Các tương tác thuốc trong điều trị bệnh mạn tính
 |
Các loại tương tác thuốc khác nhau sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị theo những cách khác nhau |
Trong điều trị bệnh mạn tính, người bệnh thường phải sử dụng nhiều loại thuốc để điều trị các bệnh lý như đái tháo đường, cao huyết áp, bệnh tim mạch, viêm khớp... Việc sử dụng đồng thời nhiều thuốc có thể dẫn đến các tương tác thuốc.
Tương tác thuốc - thuốc: Đây là tình trạng xảy ra khi một thuốc làm thay đổi tác dụng của thuốc khác. Ví dụ, thuốc điều trị bệnh tim mạch có thể làm thay đổi hiệu quả của thuốc chống đông máu...
Tương tác thuốc - thực phẩm: Một số thực phẩm có thể tác động đến hiệu quả của thuốc, chẳng hạn như nước ép bưởi có thể làm tăng nồng độ thuốc trong máu, hoặc các thực phẩm giàu vitamin K (như rau xanh) có thể làm giảm tác dụng của thuốc chống đông máu.
Tương tác thuốc - bệnh lý: Một số bệnh lý, như suy thận hoặc suy gan, có thể làm thay đổi cách thức thuốc được chuyển hóa và thải trừ khỏi cơ thể, làm tăng nguy cơ tác dụng phụ.
Tương tác thuốc - thảo dược: Thảo dược và thực phẩm chức năng có thể ảnh hưởng đến cách thức hoạt động của thuốc. Ví dụ, nhân sâm, gừng hoặc tỏi có thể làm tăng tác dụng của thuốc chống đông máu hoặc tương tác với thuốc điều trị bệnh đái tháo đường.
Phòng tránh tương tác thuốc
Một trong những biện pháp quan trọng nhất để phòng tránh tương tác thuốc là cung cấp đầy đủ thông tin về tất cả các thuốc mà bạn đang dùng cho bác sĩ, bao gồm cả thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn, vitamin, khoáng chất và các thực phẩm chức năng. Bác sĩ có thể điều chỉnh đơn thuốc sao cho phù hợp và tránh các tương tác có hại.
Khi được chỉ định thuốc điều trị bệnh mạn tính, bạn cần tuân thủ đúng liều lượng và thời gian sử dụng thuốc như bác sĩ đã hướng dẫn. Nếu cảm thấy thuốc không hiệu quả hoặc gặp tác dụng phụ, bạn không nên tự ý thay đổi liều thuốc hoặc ngừng thuốc mà không có sự tư vấn của bác sĩ. Việc thay đổi liều thuốc hoặc ngừng thuốc đột ngột có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và làm tăng nguy cơ tương tác thuốc.
Nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng bất thường nào sau khi sử dụng thuốc như khó thở, chóng mặt, đau ngực hay buồn nôn, hãy thông báo ngay cho bác sĩ. Đối với người mắc bệnh mạn tính, việc theo dõi sức khỏe định kỳ là rất quan trọng. Điều này bao gồm việc kiểm tra các chỉ số sức khỏe như huyết áp, đường huyết, chức năng gan thận, các xét nghiệm khác để đảm bảo thuốc đang phát huy hiệu quả và không gây ra tác dụng phụ nguy hiểm.
Tránh việc tự ý sử dụng thuốc mà không có sự chỉ dẫn của bác sĩ, đặc biệt là các loại thuốc không kê đơn như thuốc giảm đau, thuốc cảm cúm hoặc thuốc chống dị ứng. Những loại thuốc này có thể tương tác với các thuốc điều trị bệnh mạn tính, gây ra các vấn đề sức khỏe không mong muốn.
Tương tác thuốc là một vấn đề quan trọng trong điều trị bệnh mạn tính, có thể ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị và gây ra các tác dụng phụ nguy hiểm. Tuy nhiên, bằng cách tuân thủ các biện pháp phòng tránh như cung cấp đầy đủ thông tin về thuốc đang sử dụng, tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ, theo dõi sức khỏe định kỳ, người bệnh có thể giảm thiểu được các nguy cơ tương tác thuốc.
Vì sao người bệnh mạn tính không nên tự ý thay đổi thuốc?
Điều trị các bệnh mạn tính là một quá trình lâu dài. Vì vậy, việc tuân thủ chỉ định của bác sĩ, uống thuốc và theo dõi thường xuyên sẽ giúp kiểm soát bệnh.
Khi tự ý đổi nhãn hiệu thuốc cũng có thể gặp phải trường hợp loại thuốc thay đổi có hàm lượng không giống như thuốc cũ. Nếu uống không đủ liều lượng thuốc sẽ không kiểm soát được bệnh. Nếu liều lượng thuốc quá cao người bệnh dễ gặp các tác dụng phụ do quá liều. Vì vậy, người bệnh mắc bệnh mạn tính không nên tự ý thay đổi nhãn hiệu thuốc, nếu thực sự cần thay đổi thì nên tham khảo ý kiến bác sĩ và điều chỉnh liều lượng nếu cần thiết.
Nếu đã dùng một loại thuốc nào đó trong thời gian dài, việc thay đổi thuốc đột ngột cũng có thể làm tăng tác dụng phụ (tác dụng phụ do ngừng dùng thuốc). Mặc dù thành phần hoạt chất chính của thuốc giống nhau nhưng tá dược của các nhãn hiệu thuốc khác nhau có thể khác nhau như chất độn, chất liên kết… Chuyển sang nhãn hiệu thuốc khác có thể làm tăng nguy cơ gây dị ứng. Vì vậy, không khuyến cáo bệnh nhân mắc bệnh mạn tính tự ý chuyển đổi thuốc. Bên cạnh việc dùng thuốc thì chìa khóa để kiểm soát bệnh là lối sống lành mạnh. Điều này có thể đạt được bằng cách: Không hút thuốc, thực hiện các hoạt động thể chất tùy theo tình trạng sức khỏe cho phép, bỏ rượu, ăn uống tốt, duy trì cân nặng khỏe mạnh và ngủ đủ giấc...
Bác sĩ của bạn
Người khỏe mạnh có cần dùng vitamin tổng hợp?
Hỏi: Nhiều người coi vitamin tổng hợp như một loại thuốc bổ dùng hàng ngày để cơ thể khỏe mạnh và ngăn ngừa bệnh tật. Sự thực có đúng như vậy không?
Trả lời: Một số chất bổ sung có thể giúp bạn có đủ lượng chất dinh dưỡng cần thiết nếu chế độ ăn uống không đầy đủ và cân bằng các loại thực phẩm bổ dưỡng. Tuy nhiên, thực phẩm bổ sung không thể thay thế được các loại thực phẩm quan trọng trong chế độ ăn uống lành mạnh. Mặc dù việc uống vitamin tổng hợp hàng ngày có thể hữu ích, nhưng điều quan trọng là không lạm dụng vitamin tổng hợp để thay thế chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh.
Khả năng hấp thụ vitamin và khoáng chất từ các chất bổ sung của cơ thể là khác nhau. Một số chất dinh dưỡng được hấp thụ tốt hơn khi có mặt thức ăn, trong khi những chất khác lại cạnh tranh để hấp thụ. Vitamin tổng hợp không phải lúc nào cũng cung cấp chất dinh dưỡng ở dạng sinh khả dụng nhất. Do đó, nguồn dinh dưỡng từ chế độ ăn uống nên là ưu tiên hàng đầu.
Hiện nay, việc sử dụng thực phẩm bổ sung ngày càng phổ biến và có rất nhiều người chi tiền mua vitamin tổng hợp mặc dù thiếu bằng chứng về lợi ích của chúng. Vậy trường hợp nào cần thiết bổ sung vitamin tổng hợp? Một số người có thể hưởng lợi từ vitamin tổng hợp nếu họ đang mắc phải các tình trạng sức khỏe ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng như: Các bệnh mạn tính như ung thư và bệnh thận mạn tính có thể làm tăng nhu cầu về một số chất dinh dưỡng nhất định trong khi làm giảm nhu cầu về các chất dinh dưỡng khác. Các bệnh về đường tiêu hóa có thể làm giảm khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng. Một số loại thuốc có thể dẫn đến mất chất dinh dưỡng dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng.
Nếu thuộc một trong những nhóm này, bạn nên gặp bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng để có được tư vấn cụ thể về loại thực phẩm bổ sung.
