Landsbanki - một trong những ngân hàng lớn nhất Iceland
sụp đổ trong cuộc khủng hoảng tài chính
Địa điểm được chọn tổ chức phiên tòa là nhà văn hóa Iceland tại Reykjavik vì tòa nhà này mới đủ rộng và được xem là một nơi trung lập. Ông Haarde, năm nay 60 tuổi, cùng với vợ đã có mặt tại tòa án trước khi phiên tòa bắt đầu vào lúc 10h (giờ GMT). Ông cho hay sẽ yêu cầu tòa án hủy mọi cáo buộc mà ông gọi là “trò hề” và nói rằng ông chưa quyết định có đưa ra lời phát biểu sau phiên điều trần hay không. “Tôi vẫn đang suy nghĩ về điều này” - ông Haarde nói.
Cựu Thủ tướng Iceland là một trong số 4 chính trị gia trong chính phủ cũ bị cáo buộc trong một báo cáo hồi năm ngoái là đã góp phần gây ra sự sụp đổ đột ngột của kinh tế Iceland vào cuối năm 2008 khi tất cả các ngân hàng lớn, thời điểm đó nắm giữ số tài sản tương đương 923% GDP của nước này phá sản chỉ trong vài tuần lễ. Quốc hội Iceland, mà hiện phe đối lập cách tả chiếm đa số hồi tháng 9-2010 đã bỏ phiếu nhất trí rằng ông Haarde là một trong số những người bị buộc tội “sao nhãng” và do đó ông sẽ trở thành người đầu tiên bị đưa ra xét xử trước Landsdomur. Tòa án đặc biệt Landsdomur ở Iceland được thành lập từ năm 1905 để xét xử các thành viên chính phủ vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, kể từ khi thành lập đến nay nó chưa từng xét xử bất cứ cựu bộ trưởng nào.
Trước đó, trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin AFP, ông Haarde cũng đã khẳng định rằng toàn bộ phiên tòa là một trò hề chính trị do một số đối thủ chính trị trước đây tạo ra. Đảng Độc lập của ông Haarde nắm giữ chính phủ từ giữa năm 2006 đến đầu năm 2009 khi liên minh của ông bị lật đổ giữa lúc người dân phản ứng dữ dội trước cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.
Đội ngũ bào chữa cho ông Haarde đã gửi cho hãng tin AFP một bản tài liệu cho thấy cựu Thủ tướng đã đưa ra 6 luận điểm để bác bỏ cáo buộc trong đó ông Haarde nói rằng không có những điều tra thích hợp trước khi đưa ra những cáo buộc chống lại ông, và bản cáo trạng rất mơ hồ, không rõ ràng. Trong khi đó, theo bản cáo trạng, các quan chức trong chính phủ lúc đó, trong đó có cựu Thủ tướng Haarde và cựu Thống đốc Ngân hàng Trung ương David Oddsson, đã phớt lờ các tín hiệu cảnh báo và đã không thực thi các biện pháp cần thiết để ngăn chặn một thảm họa kinh tế đang đến gần. Bản cáo trạng cũng đưa ra những phân tích về nguyên nhân sụp đổ của các ngân hàng Iceland ở giữa thời điểm nổ ra cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.
Sự sụp đổ của hệ thống ngân hàng đã khiến Iceland rơi vào một cuộc suy thoái nghiêm trọng khiến chính phủ phải tìm kiếm sự cứu trợ có điều kiện từ Quỹ Tiền tệ quốc tế và các nước khác. Nền kinh tế của nước này sau đó đã dần dần tăng trưởng trở lại và các nhà phân tích cho rằng, nó có thể đã không cần tới những gói cứu trợ này.
