Khoảng tối giữa Điện Biên - kỳ 1:
Thâm nhập trọng điểm ma túy
(ANTĐ) - Trong lắc rắc mưa chiều giữa lòng chảo Điện Biên, nhóm công tác chúng tôi bước thấp bước cao trên con đường lầy lội tiến vào bản Xôm (xã Thanh An, huyện Điện Biên) - nơi được người địa phương cho biết là một trong những điểm “nóng” về nạn nghiện hút ma túy nhiều năm nay.
 |
| Nhóm tư vấn làm việc với một số người nghiện ma túy |
Chuyện thường ngày ở bản
Con đường dẫn chúng tôi đến cuối bản Xôm, một bên là những ngôi nhà sàn, nhà gạch xen kẽ, một bên là đồng lúa xanh rì vốn đã trở thành thương hiệu nổi tiếng của đất Điện Biên. Đứng bên ngoài nhìn vào, bản Xôm hiện lên đúng vẻ thanh bình của một làng quê nông thôn miền núi. Thế nhưng dưới các vạt cỏ ven đường, ven bờ ruộng, thỉnh thoảng lại thấy những vỏ bơm kim tiêm trắng toát, có nơi nhiều đoạn vỏ bơm tiêm chất thành từng đống nhỏ.
1h chiều. Gian hàng tạp hóa ven đồng nằm cuối bản Xôm còn khá đông người tụ tập. Hầu hết trong số họ là những thanh niên dân tộc Thái, khoảng 15 đến 35 tuổi. Anh Phạm Đình Thi - giáo dục viên đồng đẳng của bản giới thiệu, đây là điểm tập trung tiêm chích lớn nhất, cũng là nơi được các đồng đẳng viên của Dự án Cộng đồng hành động phòng chống HIV/AIDS huyện Điện Biên chọn là điểm phát bơm kim tiêm, bao cao su, thông điệp tuyên truyền… cho người nghiện trong bản. Số thanh niên đang có mặt tại đây chính là những người nghiện trong danh sách quản lý của bản Xôm.
Trước mắt chúng tôi, trong khuôn viên của gian hàng nhỏ sơ sài, tuếch toác, hơn chục người nghiện đi ra, đi vào. Phía sát tường, một thanh niên ngồi vắt 2 chân lên ghế, ngang nhiên sử dụng bơm kim tiêm chích ma túy vào bắp tay. Thấy chúng tôi rùng mình, người đồng đẳng viên dẫn đường chia sẻ: “Trong bản hầu như nhà nào cũng có ít nhất 1 người nghiện, thậm chí có nhà 7 người con thì 6 người nghiện ma túy”.
Nhờ có sự dẫn dắt của người dẫn đường, một số người nghiện trong quán mạnh dạn tham gia tiếp chuyện chúng tôi. Anh Lò Văn N., bản Xôm cho biết, thông thường mỗi ngày những người nghiện đều tụ tập tại điểm tập trung vào 3 khoảng giờ nhất định: sáng từ 6-7 giờ, trưa từ 12-13 giờ, chiều tối từ 18-19 giờ để tiêm chích ma túy và nhận bơm kim tiêm do các đồng đẳng viên phát. Người “chơi nhẹ” thì ngày “dùng” 3 lần, mỗi liều/lần khoảng 30.000đ, còn người nghiện nặng hơn thì có khi dùng liều đến 90.000đ/1 lần tiêm chích. Thi thoảng có 1 người nghiện chết, lại có những người nghiện mới “gia nhập”, cứ thế tình hình tiêm chích ma túy trong bản Xôm trở thành điểm “nóng” của toàn huyện suốt nhiều năm qua. Tỷ lệ người nhiễm HIV trong bản cũng lên đến mức báo động.
Tiêm chích được… cho phép
Khác với người nghiện ở nhiều nơi, hầu hết những người nghiện trong bản Xôm vẫn tự lao động, làm thuê làm mướn, từ cắt lúa, phun thuốc trừ sâu đến gánh gạch, gánh cát thuê… chứ không trộm cắp, cướp giật. Song tiền làm ra thì ít, tiền tiêu vào “mấy liều thuốc trắng” hàng ngày lại nhiều, bản Xôm cứ thế xơ xác trong nghèo khó. Rất nhiều người nghiện trong bản đã từng nghĩ đến cai nghiện nhưng không mấy ai trong số họ thành công. Trong số ít những người đã từng chủ động làm điều này như anh Lò V.K., 23 tuổi - từng một mình bỏ vào tận Đăk Lăk để cách ly ma túy, thì đến khi về mọi chuyện vẫn đâu vào đấy, nghiện vẫn hoàn nghiện.
|
| Đằng sau vẻ thanh bình của bản Xôm là những điểm “nóng” về ma túy |
Không riêng gì xã Thanh An, rất nhiều xã khác trên địa bàn huyện Điện Biên cũng có những “tụ điểm” tiêm chích ma túy tập trung. Thậm chí ở xã Thanh Hưng, một xã giáp ranh với Thanh An, hiện có đến 2 điểm trở thành nơi tập trung tiêm chích ma túy, với tổng số người nghiện lên đến gần 100 trường hợp. Chính quyền các địa phương này không những có biết về các điểm được gọi là nơi tiêm chích tập trung đó mà chính họ còn khuyến khích, tạo điều kiện để quy tụ các người nghiện vào các điểm tiêm chích tập trung để… tiện cho việc quản lý. Bởi ở một địa bàn mà “nhà nhà có người nghiện” như Điện Biên, khi các chính sách, các hỗ trợ và công tác cai nghiện cho người nghiện còn quá khó khăn, việc tập trung các người nghiện để giám sát, giáo dục lại chính là một giải pháp khả thi và thiết thực nhất.
Đặc biệt, từ cuối năm 2009 đến nay, dự án cộng đồng hành động phòng chống HIV/AIDS được triển khai tại huyện Điện Biên, những cán bộ làm công tác phòng, chống HIV/AIDS của huyện, những đồng đẳng viên trong bản được tập trung và giao nhiệm vụ đến tuyên truyền, phát bơm kim tiêm, bao cao su cho người nghiện tại từng điểm tập trung trong các thôn, bản trọng điểm. Ông Vũ Tuấn Mạnh, điều phối viên Ban Quản lý dự án cho biết, mỗi tháng các đồng đẳng viên trong huyện thu nhặt được khoảng 5.500 chiếc bơm kim tiêm trên tổng số hơn 10.000 bơm kim tiêm phát đến từng người nghiện trong cộng đồng. Bên cạnh đó, các anh em giáo dục viên đồng đẳng tại thôn, bản còn có nhiệm vụ tư vấn, giới thiệu các người nghiện đi làm xét nghiệm máu xem có nhiễm HIV hay không, giáo dục cho họ ý thức sử dụng riêng bơm kim tiêm sạch, sử dụng bao cao su để tránh lây lan bệnh cho cộng đồng… Thế nhưng tất cả mới chỉ là giải pháp tình thế nhằm hạn chế được khoảng tối của nơi trọng điểm về ma túy, HIV này.
(Còn nữa)
Tiến Hưng
