Tuyên bố này được đưa ra cùng ngày khi mà Thị trưởng Kalayaan, Eugenio Bito-onon cho biết, trong khi Philippines đang phải giải quyết căng thẳng với Đài Loan sau vụ một ngư dân nước này bị tàu tuần tra Philippines bắn chết, thì Trung Quốc đã đục nước béo cò đẩy mạnh việc xây dựng các cơ sở quân sự tại bãi cạn Union, một bãi cạn thuộc Quần đảo Trường Sa.
“Đó là báo cáo tôi nhận được từ các ngư dân địa phương trở về từ khu vực này. Họ đang xây dựng các cơ sở quân sự tại đây”, ông Bito-onon cho biết.
Ngoài căn cứ quân sự tại bãi đá ngầm Mischief, Trung Quốc đã thiết lập và gia cố cơ sở quân sự của họ tại bãi đá ngầm Subi, khi mà họ đã hoàn thành xây dựng một tòa nhà 3 tầng, cầu cảng và 1 sân bay trực thăng tại đây.
Ám chỉ đến Trung Quốc, Tổng thống Aquino cam kết trong bài phát biểu tại lễ kỷ niệm 115 ngày truyền thống hải quân rằng, các lực lượng vũ trang sẽ được đảm bảo các nguồn lực cần thiết để bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của Philippines.
"Chúng tôi gửi một thông điệp rõ ràng tới thế giới rằng: Đất nước Philippines là của người Philippines, và chúng tôi có đủ khả năng để chống lại những kẻ bắt nạt xâm nhập vào sân nhà của chúng tôi", ông Aquino phát biểu với các tư lệnh hải quân.
Tổng thống Aquino đã liệt kê chi tiết một chương trình hiện đại hóa quân đội trị giá 75 tỷ peso (1,82 tỷ USD) dành ưu tiên nâng cấp hải quân, một trong những lực lượng hải quân yếu nhất tại khu vực Đông Nam Á.
Theo ông Aquino, đến năm 2017, Philippines sẽ mua 2 khinh hạm mới, 2 máy bay trực thăng tác chiến chống tàu ngầm, 2 tàu tuần duyên cao tốc và 8 phương tiện tấn công đổ bộ.
"Chúng tôi cũng sẽ cải thiện các hệ thống thông tin liên lạc, tình báo và giám sát", ông cho biết.
Trong khi đó, cũng trong ngày 21-5, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines cho biết, nước này đã trao công hàm phản đối tới Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila, về sự hiện diện "bất hợp pháp và khiêu khích" của một tàu chiến, 2 tàu hải giám và khoảng 30 tàu cá của Trung Quốc tại bãi cạn Ayungin, hay còn gọi là bãi cạn Second Thomas, do Philippines tuyên bố chủ quyền thuộc Quần đảo Trường Sa (của Việt Nam) trên biển Đông.
"Chúng tôi đã trao công hàm phản đối đến Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila, về sự hiện diện mang tính khiêu khích và bất hợp pháp của các tàu chính phủ Trung Quốc quanh bãi cạn Ayungin", phát ngôn viên Raul Hernandez cho biết.
"Sự xâm nhập và các hoạt động... tại các vùng biển của chúng tôi, là một phần trong nỗ lực gia tăng tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc, mà chúng tôi cho là quá đáng và vi phạm luật pháp quốc tế".
Bãi cạn Ayungin là một nhóm bãi đá ngầm và đảo nhỏ nằm gần Quần đảo Trường Sa, cách Đảo Palawan của Philippines khoảng 200km về phía bắc, và rất gần với bãi đá ngầm Mischief.
