Gói thầu công nghệ KRX gần 10 năm lỡ hẹn thị trường chứng khoán Việt Nam

0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam
ANTD.VN - Dưới thời ông Trần Văn Dũng và ông Lê Hải Trà, gói thầu công nghệ thông tin với Sở Giao dịch chứng khoán Hàn Quốc (KRX) kéo dài gần 10 năm nhưng chưa thể vận hành. Đây có lẽ là một trong những điều đáng buồn nhất trong lịch sử gần 22 năm của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Gói thầu 10 năm chưa thể vận hành

Tháng 12/2012, Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HoSE) ký kết hợp đồng dịch vụ công nghệ thông tin với Sở Giao dịch Chứng khoán Hàn Quốc (KRX) để triển khai gói thầu "Thiết kế, giải pháp, cung cấp lắp đặt và chuyển giao hệ thống công nghệ thông tin" trị giá 28,6 triệu USD (hơn 600 tỷ đồng) cho thời hạn 5 năm.

Theo dự tính của HoSE, giai đoạn triển khai hệ thống KRX kéo dài trong khoảng 18 tháng và dự kiến đưa hệ thống chính thức hoạt động vào quý I/2015. Tuy nhiên, gói thầu này đã không thể vận hành đúng tiến độ và sau nhiều lần lỡ hẹn thì đến nay, sau gần 10 năm hệ thống KRX vẫn là một… lời hẹn.

Trong 10 năm đó, thị trường chứng khoán Việt Nam trải qua giai đoạn bùng nổ về thanh khoản dẫn đến hệ thống cũ bị quá tải nghiêm trọng. Trong phiên giao dịch chiều ngày 22/1/2018, tất cả lệnh giao dịch tại đợt khớp lệnh định kỳ xác định giá đóng cửa (ATC), hệ thống của HoSE đã bị “đơ”. HoSE sau đó phải tạm ngừng giao dịch trong 2 ngày kế tiếp để khắc phục.

Thời điểm đó, ông Lê Hải Trà cho biết, dự án KRX đã hoàn tất giai đoạn thiết kế, sắp đi vào triển khai vật lý và kiểm thử, sẽ đi vào hoạt động trong năm 2019. Tuy vậy, sau đó, với hàng loạt lý do như nhà thầu phụ bỏ ngang, dịch bệnh... khiến các chuyên gia Hàn Quốc gặp khó khăn khi vào Việt Nam, dự án tiếp tục được hứa hẹn các mốc tiếp theo.

Gói thầu công nghệ thông tin KRX do HoSE làm chủ đầu tư sau 10 năm chưa thể vận hành

Gói thầu công nghệ thông tin KRX do HoSE làm chủ đầu tư sau 10 năm chưa thể vận hành

Đầu năm 2021, tình trạng nghẽn lệnh trên HoSE lên đến đỉnh điểm nhưng gói thầu công nghệ mới vẫn “án binh bất động”, Bộ Tài chính đã phải chỉ đạo các cơ quan liên quan phối hợp với một số doanh nghiệp lớn trong nước gồm Sovico, FPT để xây dựng hệ thống giao dịch mới cho HoSE.

Giải pháp được hoàn thành vào tháng 7/2021 đã giúp giải quyết triệt để tình trạng nghẽn lệnh trên HoSE. Dù vậy, lãnh đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và HoSE cho rằng đây chỉ là giải pháp tạm thời và tiếp tục đặt ra một mốc mới để đưa KRX vào vận hành là cuối năm 2021, đầu 2022.

Mớ “bòng bong” không dễ gỡ

Lý giải cho sự chậm trễ của hệ thống KRX, ông Trần Văn Dũng và Lê Hải Trà từng cho biết, chủ yếu do những hạn chế về nhận thức, do khi đó Việt Nam chưa có kinh nghiệm đối với việc lựa chọn 1 hệ thống có quy mô và đặc tính phức tạp như các hệ thống thị trường chứng khoán.

Thời điểm đó, có 3 nhà thầu quốc tế tham gia gồm: Sở GDCK Hàn Quốc, Sở GDCK Nasdaq-OMX, Sở GDCK New York (NYSE). Sau đó NYSE rút do không đủ nguồn lực triển khai. KRX được chọn vì đáp ứng tiêu chí và chi phí đầu tư thấp hơn.

Ông Trần Văn Dũng từng thừa nhận: “Khi đấu thầu xong, trong quá trình triển khai, chúng tôi mới nhận thấy giới hạn nhận thức là một rào cản rất lớn. Nhận thức chúng ta chưa nhiều, do vậy mất rất nhiều thời gian cùng nhà thầu nước ngoài định hình hệ thống”.

Ngoài ra, cựu lãnh đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng cho biết, ban đầu dự định chỉ triển khai cho HoSE, nhưng khi bước vào triển khai lại muốn mở rộng cho toàn hệ thống, cả HNX, VSD, và các sản phẩm mới như trái phiếu, phái sinh... Như vậy, phạm vi mở rộng hơn dự tính ban đầu khá nhiều, công nghệ mở rộng hơn nhiều.

Khi các vấn đề giải quyết xong thì đại dịch Covid-19 lại bùng phát làm ảnh hưởng đến việc đưa chuyên gia vào trong nước. Thêm vào đó, hợp đồng được ký kết theo hình thức EPC (Thiết kế - Cung ứng vật tư thiết bị - Xây lắp), do đó không được thay đổi nội dung, kinh phí dự án. Trong khi thời gian các chuyên gia lưu trú tại Việt Nam mất rất nhiều kinh phí phát sinh, do đó, phía UBCKNN và HoSE phải mất rất nhiều thời gian để giải quyết vấn đề này.

Chia sẻ với báo chí mới đây, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, Bộ đang đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện gói công nghệ thông tin này, hoàn tiện thủ tục để trong năm nay đưa vào hoạt động, tạo nền tảng đưa thị trường tiến thêm một bước nữa.

Mới đây, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã quyết định kỷ luật hàng loạt lãnh đạo các cơ quản quản lý, vận hành thị trường chứng khoán. Trong đó, khai trừ ra khỏi Đảng ông Lê Hải Trà (Tổng giám đốc HoSE); cách chức tất cả các chức vụ trong Đảng đối với ông Trần Văn Dũng (Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước).

Đồng thời, cảnh cáo các ông: Vũ Bằng (nguyên Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước); Nguyễn Thành Long (Chủ tịch Hội đồng Thành viên Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam); Nguyễn Sơn (Chủ tịch Hội đồng quản trị Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam).

Ngay sau đó, Bộ Tài chính đã ra quyết định cách chức chức Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán đối ông Trần Văn Dũng; buộc thôi việc với Tổng giám đốc HoSE Lê Hải Trà.