Trường nổi cho trẻ nước nghèo

ANTĐ - Trẻ em ở Makoko, khu vạn chài nổi tiếng Lagos, Nigeria đang được học ở ngôi trường được đánh giá là mô hình của tương lai. Công trình trường nổi này hiện được xem là ứng viên tiềm năng cho giải Thiết kế của năm 2014 do Bảo tàng Thiết kế London xét tặng và kết quả sẽ được công bố vào cuối năm nay.

Trường nổi Makoko đã truyền cảm hứng cho ước mơ về thành phố nổi tương lai

Điểm nhấn giữa làng nổi

Trường nổi Makoko là cấu trúc ngoài trời nhỏ gọn kết hợp nhuần nhuyễn tính cộng đồng với các nguyên tắc của phát triển bền vững. Cao 3 tầng, tòa nhà dáng chữ A này nổi trên những thùng nhựa tái chế và duy trì sự cân bằng ngay cả trong những cơn gió lớn. Tầng 1 của trường là một sân chơi linh hoạt, đa dụng khi có thể trở thành không gian sinh hoạt chung cho cả cộng đồng ngoài giờ học. Tầng 2 và tầng 3 dành cho lớp học đủ chỗ cho khoảng 100 học sinh.

Những người thợ mộc Makoko đã xây dựng ngôi trường bằng gỗ khai thác tại địa phương, từ tre, nứa và các vật liệu thân thiện với môi trường khác. Trường nổi cũng tự duy trì một phần năng lượng nhờ dàn pin mặt trời lắp đặt trên mái và một hệ thống thu nước mưa cho nhà vệ sinh.

Kiến trúc sư người Nigeria Kunle Adeyemi và công ty NLE có trụ sở tại  Lagos và Amsterdam xây dựng ngôi trường này năm 2011 với ý tưởng sáng tạo, tiết kiệm và có tính thích ứng cao. Mẫu thiết kế có cấu trúc giống với những ngôi nhà quen thuộc của cộng đồng người dân Makoko. Kinh phí xây dựng được hỗ trợ từ Chương trình Phát triển Liên hợp quốc và một cơ quan nhà nướcNigeria.  

Sau giai đoạn 1, các nhà thiết kế đang phác thảo những khu phố nổi, thậm chí là một thành phố nổi, đánh dấu một làn sóng mới trong kiến trúc nhà ở khu vực ngập nước. Bên cạnh đó, trường nổi là dự án thí điểm để tiến đến giải quyết những vấn đề quan trọng khác như lũ lụt, nhà ở và quyền sử dụng đất cho người nghèo. Về tổng thể, đây được coi là một mô hình giúp các thành phố ven biển ở châu Phi ứng phó với những tác động của biến đổi khí hậu và tốc độ đô thị hóa nhanh. 

Chưa hết trăn trở

Makoko là khu vạn chài với khung cảnh đầy màu sắc này được mệnh danh là Venice của châu Phi, hình thành tại vùng đầm lầy ven biển Lagos cả thế kỷ qua và đã thu hút rất nhiều nhiếp ảnh gia từ khắp nơi trên thế giới. Thế nhưng Makoko rất nghèo, hiện có khoảng 150.000 người đang sinh sống trên những ngôi nhà sàn ọp ẹp mọc trên đầm phá này. Dịch tả và sốt rét lan tràn, tuổi thọ trung bình của người dân Makoko chỉ dưới 40.

Mưa lớn và mực nước biển dâng là mối đe dọa thường trực của người dân nơi đây. Tình trạng kém an ninh và luật pháp càng làm cho cuộc sống người dân thêm bấp bênh. Chính phủ Nigeria coi Makoko là một khu định cư bất hợp pháp và không cung cấp bất kỳ cơ sở hạ tầng hay dịch vụ công cộng nào từ xử lý nước thải, nước sạch đến thu gom rác, nhà ở, giao thông. Thường ngày, người dân đi lại bằng xuồng và khai hoang bằng việc chất rác thành đống. Sinh ra và lớn lên trong tình cảnh này, trẻ em càng khó được tiếp cận với điều kiện học hành.

Năm 2012, khoảng 500 ngôi nhà ở khu nhà ở trái phép này đã bị chính quyền phá dỡ bởi theo quan điểm của nhà chức trách, khu ổ chuột này là điểm nóng về môi trường. Bản thân trường nổi cũng từng bị đe dọa phá hủy, buộc NLE phải đàm phán với chính quyền để có thể mở đường tiếp cho những ngôi nhà tiện nghi làm thay đổi cảnh quan nơi này. Bởi như chính kiến trúc sư Kunle Adeyemi tâm sự: “Mục tiêu lớn của NLE là trở thành cầu nối quan trọng trong cơ sở hạ tầng và phát triển đô thị…”.