- Thất thoát hàng triệu USD vì vi phạm bản quyền
- Hà Nội: Vi phạm bản quyền truyền hình bóng đá, một công ty bị phạt 15 triệu đồng
Hàng trăm website, nền tảng vi phạm
Buổi làm việc giữa Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (PT-TH&TTĐT, Bộ TT-TT) với các đơn vị chủ sở hữu bản quyền mới đây đã “phác thảo” bức tranh vi phạm bản quyền tại Việt Nam.
Hiện nay, trên Internet có hàng nghìn trang thông tin điện tử (website) và mạng xã hội đang hoạt động, trong đó có các nền tảng xuyên biên giới như Facebook, YouTube… Các trang thông tin điện tử và mạng xã hội này hàng ngày truyền tải lượng thông tin báo chí, nội dung số, video clip khổng lồ tới hàng triệu người dùng. Trong đó, có nhiều nội dung thông tin được lưu trữ, đăng tải trái phép, không thực hiện đúng quy định về trao đổi bản quyền, gây thiệt hại tới quyền lợi và uy tín của các đơn vị chủ sở hữu nội dung.
 |
Một chương trình vi phạm bản quyền đã bị ngăn chặn |
Thời gian qua, Cục PT-TH&TTĐT đã nhận được rất nhiều yêu cầu xử lý vi phạm bản quyền nội dung, đa số là các nội dung về giải trí như bóng đá, phim, game show, ca nhạc… Các hình thức, phương pháp vi phạm bản quyền hết sức tinh vi và biến đổi liên tục, luôn che giấu thông tin chi tiết và thực hiện xuyên biên giới từ nước ngoài cung cấp dịch vụ vào Việt Nam. Ông Phạm Hoàng Hải - Giám đốc Trung tâm Đo kiểm phát thanh truyền hình và thông tin điện tử cho biết, vi phạm bản quyền trên môi trường số diễn ra công khai trên nhiều nền tảng, nội dung bị vi phạm thuộc sở hữu của các đơn vị sản xuất nội dung số được phát sóng và đăng tải trên các nền tảng truyền thông, gây thiệt hại cho chủ sở hữu.
Việc áp dụng các hoạt động chặn truy cập giúp thay đổi thói quen người dùng, từ đó giảm số lượng đường link vi phạm bản quyền và lượt truy cập của các website. Ngoài ra, cần áp dụng các biện pháp kỹ thuật phù hợp khác nhau để chặn truy cập như DNS, IP, CDN; phát triển công cụ chặn tự động để các bên sử dụng nhằm giảm thiểu thời gian và nhân lực thực hiện.
Cụ thể, các hành vi vi phạm bản quyền phổ biến như: Thực hiện livestream (phát trực tiếp) trên các mạng xã hội hoặc website; copy nguyên trạng các nội dung đã phát hoặc cắt ghép, chỉnh sửa các video, sau đó đăng tải trái phép lên Internet. Nội dung vi phạm được sử dụng trái phép tại nhiều nền tảng: Các website, ứng dụng (app) OTT được Nhà nước cấp phép; các website đăng ký tên miền và đặt server ở nước ngoài; các app OTT lậu được chia sẻ trên Internet hoặc được cài đặt qua các thiết bị Android TV Box; các mạng xã hội phổ biến như Facebook, YouTube, TikTok, Gapo, TalkTV, Instargram, Twitch; các nhà cung cấp nội dung trên mạng di động…
Tính đến tháng 6-2023, Trung tâm Đo kiểm phát thanh truyền hình và thông tin điện tử đã phối hợp cùng các cơ quan chức năng, chặn truy cập của người dùng tại Việt Nam đến trên 800 website vi phạm bản quyền. Theo đại diện Next Media, nhiều website vi phạm bản quyền truyền hình thậm chí còn làm nhanh hơn đơn vị chủ thể, ảnh hưởng đến số lượng người xem. Hơn nữa, nhiều website còn sử dụng hình thức thu phát màn hình để sử dụng lại, phát ở nước ngoài nhưng lại xuất phát từ Việt Nam nên gây khó khăn trong quản lý và ngăn chặn việc vi phạm. Đại diện của Next Media cũng chia sẻ, với các nền tảng xuyên quốc gia như Facebook, Youtube… thì tự hệ thống cũng đã chặn được vấn đề vi phạm bản quyền đến 70-80%, nhưng vẫn còn 20-30% thì các công ty, đơn vị chủ thể phải làm bằng tay nên vẫn còn tình trạng vi phạm.
 |
Vi phạm bản quyền vẫn nhức nhối |
Cần mạnh tay xử lý
Theo báo cáo của Media Partners Asia (nhà cung cấp độc lập hàng đầu về các dịch vụ nghiên cứu, tư vấn trên lĩnh vực truyền thông khu vực châu Á - Thái Bình Dương), ngành công nghiệp video trực tuyến của Việt Nam ước tính tạo ra doanh thu 249 triệu USD trong năm 2022, trong đó doanh thu từ lượng thuê bao chiếm 15% và video theo yêu cầu (AVOD) chiếm 85%. Tình trạng vi phạm bản quyền video trực tuyến đang ngày càng phổ biến, số lượng người dùng trái phép tăng lên 15,5 triệu trong năm 2022, làm thất thoát 348 triệu USD, chiếm 18% doanh thu của toàn ngành video hợp pháp.
Nếu không kiểm soát được tình hình này, đến năm 2027, số người dùng vi phạm bản quyền có thể tăng tới 19,5 triệu, dẫn tới lượng doanh thu bị thất thoát ở mức 456 triệu USD. Kiểm soát tình trạng vi phạm bản quyền sẽ giúp gia tăng giá trị nhờ vào việc tăng lượng khách hàng hợp pháp và tăng doanh thu của lĩnh vực video trực tuyến cao cấp, có thể tăng gấp đôi giá trị đầu tư cho các nội dung video trực tuyến trong nước lên mức 150 triệu USD vào năm 2027 so với con số hiện tại ước tính là 75 triệu USD. Các biện pháp gia tăng kiểm soát tình trạng vi phạm bản quyền sẽ làm cho khoảng 60% (hoặc nhiều hơn) số thuê bao trái phép phải chuyển đổi sang các dịch vụ SVOD (phải đăng ký thì mới được cấp quyền truy cập) chi phí thấp và phổ biến ở Việt Nam.
Báo cáo cũng chỉ ra rằng, đẩy mạnh nỗ lực chống vi phạm bản quyền các nội dung video trực tuyến sẽ giúp tăng 3 lần doanh thu video trực tuyến. Kiểm soát được tình trạng vi phạm bản quyền sẽ tạo thêm 4.870 việc làm mới cho thị trường lao động nhờ sản lượng lao động trong lĩnh vực video tăng lên 351 triệu USD vào năm 2027 - một mức tăng đáng kể so với con số 134 triệu USD hiện nay.
Để chống những thất thoát này, cần có giải pháp kỹ thuật ngăn chặn triệt để. Đại diện Tập đoàn Canal+ (Pháp) cho biết: “Tại Pháp, chúng tôi chặn tất cả các trang web lậu có thể truy cập được từ Pháp, bất kể nguồn phát là ở Pháp hay ở các nước khác. Việc cho phép chặn các trang web từ nước ngoài có lượng truy cập lớn có thể đem lại những tác động to lớn tới tình trạng vi phạm bản quyền”. Ngoài ra, tuy việc chặn các trang web là quan trọng, nhưng việc chặn các máy chủ phát lậu cũng vô cùng cần thiết. Cùng với đó, cần nâng cao nhận thức của cộng đồng, có cảnh báo rõ ràng người dùng đang truy cập vào website lậu và hướng họ tới những dịch vụ hợp pháp.
Đại diện Trung tâm Đo kiểm phát thanh truyền hình và thông tin điện tử cũng cho rằng, việc áp dụng các hoạt động chặn truy cập giúp thay đổi thói quen người dùng, từ đó giảm số lượng đường link vi phạm bản quyền và lượt truy cập của các website. Ngoài ra, cần áp dụng các biện pháp kỹ thuật phù hợp khác nhau để chặn truy cập như DNS, IP, CDN; phát triển công cụ chặn tự động để các bên sử dụng nhằm giảm thiểu thời gian và nhân lực thực hiện.
Đại diện Cục PT-TH&TTĐT cũng nêu giải pháp, để ngăn chặn tình trạng vi phạm bản quyền thì điều quan trọng nhất là phải có sự phối hợp giữa các đơn vị liên quan, cùng với đó là những chia sẻ kinh nghiệm của các đối tác nước ngoài cũng như phải có công cụ kỹ thuật để ngăn chặn vi phạm.
Đồng quan điểm trên, đại diện của nhà cung cấp truyền hình FPT cho rằng, phải có cơ chế thường xuyên, linh hoạt giữa các đơn vị cung cấp truyền hình và cơ quan quản lý để ngăn chặn việc vi phạm bản quyền. Cùng với đó, các doanh nghiệp cũng nhận định phải sử dụng các công cụ để ngăn chặn truy cập.
