"Tranh dân gian Kim Hoàng" - Cuốn sách về dòng tranh hồi sinh sau 70 năm biến mất

0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam
ANTD.VN - Nhà sưu tầm Nguyễn Thị Thu Hòa, Giám đốc Bảo tàng Gốm sứ Hà Nội vừa ra mắt cuốn sách "Tranh dân gian Kim hoàng", một dòng tranh đã biến mất 70 năm, nay đã hồi sinh nhờ nỗ lực của các nhà nghiên cứu, các nghệ nhân và người dân làng Kim Hoàng.

Kim Hoàng là một dòng tranh nổi tiếng xứ Kinh Kỳ xưa mỗi dịp Tết đến xuân về. Tranh dân gian Kim Hoàng hình thành từ nửa sau thế kỷ 18, xuất xứ từ làng Kim Hoàng (Vân Canh, Hoài Đức, Hà Nội) từng là một làng quê nổi tiếng với nghề làm tranh, sánh ngang cùng Đông Hồ, Hàng Trống.

Giống với một số dòng tranh khác, tranh Kim Hoàng có những chủ đề quen thuộc với đời sống người dân nông thôn và cũng có những thể loại như tranh Tết, tranh thờ… đáp ứng được những nhu cầu đa dạng, từ trang hoàng nhà cửa nhân dịp Tết đến Xuân về, cầu cho phúc lộc đầy nhà, cho đến xua đuổi tà ma, giữ nhà yên ấm.

Trải qua bao thăng trầm của thời gian, tranh Kim Hoàng dường như đứng trước một nguy cơ thất truyền, nếu như không có sự kịp thời phục hồi và phát huy giá trị của di sản này.

Chính vì lẽ đó, song song với dự án khôi phục tranh dân gian Kim Hoàng, cuốn sách "Dòng tranh dân gian Kim Hoàng" ra đời là một nỗ lực để khẳng định vị trí của dòng tranh Kim Hoàng trong dòng chảy chung của tranh dân gian Việt Nam.

Dự án “Khôi phục tranh dân gian Kim Hoàng” được triển khai từ năm 2016 đến nay, do bà Nguyễn Thị Thu Hòa, Giám đốc Bảo tàng Gốm sứ Hà Nội làm chủ dự án, với sự tham gia của nhiều nghệ nhân và nhà sưu tầm tranh dân gian Việt Nam, các họa sĩ, nhà nghiên cứu văn hóa, lịch sử mỹ thuật, nhiếp ảnh gia…

Theo nhà sưu tầm Nguyễn Thị Thu Hòa, khác với 30 dòng tranh dân gian Việt Nam khác, dòng tranh dân gian Kim Hoàng đã gần như biến mất kể từ lần xuất hiện vào Tết năm 1947. Câu chuyện của tranh dân gian Kim Hoàng không chỉ là lịch sử tranh dân gian Kim Hoàng, kĩ thuật sản xuất tranh... mà là câu chuyện phục hồi lại một dòng tranh dân gian. Công sức của tất cả các nghệ nhân tranh dân gian Đông Hồ, Hàng Trống, các họa sĩ và nhân dân làng Kim Hoàng đã tạo nên một kì tích.

"Sau 70 năm biệt tăm, dòng tranh dân gian Kim Hoàng đã trở lại để tự đi những bước đi đầu tiên ở thế kỷ 21. Sáu năm qua chưa phải là một thời gian quá dài đối với một dòng tranh được khôi phục kể từ cặp Thần kê đầu tiên. Và tôi hi vọng với sự nỗ lực của nghệ nhân Đào Văn Chung, ngọn lửa do tất cả mọi người thắp nên sẽ cháy mãi ở làng Kim Hoàng”, bà Nguyễn Thị Thu Hòa nói.

Cuốn sách "Tranh dân gian Kim Hoàng" (NXB Thế giới 2022) mới xuất bản là cuốn sách thứ 2 về tranh dân gian Kim Hoàng do nhà sưu tầm Nguyễn Thị Thu Hòa làm tác giả.

Cuốn sách “Tranh dân gian Kim Hoàng” dày hơn 300 trang, do Nhà Xuất bản Thế giới ấn hành, gồm 4 chương: “Lịch sử tranh dân gian Kim Hoàng”, “Dự án khôi phục tranh dân gian Kim Hoàng”, “Chất liệu để sản xuất tranh Kim Hoàng”, “Tranh dân gian Kim Hoàng”.

Nhà sưu tầm Nguyễn Thị Thu Hòa giới thiệu về kỹ thuật làm tranh Kim Hoàng do nghệ sĩ Nam Chi thực hiện.

Nhà sưu tầm Nguyễn Thị Thu Hòa giới thiệu về kỹ thuật làm tranh Kim Hoàng do nghệ sĩ Nam Chi thực hiện.

Trong đó, chương 4 “Tranh dân gian Kim Hoàng” nêu rõ quy trình in - tô tranh, đề tài trong tranh, hiệu quả mỹ thuật của tranh, triển lãm và bán tranh, các hoạt động trải nghiệm với tranh, ứng dụng tranh dân gian Kim Hoàng trong đời sống hiện đại.

Điểm nhấn của sách Tranh dân gian Kim Hoàng “phiên bản” 2022 là quá trình phát triển của dòng tranh này trong bối cảnh hiện nay. Tranh Kim Hoàng được nhóm dự án triển khai theo hướng “cá biệt hóa”, tức là mỗi bức tranh có những dấu ấn riêng, kết hợp giữa in và vẽ, thể hiện tài năng của nghệ sĩ - nghệ nhân. Do đó giá trị sản phẩm được gia tăng thay vì sản xuất theo lối in hàng nghìn tranh như trước kia.