 |
Đương kim Tổng thống Ecuador Daniel Noboa |
Ngày 24-10, Tổng thống Daniel Noboa cho biết ông đã trở thành mục tiêu trong một âm mưu đầu độc, sau khi nhận được quà là socola và mứt có chứa hóa chất độc hại từ một người lạ trong một sự kiện công khai. Phát biểu với CNN, Tổng thống Noboa cho biết các xét nghiệm phát hiện 3 loại chất độc “có nồng độ cao bất thường” trong những món quà này và cho rằng “không thể là ngẫu nhiên khi cả 3 cùng xuất hiện cùng nhau ở mức độ đó, trừ khi chúng đã bị bỏ thuốc độc”. Ông khẳng định đội ngũ của mình có bằng chứng để chứng minh cáo buộc này.
Sự việc xảy ra chỉ vài tuần sau khi một đám đông ném đá vào xe của Tổng thống khi ông đang trên đường đến một cuộc họp ở tỉnh Canar. Theo Bộ trưởng Năng lượng Ines Manzano, sau đó người ta đã tìm thấy dấu vết của đạn trên xe, trong khi vài ngày trước, một đám đông khác đã ném bom xăng và phóng tên lửa tự chế vào xe của ông. Trong khi một số nhà phê bình tỏ ra nghi ngờ những tuyên bố này do thiếu bằng chứng công khai, rằng chúng chỉ nhằm mục đích đánh lạc hướng sự bất bình ngày càng tăng của dân chúng và các cuộc biểu tình chống lại chính quyền thì Tổng thống khẳng định với rằng mối đe dọa là có thật.
Điều không thể tranh cãi là Tổng thống Ecuador không thiếu địch thủ. Nhà lãnh đạo cánh hữu 37 tuổi này là người thừa kế của một đế chế chuyên sản xuất chuối và là một trong những người giàu nhất Ecuador. Ông đã hoàn thành nhiệm kỳ đầu tiên trong năm nay với lời hứa sẽ tiêu diệt “những kẻ khủng bố ma túy” đã biến đất nước ông từ một ngọn hải đăng hòa bình thành nơi có tỷ lệ giết người cao nhất Mỹ Latinh. Kể từ đó, ông đã nghiêng về cách tiếp cận cứng rắn với tội phạm khiến ông có khả năng lọt vào tầm ngắm của các nhóm tội phạm hùng mạnh. Gần đây, bạo lực ở Ecuador sau một thời gian tạm lắng ngắn ngủi vào năm ngoái lại bùng lên, bất chấp việc Tổng thống phải triển khai các đơn vị quân đội vào các nhà tù và trên đường phố, cũng như việc bắt giữ tên tội phạm bị truy nã gắt gao nhất vào mùa hè.
Với tỷ lệ giết người gia tăng trở lại và sự bất mãn ngày càng tăng về các vấn đề kinh tế như giá dầu diesel, ông Daniel Noboa đang chứng kiến tỷ lệ ủng hộ vốn rất đáng nể của mình bị sụt giảm nghiêm trọng. Theo công ty thăm dò dư luận địa phương Cedatos, vào tháng 2-2024, 81% người dân Ecuador ủng hộ ông. Con số này sau đó đã giảm xuống còn khoảng 50%.
Theo bà Laura Lizarazo - nhà phân tích hàng đầu tại công ty tư vấn Control Risks, các tổng thống Ecuador thường “rất ít khi được lòng dân” nên tỷ lệ ủng hộ nói trên vẫn ở mức đáng kể. Tuy nhiên, Tổng thống Noboa đang phải đối mặt với sự phản đối ngày càng tăng từ các nhóm bản địa và những người ủng hộ xã hội dân sự về các quyết định đơn phương và nỗ lực củng cố quyền lực hành pháp của ông. “Ông ấy đã đưa ra một số chính sách rất gây chia rẽ, không được công chúng đón nhận, và ví dụ điển hình chính là làn sóng biểu tình về trợ cấp dầu diesel” - bà Lizarazo nói. Biểu tình chỉ lắng xuống sau khi Tổng thống đồng ý giảm giá dầu diesel thành 2 đợt vào tháng 12-2025 và tháng 2-2026.
Một vấn đề gây tranh cãi khác là kế hoạch sửa đổi hiến pháp Ecuador để cho phép quân đội nước ngoài đóng tại các căn cứ ở Ecuador - một kế hoạch sẽ được đưa ra trưng cầu dân ý vào tháng tới. Ông Daniel Noboa dường như rất tự tin rằng cử tri sẽ đồng ý điều này, đến mức chính quyền thậm chí đã vạch ra kế hoạch xây dựng một căn cứ Hải quân Mỹ trên bờ biển Ecuador. Với tuyên bố “Ecuador kiên định trong cuộc chiến toàn cầu chống buôn bán ma túy”, ông công khai ủng hộ việc phối hợp với Mỹ trong cuộc chiến này, ngay cả khi các quốc gia khác trong khu vực lên tiếng lo ngại về các cuộc không kích của Mỹ nhằm vào những kẻ bị cáo buộc buôn bán ma túy ở Caribe và Thái Bình Dương.
Các nhà phân tích cho rằng, hình ảnh của Tổng thống Noboa từ lâu đã là chìa khóa cho quyền lực của ông. Ông còn trẻ, am hiểu mạng xã hội và háo hức tham gia vào chính trị phô trương. “Ông ấy là một nhà lãnh đạo khác thường ở Ecuador, người mà sự ủng hộ và chiến lược điều hành dựa trên hình ảnh, diễn ngôn, thay vì một chiến lược rõ ràng dựa trên bằng chứng để giải quyết các vấn đề then chốt của một số cuộc khủng hoảng mà đất nước đang phải đối mặt” - bà Lizarazo nhận định.
