong vũ trụ. Trong chuyến bay, từ trên không gian, Amanda đã gửi lời chào tới Việt Nam. Cô nói bằng tiếng Việt: “Xin chào Việt Nam”. Trong lúc Amanda thực hiện chuyến bay, Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper đã tổ chức buổi gặp mặt Trung tướng Phạm Tuân - người Việt Nam đầu tiên bay vào không gian - để cùng theo dõi khoảnh khắc Amanda trở thành người phụ nữ Mỹ gốc Việt đầu tiên bay vào không gian.
4 lời khuyên quý giá
Tại lễ tốt nghiệp chương trình cử nhân 2025 của trường ĐH Fulbright Việt Nam ở Hội trường Thống nhất - Di tích lịch sử Dinh Độc lập tại TP.HCM, Amanda đã có bài phát biểu với vai trò là diễn giả danh dự trước các tân cử nhân Đại học Fulbright.
Với sự chân thành sâu sắc, Amanda đã kể lại những câu chuyện trong hành trình mình đã đi qua, từ nạn nhân của hiếp dâm, đến việc thuyết phục các quốc gia thông qua Nghị quyết của Liên hợp quốc về Đạo luật quyền của nạn nhân bị cưỡng hiếp và rồi trở thành người phụ nữ Việt Nam đầu tiên bay vào không gian. Từ câu chuyện cuộc đời, Amanda gửi gắm đến các bạn trẻ 4 lời khuyên quý giá. Đầu tiên là sự đồng cảm. Thứ hai, nhận ra rằng chúng ta là tổng hòa của nhiều bản thể. Thứ ba là lòng dũng cảm. Cuối cùng là tình yêu thương.
Nhấn mạnh sự đồng cảm, lòng trắc ẩn triệt để là yếu tố quyết định thành công trong vận động chính sách, Amanda cho rằng những chiến dịch thành công không phải vì người ta thông minh hơn hay có nhiều nguồn lực hơn, mà tất cả mọi thứ xoay quanh một yếu tố then chốt nhất, đó chính là lòng trắc ẩn triệt để. Điều này có nghĩa là khả năng nhìn thấy nhân tính ở người khác, ngay cả khi họ không nhận ra điều đó ở chính mình. Amanda dẫn chứng cuộc gặp lịch sử tại Vatican, nơi cô - một nạn nhân từng bị xâm hại tình dục - đã thuyết phục Giáo hoàng ủng hộ nghị quyết của Liên hợp quốc về công lý cho nạn nhân. Bằng cách bắt đầu bằng lòng trắc ẩn, tập trung vào những giá trị chung, họ đã vượt qua ranh giới chính trị để đạt được sự đồng thuận.
Nói về bài học sự tổng hòa của nhiều bản thể, Amanda kể khi đứng ra tố cáo mình là nạn nhân của bạo lực tình dục, cô từng bị hỏi: “Bạn mặc gì hôm đó?”. Với “tinh thần phản kháng sáng tạo”, Amanda đã biến chính câu hỏi đó thành công cụ cho những chương trình vận động của mình. Điển hình trong Tuần lễ thời trang New York, ngay trước Đại hội đồng Liên hợp quốc, cô tổ chức show thời trang đầu tiên dành cho các nạn nhân bị cưỡng hiếp, mời các đại sứ ngồi hàng ghế đầu. Kết quả trong đêm diễn, 25 quốc gia xác nhận bỏ phiếu ủng hộ nghị quyết của Rise - một tổ chức phi lợi nhuận bảo vệ những người bị tấn công tình dục do Amanda sáng lập năm 2014. “Sự sáng tạo đến từ giao điểm của các đam mê khác biệt”, Amanda nhấn mạnh.
Nói về tình yêu thương, Amanda kể rằng mình từng lo lắng liệu quê hương có chấp nhận cô hay không. Nhưng rồi cô nhận ra: “Dù ở đâu, cội nguồn của chúng ta vẫn ở đây - Việt Nam”. Cô kể khi rung chuông bước lên tàu vũ trụ, nghi thức thủy thủ dành cho người sắp ra khơi, cô nghĩ đến những người phụ nữ Việt khác, những người sẽ theo sau, những người chưa bao giờ được nhìn thấy mình trên hàng ghế đầu của bất kỳ sân khấu nào. “Tôi bay vào không gian, không phải để là người duy nhất mà để mở đường”, Amanda nói.
Amanda chia sẻ hiện tại mình có nhiều dự án, đặc biệt với Trung tâm vũ trụ quốc gia Việt Nam, để hỗ trợ, kết nối những tài năng tiếp cận với nhiều cơ hội. Ngoài ra, Amanda cũng kỳ vọng trong thời gian tới có thể đưa một số chương trình giáo dục về STEM về Việt Nam, giúp các bạn học sinh tiếp cận với nhiều chương trình giáo dục hiện đại và gieo thêm niềm đam mê khoa học, vũ trụ cho học sinh, sinh viên. Cô cho biết thêm sẽ có những sự hợp tác giữa cô và trường Đại học Fulbright Việt Nam trong thời gian tới trong lĩnh vực giáo dục.
