Ngân hàng muốn có hành lang pháp lý để “số hóa” hoạt động cho vay

• CEO HSBC Việt Nam: Dịch Covid-19 giúp người dân nhận ra tầm quan trọng của ngân hàng số

Hiện nay, Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước đã có những quy định về định danh điện tử (eKYC), cho phép tổ chức tín dụng (TCTD) có thể định danh khách hàng mà không cần gặp mặt trực tiếp. Tuy nhiên, việc định danh khách hàng bằng eKYC lại chỉ áp dụng để định danh khách hàng trong hoạt động phòng chống rửa tiền và mở tài khoản thanh toán, chưa được áp dụng chung cho các hoạt động nghiệp vụ của TCTD.

Tương tự, việc xác thực khách hàng và xác thực giao dịch, quy định hiện hành cũng chỉ đề cập đến phạm vi giao dịch là chuyển tiền, thanh toán trong khi các giao dịch trên kênh điên tử của ngân hàng còn phát sinh nhiều loại khác như: gửi tiền gửi có kỳ hạn, cho vay, ngoại hối,… các giao dịch tài chính và phi tài chính khác nên chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn của các TCTD.

Điều này đã dẫn đến nhiều vướng mắc đối với các TCTD. Bà Tôn Thị Hải Yến, Trưởng phòng Pháp chế (Công ty Tài chính Điện lực) cho biết, hiện nay trong hoạt động cho vay, TCTD đang phải áp dụng Thông tư 39/2016/TT-NHNN hướng dẫn về hoạt động cho vay và thông tư này không có quy định về áp dụng eKYC.

“Thực tế, mỗi ngày, công ty tài chính chúng tôi phát sinh hàng trăm khoản vay, các khoản vay có giá trị chỉ từ 5 triệu đồng đến 50 triệu đồng, lớn nhất cũng chỉ 100 triệu đồng. Số lượng khách hàng lớn, số tiền giải ngân nhỏ, chủ yếu cho vay tín chấp, nên thủ tục giải ngân cần nhanh gọn.

Nếu như theo thủ tục truyền thống, thì mất rất nhiều thời gian, công sức. Do đó, chúng tôi rất mong muốn có quy định hợp thức hóa eKYC và các phương thức thẩm định điện tử khác trong hoạt động cho vay để ngân hàng và công ty tài chính có thể áp dụng trong cấp tín dụng trực tuyến”, bà Hải Yến đề nghị.

Các tổ chức tín dụng vẫn đang gặp khó vì các quy định chuyển đổi số "nửa nạc, nửa mỡ"

Không chỉ thiếu hành lang pháp lý số hóa khoản vay, các TCTD cũng gặp khó vì quy định bắt buộc hợp đồng phải có chữ ký tươi, phải lưu trữ hồ sơ giấy.

Bà Nguyễn Thị Phương, Giám đốc pháp chế của BIDV cũng cho hay, Thông tư 39/2016/TT-NHNN và các văn bản pháp luật hiện hành đều yêu cầu các hợp đồng, thỏa thuận cho vay phải có chữ ký tươi. Chính vì vậy, dù các tất cả các quy trình, hồ sơ thẩm định đều tiến hành online, nhưng đến lúc ký hợp đồng thì vẫn bắt buộc phải có chữ ký tươi.

“Với khuôn khổ pháp luật hiện tại, nếu tổ chức tín dụng mạnh dạn triển khai số hóa hoạt động cho vay thì sẽ phải đối mặt với nhiều rủi ro pháp lý. Chẳng hạn, nếu sau này, ứng dụng gặp trục trặc kỹ thuật hoặc khách hàng có tranh chấp, đưa ra tòa, tòa tuyên khoản vay vô hiệu, thì ngân hàng chịu rủi ro cao.

Chính vì vậy, chúng tôi chưa dám triển khai số hóa 100% hoạt động cho vay khi chưa có hướng dẫn của NHNN. Trong hoàn cảnh hiện nay, rất khó khăn để vừa tuân thủ pháp luật, vừa đáp ứng nhu cầu kinh doanh” – bà Nguyễn Thị Phương nói.

Ngoài ra, theo quy định, TCTD phải bảo quản, lưu trữ hồ sơ, hợp đồng, chứng từ vay vốn bằng giấy từ 5 năm đến 20 năm. Với lượng hồ sơ tín dụng tăng mạnh hàng năm, đây là áp lực rất lớn.

Với những vướng mắc nêu trên, nhiều TCTD cũng đề xuất NHNN có hướng dẫn về việc áp dụng phương thức điện tử trong hoạt động cấp cho vay, bao thanh toán, bảo lãnh tín dụng... theo hướng tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng số hóa hoạt động cấp tín dụng.