- Cảnh báo rủi ro khi nhà đầu tư nhỏ lẻ “lách luật” mua trái phiếu doanh nghiệp
- Rà soát dấu hiệu vi phạm pháp luật trong phát hành trái phiếu doanh nghiệp
- Tăng trưởng “nóng”, rủi ro cao, làm sao cân bằng thị trường trái phiếu doanh nghiệp?
Các ngân hàng tích cực mua – bán chéo trái phiếu lẫn nhau
Kể từ đầu tháng 8/2021 đến nay, chỉ trong vòng hơn 1 tháng, hàng loạt ngân hàng đã công bố huy động thành công hàng ngàn tỷ đồng thông qua phát hành trái phiếu riêng lẻ.
Cụ thể, ngày 16/8, Ngân hàng An Bình (ABBank) đã phát hành thành công 500 tỷ đồng trái phiếu riêng lẻ với lãi suất cố định 3,5%/năm, kỳ hạn 2 năm, chủ yếu nhằm bổ sung vốn trung, dài hạn, đáp ứng nhu cầu vay của khách hàng. ABBank cho biết, một nhà đầu tư tổ chức trong nước đã mua 100% lượng trái phiếu do ngân hàng này phát hành.
Cũng trong ngày 16/8, Ngân hàng Quốc tế (VIB) đã phát hành thành công 100 tỷ đồng trái phiếu riêng lẻ kỳ hạn 7 năm, lãi suất bằng lãi suất tham chiếu cộng 2%/năm.
Ngay trước đó, ngày 12/8, ngân hàng này cũng đã phát hành riêng lẻ 150 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 7 năm để tăng vốn cấp 2. Toàn bộ trái phiếu của VIB được một công ty chứng khoán và một quỹ đầu tư chứng khoán mua trọn.
Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV), ngày 12/8 cũng đã phát hành thành công 500 tỷ đồng trái phiếu riêng lẻ kỳ hạn 8 năm với lãi suất bằng lãi suất thả nổi cộng với 0,9%/năm. Toàn bộ số trái phiếu này cũng được bán cho một tổ chức tín dụng trong nước. Lượng trái phiếu phát hành trên cũng được bổ sung vào vốn cấp 2.
Trong khi đó “ông lớn” ngân hàng khác là VietinBank cũng đã thông báo về đợt phát hành trái phiếu riêng lẻ đợt 9 và đợt 10 năm 2021. Theo đó, Ngân hàng sẽ phát hành trái phiếu có kỳ hạn 7 năm, tổng giá trị là 100 tỷ đồng vào khoảng cuối tháng 8 và tháng 9.
Trước đó, đầu tháng 7/2021, VietinBank cũng đã phát hành riêng lẻ 100 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 8 năm cho một công ty chứng khoán và một công ty bảo hiểm trong nước để tăng vốn cấp 2.
Cũng trong tháng 7/2021, ACB công bố phát hành thành công tới 2.500 tỷ đồng trái phiếu riêng lẻ kỳ hạn 3 năm, lãi suất 3,5%/năm.
Như vậy, có thể thấy, hầu hết lượng trái phiếu ngân hàng phát hành gần đây đều do các công ty chứng khoán và ngân hàng mua lại.
Trước đó, theo thống kê, trong 6 tháng đầu năm nay, các ngân hàng cũng đã vươn lên, trở thành quán quân phát hành trái phiếu.
Trong quý 2/2021 có tới 67.000 tỷ trong tổng số 164 nghìn tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp toàn thị trường có chủ thể phát hành là ngân hàng. Như vậy, tổng phát hành trái phiếu các ngân hàng đã tăng 41% so với cùng kỳ và chiếm 41% tổng lượng phát hành.
Tính chung nửa đầu năm 2021, tổng lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp của các ngân hàng đạt 68,2 nghìn tỷ đồng – chiếm 32,7% thị trường.
Đáng nói, có tới 82% lượng trái phiếu ngân hàng phát hành được bán cho tổ chức tín dụng khác và công ty chứng khoán, trong đó nhiều công ty chứng khoán có liên quan đến các ngân hàng khác.
 |
Đa phần nguồn tiền có được do phát hành trái phiếu được các ngân hàng bổ sung vào vốn cấp 2 |
Vì sao ngân hàng tích cực phát hành trái phiếu
Có một điểm đáng chú ý là măc dù trái phiếu ngân hàng có lãi suất thấp hơn rất nhiều so với mặt bằng trái phiếu doanh nghiệp nói chung, nhưng trái phiếu ngân hàng vẫn rất “đắt hàng”. Theo tính toán, kỳ hạn bình quân trái phiếu ngân hàng 6 tháng đầu năm là 3,37 năm và lãi suất bình quân chỉ 4,3%/năm (dải lãi suất từ 3-7%/năm).
Theo ông Trần Tuấn Anh, Giám đốc Kinh doanh thuộc Công ty chứng khoán Mirae Asset, nguyên nhân khiến các ngân hàng đẩy mạnh phát hành trái phiếu riêng lẻ là do nhu cầu tăng vốn trung, dài hạn và tăng vốn cấp 2 để đảm bảo yêu cầu an toàn vốn của Ngân hàng Nhà nước.
Về phía công ty chứng khoán, thay vì tiền gửi vào ngân hàng, các công ty chứng khoán có thể đầu tư vào trái phiếu ngân hàng và sử dụng làm tài sản đảm bảo thế chấp tại ngân hàng khi cần thiết.
Ngoài ra, các công ty chứng khoán cũng có thể mua trái phiếu ngân hàng, sau đó phân phối tới các nhà đầu tư tiếp theo.
Còn theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, việc ngân hàng tăng cường phát hành và mua chéo trái phiếu lẫn nhau là do một số nguyên nhân.
Thứ nhất, một số ngân hàng đang thừa vốn, khó tăng trưởng cho vay, nên tìm đến các kênh đầu tư khác, trong đó có trái phiếu.
Thứ hai, là đáp ứng nhu cầu tăng vốn của các ngân hàng hiện nay, khi vốn chủ sở hữu của các ngân hàng đa phần còn mỏng, tín dụng tăng nhanh hơn nhiều so với tốc độ tăng của vốn chủ sở hữu khiến tỷ lệ an toàn vốn luôn trong tình trạng cần “gia cố”.
Thứ ba, từ năm 2020 đến nay, việc áp dụng giãn, hoãn trả nợ theo Thông tư 01 và Thông tư 03 khiến một lượng lớn dòng tiền chưa thể về ngân hàng, khiến một số ngân hàng bị thiếu hụt vốn và phải tăng phát hành trái phiếu riêng lẻ để bù đắp.
