 |
Các đồng chí lãnh đạo Trung ương và thành phố Hà Nội dự lễ gắn biển tên công trình Kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2-9 tại số nhà 48 Hàng Ngang, nơi Bác Hồ khởi thảo Tuyên ngôn Độc lập |
Từ Phú Thượng...
Những ngày này, thời tiết Hà Nội đã mát mẻ hơn, xua đi cái nóng oi ả cuối hè. Trong niềm vui đón chờ ngày Tết Độc lập, tôi quyết định đi bằng xe đạp, men theo con đê sông Hồng tìm về làng Gạ - 1 trong 3 làng cổ của Phú Thượng xưa, sau sáp nhập vẫn giữ nguyên tên phường Phú Thượng, thành phố Hà Nội. “Làng Gạ có gốc cây đề/ Có sông tắm mát, có nghề thổi xôi” - đó là câu ca về nghề truyền thống của người dân Phú Thượng, nhưng mục đích chuyến đi này, tôi muốn tìm tới di tích cách mạng “Nhà bà Hai Vẽ”.
Trải qua 80 mùa thu, làng Gạ đã thay đổi theo hướng đô thị hóa, di tích “Nhà bà Hai Vẽ” nằm ở đầu ngõ 141, sát đường An Dương Vương. Di tích hiện nay đang được sửa chữa nhằm duy trì, tôn tạo như ngày nào được đón “ông Cụ mắt sáng như sao” từ chiến khu Việt Bắc trở về. Đó là chiều ngày 23-8-1945, gia đình cụ Nguyễn Thị An vinh dự được đón Bác cùng đồng chí Trần Đăng Ninh về Thủ đô, chuẩn bị lễ ra mắt quốc dân đồng bào. Di tích cách mạng “Nhà bà Hai Vẽ” của gia đình cụ Nguyễn Thị An là cơ sở cách mạng của Đảng ta, nằm trong An toàn khu của Trung ương Đảng. Từ năm 1941 - 1945, nơi đây đã nuôi giấu và bảo vệ các đồng chí Trường Chinh, Hoàng Văn Thụ, Lê Đức Thọ, Hoàng Tùng…
Sở dĩ, “Nhà bà Hai Vẽ” được Trung ương Đảng tin cậy, trở thành điểm dừng chân đầu tiên của Bác Hồ khi trở về Hà Nội là do vị trí giao thông thuận lợi, gần với bến đò tấp nập người qua lại. Gia đình cụ An lại có nghề trồng dâu nuôi tằm nên ít người đến chơi vì kiêng sợ tằm chết… Bác Hồ đã nghỉ chân và làm việc tại gia đình cụ An đến chiều ngày 25-8-1945 thì được đồng chí Trường Chính đón về ngôi nhà 48 Hàng Ngang của gia đình nhà tư sản yêu nước Trịnh Văn Bô.
 |
Biển di tích “Nhà bà Hai Vẽ” tại đầu ngõ 141 An Dương Vương |
... Tới Hàng Ngang
Những ngày này, ngôi nhà 48 Hàng Ngang liên tục đón những đoàn khách tới thăm. Trên con phố cổ sầm uất bậc nhất Thủ đô, từng đoàn người thuộc mọi lứa tuổi, đặc biệt là các bạn trẻ đoàn viên thanh niên tới tham quan địa chỉ đỏ gắn liền với nền độc lập của đất nước. Di tích 48 Hàng Ngang càng có sức hút khi không gian lịch sử được tái hiện bằng ứng dụng công nghệ hiện đại như mapping, công nghệ thực tế ảo VR, công nghệ hologram, có chiều sâu tư liệu và giá trị giáo dục di sản cao.
Từ Phú Thượng, Bác về ngôi nhà 48 Hàng Ngang bằng cửa sau là số nhà 35 Hàng Cân. Gia đình đã dành toàn bộ tầng 2 để Bác và đoàn công tác ở và làm việc. Còn tầng 1, hiệu tơ lụa Phúc Lợi vẫn kinh doanh buôn bán bình thường. Tại ngôi nhà này, Bác đã nghiên cứu kỹ Tuyên ngôn Độc lập của Mỹ (năm 1776), Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Pháp (năm 1789), để từ đó chắt lọc những nội dung cốt lõi đưa vào trong bản Tuyên ngôn Độc lập của nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa. Bằng chiếc máy chữ mang về từ Việt Bắc, Bác đã dành trọn 3 ngày (từ 28 đến 30-8) để viết bản Tuyên ngôn Độc lập, thể hiện sự tập trung, tâm lực, trí tuệ và bản lĩnh của một vị lãnh tụ hết lòng vì nước, vì dân.
Có một sự kiện ít người biết đến, đó là vào ngày 26-8-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tiếp một vị khách đặc biệt là Thiếu tá Archimedes L.A Patti - một sỹ quan tình báo thuộc Cơ quan phục vụ chiến lược Mỹ. Đây là viên sĩ quan của quân Đồng minh chống phát xít. Ông cũng chính là người nước ngoài đầu tiên được xem bản Tuyên ngôn Độc lập trước khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc tại Quảng trường Ba Đình ngày 2-9-1945.
 |
Cô giáo trường Mầm non Cửa Nam khơi dậy tình yêu Tổ quốc cho các bạn nhỏ |
“Tôi nói đồng bào nghe rõ không?”
Đọc lại những dòng lịch sử mới thấy cảm phục đến ngỡ ngàng trước công tác chuẩn bị lễ đài để Hồ Chủ tịch đọc bản Tuyên ngôn Độc lập. Trưa 1-9-1945, ý tưởng thiết kế Kỳ đài mới được chọn. Từ thời gian đó, chỉ với 10 thợ mộc và 40 người phụ việc, nhưng với khí thế cách mạng và tình cảm yêu mến dành cho Chính phủ Cụ Hồ, những người thợ đã làm việc hăng say để đến 6h ngày 2-9 thì hoàn thành công trình Kỳ đài cao 4m, có thể chứa được 30 người phục vụ cho buổi lễ.
Đi qua Quảng trường Ba Đình những ngày lịch sử này, tôi thấy như đâu đây vang lên giọng vang ấm của Người: “Tôi nói đồng bào nghe rõ không?”. Rồi cả một biển người đồng thanh hô vang: “Có… có… Hồ Chủ tịch muôn năm! Việt Nam Độc lập muôn năm!..”. Một câu nói rất bình dị nhưng đầy cảm xúc trước 50 vạn quốc dân đồng bào. Câu nói ấy chắc chắn không có trong lời văn của bản Tuyên ngôn Độc lập mà toát ra từ đáy lòng, thể hiện tình cảm gần gũi, sự tôn trọng và tinh thần gắn bó máu thịt giữa lãnh tụ và nhân dân. Sau ngày 2-9-1945, Bác rời ngôi nhà 48 Hàng Ngang đến làm việc tại Bắc Bộ phủ (số 12 phố Ngô Quyền).
Trong “Thư gửi Ủy ban nhân dân các kỳ, tỉnh, huyện và làng” trên Báo Cứu quốc số ra ngày 17-10-1945, Người đã viết: “Nếu nước độc lập mà dân không hưởng hạnh phúc, tự do, thì độc lập cũng chẳng có nghĩa lý gì”. Chính vì vậy, trong di chúc Người căn dặn: “Đảng cần phải có kế hoạch thật tốt để phát triển kinh tế và văn hóa, nhằm không ngừng nâng cao đời sống của nhân dân”. Thực hiện di nguyện của Người, Đảng và Chính phủ ta luôn đặt mục tiêu xây dựng, phát triển đất nước theo hướng “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh” và đã đạt được những thành tựu to lớn về kinh tế - xã hội, như Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII đã khẳng định: “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như hôm nay”…
80 năm đã qua kể từ Ngày Độc lập, dân tộc ta đã khẳng định ý chí và bản lĩnh vững vàng. Từ một đất nước nô lệ, nghèo nàn, lạc hậu, không có tên trên bản đồ quốc tế, chúng ta đã vươn lên thành một đất nước hòa bình, giàu sức sống, ngày càng hội nhập và phát triển, là điểm đến thu hút đầu tư nước ngoài và du khách; GDP đầu người của Việt Nam đứng thứ 33 trên thế giới. Thành quả hôm nay là máu xương, là trí tuệ, là khát vọng của nhiều thế hệ cha anh. Và hơn hết, đó là lời nhắc nhở mỗi người Việt Nam hôm nay và mai sau hãy biết trân trọng nền độc lập, giữ gìn hòa bình, đoàn kết dựng xây Tổ quốc ngày càng phồn vinh, xứng đáng với sự hy sinh của lớp lớp người đi trước.
Kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2-9 là dịp mỗi người dân khơi dậy niềm tự hào dân tộc, tạo động lực phấn đấu, thi đua yêu nước, đoàn kết, phát huy sức mạnh nội lực, tinh thần, bản lĩnh, trí tuệ Việt Nam, tạo hành trang bước sang kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, giữ vững độc lập, chủ quyền quốc gia; đưa đất nước ta ngày một phát triển giàu mạnh, đời sống người dân ngày càng ấm no, hạnh phúc.
