“Cạm bẫy” thao túng giá chứng khoán bủa vây, nhà đầu tư cá nhân phải làm gì?

• Tài khoản chứng khoán mở mới sụt giảm mạnh dù thị trường diễn biến tích cực trong tháng 8
• Bộ trưởng Tài chính yêu cầu giám sát chặt, hạn chế doanh nghiệp niêm yết tăng vốn ảo

“Bẫy” thao túng chứng khoán quá tinh vi

Theo thống kê, lượng tài khoản chứng khoán của nhà đầu tư cá nhân hiện nay đã đạt hơn 6,3 triệu tài khoản, chiếm trên 99% tổng tài khoản toàn thị trường. Sự tham gia mạnh mẽ của nhà đầu tư cá nhân đã giúp thị trường chứng khoán Việt Nam có một giai đoạn sôi động với thanh khoản lên đến vài tỷ USD mỗi phiên và thị trường không còn phụ thuộc quá lớn vào giao dịch khối ngoại.

Theo bà Nguyễn Hoài Thu - Giám đốc điều hành Khối Đầu tư, Chứng khoán VinaCapital, lượng nhà đầu tư cá nhân tăng cao đã trở thành trụ cột thanh khoản cho thị trường, góp phần thay đổi thị trường chứng khoán cả về chất lẫn về lượng trong hơn 2 năm trở lại đây.

Trước diễn biến này, nhiều doanh nghiệp niêm yết đã tận dụng cơ hội để phát hành cổ phần nhằm huy động vốn tài trợ cho hoạt động kinh doanh.

Tuy nhiên, trên thực tế, những sự kiện không vui trên thị trường thời gian vừa qua cho thấy dù chiếm lượng đông đảo nhưng thực tế nhà đầu tư cá nhân lại không phải những người “quyết định cuộc chơi” trên thị trường chứng khoán. Họ thiếu kiến thức, thiếu kinh nghiệm, thiếu kỹ năng, dẫn đến bị dẫn dắt, lôi kéo, và dễ dàng rơi vào “bẫy”.

Trong khi đó, những hành vi thao túng thị trường lại có quy mô lớn và cực kỳ tinh vi. Theo ông Lê Nhị Năng - Vụ trưởng, Trưởng cơ quan đại diện Ủy ban Chứng khoán nhà nước tại TP.HCM cho biết, hiện nay Luật Chứng khoán mới đã nâng mức xử phạt đối với các hành vi thao túng chứng khoán, mức phạt lên tới gấp 10 lần số thu lợi bất chính. Luật cũng quy định chế tài công ty chứng khoán thành viên vi phạm có thể bị đình chỉ, nhân viên môi giới có thể bị thu hồi chứng chỉ.

“Nhưng tôi cho rằng nên nâng cao mức xử phạt lên nữa và phổ biến rộng rãi về quy định xử phạt để thị trường nắm bắt", ông nói.

Ông Năng cũng cho rằng, dù các cơ chế để kiểm soát đều đã có, nhưng hiện nay lại chưa có chế phối hợp giữa các bên. Chẳng hạn, luật đã cho phép cơ quan chức năng tiếp cận sao kê về viễn thông của khách hàng nhưng hiện tại, muốn xin thông tin từ công ty viễn thông cũng chưa có cơ chế.

Nhiều nhà đầu tư cá nhân đã "lên bờ xuống ruộng" khi rơi vào bẫy thao túng chứng khoán (Ảnh minh họa)

Ở khía cạnh nhà đầu tư, ông Huỳnh Minh Tuấn - Giám đốc môi giới Hội sở Công ty chứng khoán Mirae Asset - cho biết trên thị trường nhà đầu tư chia làm 2 nhóm. Thứ nhất là nhóm nhà đầu tư bình thường với nhiều năm kinh nghiệm, nhóm này thường có chiến lược đầu tư hợp lý.

Thứ hai là các nhà đầu tư cá nhân có kinh nghiệm khoảng 3 năm trở lại. Với nhóm này, họ rất quan tâm tới các thông tin nóng, những thông tin có thể tạo ra lợi nhuận trong vài ngày.

Ông cho rằng, doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán rất nhiều, chất lượng cũng "thượng vàng hạ cám". Nhiều nhà đầu tư ít kinh nghiệm lại thường bật đồ thị kỹ thuật để xem điểm mua điểm bán. Tuy nhiên, thị trường Việt Nam đang phát triển và nhiều trường hợp có sự thao túng, làm giá để đưa nhà đầu tư vào bẫy.

Nên bỏ tâm lý “chơi” chứng khoán

Theo ông Đoàn Hồng Việt - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thế Giới Số (Digiworld), các nhà đầu tư cá nhân sẽ tiếp tục tăng vì tỉ lệ thu nhập trung bình của người dân đang ngày càng tăng lên. Thay vì tiêu xài cho mục đích giải trí, họ sẽ chuyển sang đầu tư để mang lại nhiều lợi ích hơn.

Tuy nhiên, đầu tư không phải là công việc đơn giản và tâm lý nhà đầu tư cá nhân vẫn là chơi chứng khoán với mong muốn lãi vài ngày vài phần trăm. “Tôi hy vọng rằng nhà đầu tư cá nhân sẽ càng ngày hiểu biết hơn, thận trọng hơn, và có thể đầu tư thông qua các sản phẩm chứng chỉ quỹ để tăng tính an toàn", ông Việt nói.

Bà Nguyễn Hoài Thu cũng khuyến nghị nhà đầu tư nên bỏ tâm lý “chơi” chứng khoán. Nên đầu tư trên cơ sở tìm hiểu kỹ càng, nếu sau 2-3 năm mà cảm thấy không ổn thì nên xem xét chuyển sang đầu tư thông qua quỹ.

Nếu lặp lại các lỗi như nhau thì nhà đầu tư nên xem lại cách đầu tư. Nhà đầu tư cũng nên có quan điểm đầu tư dài hạn hơn, bài bản hơn và xem xét cách đầu tư để lại giá trị cho tương lai chứ không phải chỉ là T+ rồi rút ra.

Ông Huỳnh Minh Tuấn cũng khuyên nhà đầu tư cá nhân nên tập trung vào các doanh nghiệp có công bố thông tin minh bạch, chất lượng cao hoặc có thể gửi tiền cho các quỹ đầu tư

Ông cho rằng ở bất kỳ doanh nghiệp nào cũng đều xuất phát từ con người. Nếu con người, ban lãnh đạo không tốt thì công ty đó sẽ đi xuống. Những chỉ báo như thế thường rất rõ ràng.

Tuy nhiên, nhiều cá nhân vẫn đang rơi vào các cạm bẫy do lòng tham. “Qua những đợt đánh đổi như thế này, nhà đầu tư sẽ có kinh nghiệm và sẽ dễ nhận ra được những trường hợp hạn chế như đã xảy ra trong thời gian vừa qua", ông Tuấn nói.