Khó quản lý thị trường đông dược
(ANTĐ) - Thị trường đông dược luôn có những diễn biến phức tạp. Ngoài việc phải đối mặt với nguy cơ hàng nội địa kém chất lượng, người tiêu dùng còn phải đương đầu với đông dược nhập lậu không thể kiểm soát được chất lượng…
 |
| Thị trường thuốc đông dược đang vượt tầm kiểm soát |
Hàng trong nước: Nhiều nguy cơ
Thời gian qua, tại TP Hồ Chí Minh, các cơ quan chức năng liên tục phát hiện nhiều cơ sở kinh doanh đông dược và thuốc y học cổ truyền vi phạm Tiêu chuẩn Dược Việt. Các vi phạm như: Kho chứa dược liệu không đạt điều kiện vệ sinh, độ ẩm nên dễ mốc, biến chất; cơ sở không xuất trình được hoá đơn, chứng từ và nguồn gốc xuất xứ hàng hoá; không có số đăng ký lưu hành; không thực hiện niêm yết giá thuốc theo qui định...
Ông Nguyễn Trí Vị - Đội trưởng Đội Quản lý thị trường (QLTT) Bình Thạnh - cho biết: “Qua kiểm tra một số nhà thuốc, cửa hàng đông dược trên địa bàn, phát hiện nhiều loại đông dược bày bán nhưng không đăng ký chất lượng, nguồn gốc trôi nổi. Nghiêm trọng hơn, có nơi giấy phép kinh doanh chỉ đăng ký bán đông dược nhưng nhà thuốc lại tự mua dược liệu trôi nổi, đóng gói thành phẩm bán ra thị trường”. Theo ông Vị, đa số các loại thuốc của các cơ sở kinh doanh thuốc đông dược có sai phạm đều không đạt chất lượng về độ tan rã, không đủ hàm lượng, không có hạn sử dụng.
Thậm chí nhiều thuốc đã hết hạn đăng ký nhưng nhà sản xuất vẫn ngang nhiên tung ra thị trường. Chẳng hạn như nhà thuốc NS (đường Xô - Viết Nghệ Tĩnh), kinh doanh các loại thuốc chữa thận dương hư, bổ tì hoàn nhưng không có hoá đơn, đăng ký chất lượng sản phẩm và nhãn hiệu hàng hoá. Đặc biệt, tại đây lực lượng chức năng còn phát hiện 13 thùng chứa bao bì, hộp thuốc các loại. Chủ nhà thuốc thừa nhận đã mua dược liệu trôi nổi sau đó tự in bao bì và đóng gói…
Còn tại Hà Nội, những sai phạm trong lĩnh vực kinh doanh đông dược có phần nghiêm trọng hơn. Đại diện Chi cục QLTT TP Hà Nội cho biết: Một trong những làng nghề kinh doanh, chế biến thuốc đông dược lớn nhất Hà Nội là Ninh Hiệp (huyện Gia Lâm), có hơn 100 cơ sở kinh doanh chế biến thuốc nhưng chỉ có 20 cơ sở được cấp phép. Nguồn hàng tập kết về đây chủ yếu là thu gom từ các tỉnh và nguồn hàng giả từ nước ngoài chuyển về…
Đặc biệt, kết quả kiểm tra các phòng khám Đông y có yếu tố nước ngoài trên địa bàn cho thấy, 7 trong số 9 cơ sở bị kiểm tra phát hiện nhiều vi phạm. Điển hình, tại cơ sở khám - chữa bệnh 298 Nguyễn Trãi (Thanh Xuân) trong 4 mẫu dược liệu là hồng hoa, bạch linh, hy thiêm, sơn chi tử thì có 2 mẫu không đảm bảo chất lượng như: 1kg hồng hoa bị mối mọt, dược liệu bạch linh có tinh bột lạ, không đạt chất lượng theo dược điển Việt Nam 3.
Tại phòng khám của Công ty Liên Việt Hoa - số 100 Kim Mã (Ba Đình), trong 3 mẫu dược liệu trong tủ thuốc là: Bạch linh, kỳ tử, hồng hoa thì có 2 mẫu không đạt tiêu chuẩn là hồng hoa (có phẩm màu) và bạch linh có tinh bột lạ, không đạt tiêu chuẩn theo dược điển Việt Nam 3…
Nỗi lo chất lượng đông dược nhập lậu
Theo một báo cáo cần đây của Thanh tra Bộ Y tế, trên thị trường hiện có khoảng 500 mặt hàng dược liệu, thuốc đông dược, trong đó chỉ có 50 mặt hàng được nhập khẩu chính thức, 20 mặt hàng thu mua trong nước, còn lại 430 mặt hàng nhập lậu. Còn nhớ, cách đây chưa lâu, chỉ trong một ngày, lực lượng QLTT TP Hồ Chí Minh phát hiện hai vụ đông dược nhập lậu trên địa bàn quận 5 với số lượng lên đến hàng trăm ngàn viên thuốc, hàng chục ngàn hộp sản phẩm và hàng trăm chai thuốc. Thực tế cho thấy, phần lớn nguồn dược liệu, thuốc đông dược được nhập qua của khẩu Chi Ma (Lạng Sơn).
Cơ quan Hải quan cửa khẩu Chi Ma (Lạng Sơn) cho biết: Trung bình mỗi ngày có khoảng 50-60 tấn dược liệu được nhập vào nước ta. Phần lớn số sản phẩm này không hoá đơn chứng từ, không số đăng ký. Tuy nhiên, đó chỉ là những “phần nổi”, còn trên thực tế số dược liệu đưa vào nước ta còn lớn hơn nhiều, chủ yếu qua con đường tiểu ngạch. Điều đáng nói là do được nhập qua đường tiểu ngạch nên các nguồn dược liệu nhập đều không được đảm bảo và kiểm soát về chất lượng.
Theo một lương y tại phố Lãn Ông, Hà Nội (xin được giấu tên), thì tình trạng hàng đông dược nhập lậu đang ở mức báo động. Hiện, hầu hết các cơ sở khám - chữa bệnh y học cổ truyền khi kiểm tra đều có hợp đồng mua thuốc tại các cơ sở đã được cơ quan y tế cấp giấy chứng nhận tại phố Lãn Ông, phố Thuốc Bắc hoặc cơ sở thuốc đông y ở Ninh Hiệp (Gia Lâm, Hà Nội). Thế nhưng họ có mua tại các cơ sở được cấp phép hay không thì khó xác định.
Thời gian qua, Bộ Y tế đã có nhiều văn bản chỉ đạo kiểm tra cơ sở kinh doanh thuốc đông dược và khám - chữa bệnh bằng đông y, song, việc kiểm soát mặt hàng này ngày càng phức tạp do cơ quan chức năng chưa quản lý được chất lượng các nguồn dược liệu chủ yếu nhập lậu. Để giải quyết triệt để tình trạng “vàng thau lẫn lộn” trong lĩnh vực đông dược thì ngoài những nỗ lực của ngành y tế, đòi hỏi phải có sự phối hợp đồng bộ của các cấp, các ngành trong việc khống chế nguyên liệu và thuốc thành phẩm nhập lậu.
Thái Bình
