- Hà Nội lấy ý kiến phân 5 nhóm vùng để hạn chế phương tiện
- Bộ Giao thông muốn luật hóa việc kiểm soát khí thải đối với mô tô, xe máy
- Loay hoay đề án kiểm soát khí thải xe máy
Xe máy sản xuất trước 2008 có thể buộc phải sửa chữa hoặc thay
Quy định tại Dự thảo cũng sẽ thúc đẩy cơ chế "thu hồi - tái chế xe cũ". Đây là giai đoạn thí điểm then chốt, quyết định tính khả thi của toàn bộ lộ trình để mở rộng ra cả nước.
Tuy nhiên, dự thảo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đưa ra tác động tiêu cực là phát sinh chi phí cho người dân, đặc biệt nhóm thu nhập thấp sử dụng xe cũ (sản xuất trước 2008) không đạt chuẩn, có thể buộc phải sửa chữa hoặc thay thế mới phương tiện. Cơ quan soạn thảo cũng đánh giá, nếu không có hệ thống thu hồi, xử lý xe cũ phù hợp, có thể phát sinh ô nhiễm từ phương tiện cũ, hỏng không được xử lý đúng cách.
Bên cạnh đó, việc kiểm định khí thải cũng có thể gây rủi ro quá tải hệ thống kiểm định trong thời gian đầu nếu không có phương án hợp lý hoặc truyền thông kịp thời. Đặc biệt, có thể gây ra vấn đề xã hội, gây ra các phản ứng xã hội nếu thiếu chính sách hỗ trợ tài chính, truyền thông nâng cao nhận thức đặc biệt với nhóm người yếu thế, có thu nhập thấp ở nội đô.
 |
Dự thảo đưa lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải xe máy ở Hà Nội và TP.HCM từ 1/1/2027 |
Theo thống kê từ 2009 - 2023, phương tiện cá nhân tăng mạnh, trung bình mỗi năm tăng khoảng 10 - 15%, đặc biệt tăng nhanh tại TP.HCM, Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng.
Riêng Hà Nội, toàn thành phố có khoảng hơn 9,2 triệu phương tiện các loại chưa bao gồm phương tiện của các cơ quan Trung ương. Trong đó, Hà Nội đang quản lý hơn 8 triệu phương tiện các loại, bao gồm 1,1 triệu ô tô và 6,9 triệu xe máy. Ngoài ra, còn có khoảng 1,2 triệu ô tô, xe máy cá nhân từ các tỉnh.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng dự kiến, việc áp dụng kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy từ 1/1/2028 tại Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và Huế sẽ tạo đà cho việc triển khai cả nước vào năm 2030.
Tuy nhiên, tương tự khi áp dụng tại Hà Nội và TP.HCM, việc này có thể phát sinh chi phí cho người dân, đặc biệt là nhóm thu nhập thấp sử dụng xe cũ (trước 2008) không đạt chuẩn, có thể buộc phải sửa chữa hoặc thay thế mới phương tiện.
Giai đoạn năm 2030 triển khai kiểm định khí thải trên cả nước với mô tô, xe gắn máy theo đánh giá sẽ định hình lâu dài cho hệ thống kiểm soát khí thải xe máy tại Việt Nam.
 |
Với xe máy quá cũ nát, sản xuất trước năm 2008 có thể phải thay thế hoặc sửa chữa để đáp ứng tiêu chuẩn khí thải |
"Thành công trong giai đoạn này sẽ giúp ổn định thể chế, tạo niềm tin vững chắc đối với nhân dân và thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển đổi xanh trong lĩnh vực giao thông", Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho hay.
Dù vậy, việc áp dụng kiểm định sẽ tạo áp lực chuyển đổi phương tiện trên diện rộng, gây khó khăn cho người dân tại địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa nếu thiếu chính sách hỗ trợ về tài chính, hoặc khó tiếp cận với các cơ sở đăng kiểm do đặc thù địa hình, phân bố dân cư.
Đặc biệt, gây nguy cơ phát sinh rác thải công nghiệp và phương tiện bị loại bỏ, nếu không có các cơ sở, quy trình thu gom, phân loại và tái chế hợp lý.
 |
Lộ trình dự kiến kiểm soát khí thải xe máy |
Xe máy sẽ phải đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 2
Với giai đoạn từ 1/1/2032 khi mô tô, xe gắn máy lưu hành trên địa bàn Hà Nội và TP.HCM phải đáp ứng quy định về khí thải mức 2 trở lên, sẽ nâng cao hiệu quả kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy tại 2 đô thị lớn, có mật độ phương tiện và mức ô nhiễm không khí cao nhất cả nước.
Song ngược lại, sẽ tác động tiêu cực tới nhóm người dân có phương tiện chỉ đạt mức 1, đặc biệt là các xe sản xuất trước năm 2008 có thể buộc phải loại bỏ hoặc thay thế nếu không đạt chuẩn, tuy nhiên đã có thời gian dài để định hướng chuẩn bị.
Phát sinh rác thải phương tiện nếu việc thu hồi - tái chế không được triển khai và đáp ứng song song, dẫn đến ô nhiễm thứ cấp hoặc thất thoát tài nguyên tái chế. Xe không đạt mức 2 có thể chuyển sang các tỉnh lân cận chưa áp dụng, gây nên ô nhiễm cục bộ.
