- Facebook bị kiện đòi 1 tỷ USD vì hỗ trợ khủng bố
- Cô gái từng bị IS bắt cóc, tra tấn, hãm hiếp kêu gọi giúp đỡ người tị nạn
- Ba chỉ huy khủng bố thiệt mạng trong cuộc tấn công thất bại ở Aleppo, Syria
Nhóm phiến quân Abu Sayyaf
Mảnh đất màu mỡ của khủng bố
Theo ông Liow, từ khi các video tuyển dụng chiến binh Đông Nam Á phục vụ cho IS xuất hiện 2 năm trước, sức hút của tổ chức khủng bố này dần lớn lên trong khu vực. Hàng trăm người Đông Nam Á đang ở Syria và Iraq đã thiết lập Katibah Nusantara - một nhóm cực đoan tuyên bố đại diện cho những người Đông Nam Á chiến đấu vì “sự nghiệp” của IS.
Một số nhóm phiến quân ở Indonesia đã thề trung thành với IS và đứng sau vụ đánh bom ở Jakarta, trong khi ở Malaysia, những con sói đơn độc ủng hộ IS lại hoạt động tích cực trên mạng xã hội. Còn ở Philippines, sự bùng phát của các hoạt động liên quan tới IS tại miền nam nước này đã tăng thêm lo ngại rằng nơi đây có thể sớm trở thành “wilayat” - tỉnh của “Nhà nước Hồi giáo”.
Đáng chú ý, một wilayat ở Philippines có thể là nơi trú ẩn cho phiến quân Đông Nam Á trở về từ những khu vực xung đột ở Trung Đông, hoặc những kẻ tìm kiếm một nơi như trạm trung chuyển rồi từ đó trở về quê hương. Nếu một tỉnh của “Nhà nước Hồi giáo” được thiết lập, thì nơi đây không chỉ cung cấp chỗ ẩn náu mà còn tạo cơ hội để những kẻ cực đoan tụ họp, thiết lập liên kết, xây dựng mạng lưới, đào tạo và lên kế hoạch khủng bố.
Thực tế đã có những mạng lưới như vậy đang hình thành. Chẳng hạn, Bahrumsyah - kẻ tự xưng là thủ lĩnh của “IS Indonesia” hiện ở Syria - đang cố mua súng từ nhóm phiến quân người Philippines Ansar Khalifah ở đảo Mindanao (miền nam Philippines) để chuyển cho những nhóm ủng hộ IS đóng ở Poso, trên đảo Sulawesi của Indonesia.
Ông Joseph Chinyong Liow cho rằng, sự quản lý yếu kém ở khu vực Đông Nam Á và việc thiếu khả năng hoặc miễn cưỡng của những lãnh đạo chính trị trong việc áp dụng biện pháp quyết đoán chống lại những đối tượng lợi dụng tôn giáo biện minh cho bạo lực và thù ghét đã tạo điều kiện cho các tư tưởng độc hại, giống như của IS, len lỏi vào khu vực.
Cần sự hợp tác khu vực
Mối đe dọa từ tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng mang tính chất xuyên quốc gia nên cũng cần các phản ứng đa quốc gia để đối phó. Quần đảo Sulu (phía tây nam Philippines) - nơi các hoạt động cực đoan đang tập trung - nằm trong khu vực có đường biên giới liên quan tới 2 quốc gia khác, gồm bang Sabah (đông Malaysia), đảo Sulawesi của Indonesia, cũng như biển Sulu (tây nam Philippines) và biển Celebes (có ranh giới phía bắc là của Philippines, ranh giới phía đông, nam và tây là của Indonesia).
Khu vực này nổi lên vấn đề lớn khi là nơi các phiến quân và phần tử khủng bố dễ dàng xâm nhập qua các đường biên giới liên quan. Thời gian qua, khu vực này đã phát triển “nền kinh tế chính trị ngầm” với nạn mua bán người và buôn lậu vũ khí. Các hoạt động này hỗ trợ nhiều cho việc duy trì mạng lưới khủng bố và phiến quân. Trong khi sự chia sẻ thông tin giữa các cơ quan an ninh của Philippines, Indonesia, Malaysia và Singapore đang chưa đầy đủ.
Đặc biệt, tại quần đảo Sulu và Basilan của Philippines còn đang có căn cứ của Abu Sayyaf - nhóm phiến quân thề trung thành với IS và khiến giới chức Manila đau đầu nhất. Một nghiên cứu cho biết, Mỹ đã cung cấp 441 triệu USD để hỗ trợ Philippines tiêu diệt Abu Sayyaf từ năm 2002-2013, nhưng đến nay, nhóm này không hề yếu đi.
Theo nhận định của ông Liow, miền nam Philippines hiện là liên kết yếu nhất trong nỗ lực kiềm chế các mối đe dọa ngày càng tăng về IS ở khu vực Đông Nam Á. Ngoài vấn đề về tính chuyên nghiệp của quân đội Philippines, trở ngại đối với hoạt động chống khủng bố tại miền nam nước này còn do nạn tham nhũng trong quân đội.
Trong một nỗ lực riêng của Malaysia nhằm chống khủng bố, ngày 10-7, Hội đồng An ninh Malaysia (NSC) đề xuất áp dụng chế độ thị thực đối với du khách đến từ Trung Đông; sau khi ngày 4-7, Malaysia xác nhận vụ ném lựu đạn vào quán bar ở Kuala Lumpur trong tháng 6 là vụ tấn công đầu tiên của IS vào nước này. Dù vậy, ông Liow vẫn nhấn mạnh, hợp tác khu vực là điều cần thiết để đối phó với các mối đe dọa khủng bố đang gia tăng ở Đông Nam Á.
