Thách thức của người làm báo trong kỷ nguyên số

• Khai mạc ​Hội Báo toàn quốc 2023: Ngày hội lớn nhất trong năm của những người làm báo cả nước
• Sắp khai mạc Hội Báo toàn quốc 2023 với quy mô lớn chưa từng có
• Phát động Giải báo chí toàn quốc về Quốc hội và HĐND - Giải Diên Hồng lần thứ nhất

Talkshow "Người làm báo trong kỷ nguyên số" đã diễn ra vào sáng ngày 18/3 tại bảo tàng Hà Nội, với sự tham gia của nhà báo Nguyễn Minh Đức, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo TP Hà Nội, Tổng Biên tập báo Kinh tế & Đô thị; nhà báo Hồ Quang Lợi, nguyên Phó Chủ tịch thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, cố vấn ban biên tập tạp chí Người Làm Báo; nhà báo Đỗ Doãn Hoàng, báo điện tử Dân Việt/Nông thôn Ngày nay.

Nhà báo Hồ Quang Lợi cho biết, từ năm 1990 đến nay công nghệ làm thay đổi toàn bộ quá trình tác nghiệp của phóng viên. Kỹ năng của từng phóng viên trong mỗi thời kỳ có thể khác nhau, nhưng quan trọng nhất là tính chiến đấu và trách nhiệm xã hội. Sức trẻ từ thế hệ phóng viên mới giúp các bạn hòa nhập rất nhanh, chính vì thế, các nhà quản lý cũng rất kỳ vọng vào thế hệ trẻ hiện nay.

Nhà báo Nguyễn Minh Đức, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Thành phố Hà Nội, Tổng Biên tập Báo Kinh tế và Đô thị đã đưa ra một so sánh để thấy công nghệ làm thay đổi hoàn toàn quá trình tác nghiệp của các nhà báo. Hơn 20 năm trước, phóng viên đi sự kiện hoặc thực hiện đề tài đều ghi chép ra giấy, viết bài xong phải chạy ra cửa hàng thuê đánh chữ, sau đó gửi bài về tòa soạn. Muốn tìm hiểu kiến thức hầu như chỉ dựa vào kênh thông tin lưu trữ trong sách, báo của thư viện. Còn bây giờ, công nghệ số trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực cho người làm báo, khi bản thân mỗi nhà báo đều sở hữu laptop, điện thoại... và nền tảng internet cho phép họ tra cứu lượng thông tin khổng lồ.

"Ngày trước, năng suất viết báo thấp, một tuần có khi chỉ thực hiện được 1, 2 tác phẩm. Còn bây giờ, trong một ngày thậm chí làm được tới vài bài báo trên các nền tảng khác nhau. Tuy nhiên phải nhớ rằng, ở thời công nghệ số, trách nhiệm của nhà báo càng đa dạng, nặng nề hơn rất nhiều", nhà báo Nguyễn Minh Đức nói.

Hội thảo "Người làm báo trong kỷ nguyên số"

Cùng quan điểm, nhà báo Đỗ Doãn Hoàng chỉ ra, trong kỷ nguyên số, thông tin được lan tỏa rất nhanh, đến với rất nhiều độc giả, nhưng đồng thời cũng nhanh chóng làm mất đi tính độc quyền của tác phẩm. Muốn níu chân công chúng, tác phẩm ấy phải có hàm lượng thông tin cao, có tính mới, bao gồm thông tin phân tích, giải thích, thậm chí đưa ra giải pháp cho các cơ quan chức năng.

"Kỷ nguyên số vừa mở ra cơ hội nhưng cũng đặt ra những thách thức với người làm báo. Mạng xã hội ngày càng cạnh tranh mạnh mẽ với truyền thông báo chí. Chưa kể, nhà báo kỷ nguyên số còn bị mất nhiều thời gian cho mạng xã hội, thiết bị công nghệ, điều này cũng làm giảm thời gian để họ chú tâm, đào sâu vấn đề nào đó", nhà báo Đỗ Doãn Hoàng phân tích.

Cũng theo các diễn giả, kỷ nguyên số là kỷ nguyên mà các nhà báo dễ đánh mất mình nhất. Cụ thể, nhà báo Hồ Quang Lợi cho rằng, nhà báo sẽ không còn là mình nếu chỉ đuổi theo mạng xã hội, đánh mất lương tâm, đạo đức của người làm nghề. Nhà báo sẽ không còn là họ nếu tác phẩm báo chí không phục vụ xã hội mà phục vụ lợi ích của bản thân. Những thứ đó chính là thứ cạm bẫy nguy hiểm nhất mà người làm báo rất dễ rơi vào. Bởi vậy, làm báo trong kỷ nguyên số cần tinh thần dấn thân, tinh thần chiến đấu đặc biệt lớn.

Đặc biệt, trong bối cảnh số, nhà báo Hồ Quang Lợi khẳng định, nội dung bài viết tốt là chưa đủ mà ngay từ khi gõ bàn phím đã phải nghĩ tới việc tiếp cận công chúng. Và ông Lợi đã đùa vui bằng một hình ảnh khá thú vị. "Chúng tôi hay gọi vui rằng nội dung là vua, công nghệ là nữ hoàng, kết hợp cả hai thì ra tác phẩm báo chí vừa hay, vừa lan tỏa" - nhà báo Hồ Quang Lợi nói.

Đồng tình với nhà báo Hồ Quang Lợi, nhà báo Nguyễn Minh Đức khẳng định, khi nội dung và công nghệ đi đôi với nhau, nhà báo và cơ quan báo chí sẽ khẳng định được vị thế, năng lực của mình. Người làm báo hôm nay phải biết luật chơi của công nghệ, thay đổi tư duy ngôn ngữ làm báo truyền thống sang tư duy của báo chí số. Tại một sự kiện, nhà báo phải kết hợp tác nghiệp trên nhiều nền tảng, tạo ra sản phẩm đa dạng loại hình để đáp ứng nhiều đối tượng độc giả khác nhau. Giá trị của tác phẩm bên cạnh đề tài độc, còn nằm ở chỗ người viết phải chuyên sâu, gần như là chuyên gia của lĩnh vực đó.