Tiết kiệm là sức mạnh nội sinh của nền kinh tế
Phát biểu khai mạc, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Phạm Thanh Hà cho biết, theo số liệu của NHNN, đến nay, tiền gửi dân cư tại các tổ chức tín dụng (TCTD) đạt khoảng 8 triệu tỷ đồng, tăng gần 13% so với cùng kỳ năm trước.
Nguồn lực tài chính dồi dào này đã góp phần quan trọng giúp duy trì đà tăng trưởng GDP của Việt Nam ở mức cao và là điểm sáng trong khu vực, đồng thời là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của việc phát huy nguồn tiết kiệm trong dân cư như một sức mạnh nội sinh của nền kinh tế.
Theo Phó Thống đốc, trong suốt hơn 7 thập kỷ qua, ngành Ngân hàng luôn giữ vai trò huyết mạch của nền kinh tế, là cầu nối chuyển hóa tiết kiệm thành đầu tư. Từ những khoản tiết kiệm nhỏ bé của người dân, ngân hàng đã tạo nên dòng vốn khổng lồ chảy vào sản xuất, kinh doanh, hạ tầng, nông nghiệp, giáo dục, y tế...
 |
Quang cảnh Tọa đàm |
Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ, tiết kiệm không chỉ là tích lũy tài chính, mà còn là cách thức sử dụng hiệu quả nguồn lực để đổi mới, để đầu tư cho tương lai.
Chuyển đổi số đã và đang mở ra hướng phát triển mới cho ngành Ngân hàng: đổi mới mô hình hoạt động tự động hóa quy trình, tối ưu chi phí vận hành, nâng cao năng suất và giảm lãng phí xã hội. Hiện nay, hơn 95% giao dịch của người dân được thực hiện qua kênh số, thanh toán không dùng tiền mặt tăng bình quân trên 45%/năm giúp tiết kiệm chi phí khổng lồ xã hội mỗi năm.
Song song với đó, các ngân hàng tiếp tục phát triển các sản phẩm tiết kiệm tiện ích, hiện đại như tiết kiệm trực tuyến, tiết kiệm linh hoạt, giúp người dân dễ dàng gửi tiết kiệm mọi lúc, mọi nơi, vừa an toàn, minh bạch.
Ở góc độ ngân hàng, việc đa dạng hóa sản phẩm tiết kiệm trên nền tảng số không chỉ giúp gia tăng tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn (CASA) - yếu tố quan trọng góp phần giảm chi phí vốn, nâng cao hiệu quả hoạt động, mà còn tạo thêm điều kiện để ngân hàng tiếp tục giảm lãi suất, hỗ trợ doanh nghiệp và nền kinh tế.
“Chỉ khi tiết kiệm trở thành thói quen, thành văn hóa ứng xử và là nguyên tắc quản trị, chúng ta mới có thể xây dựng một nền kinh tế tự cường, một xã hội phát triển bền vững, một đất nước thịnh vượng và hạnh phúc” – Phó Thống đốc nhấn mạnh.
Cần xem giáo dục tài chính như một kỹ năng sống thiết yếu
Theo PGS.TS. Chu Khánh Lân, Phó Vụ trưởng Vụ Dự báo thống kê - Ổn định tiền tệ (NHNN) cho biết, tại Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, Chính phủ, NHNN đã đưa ra chỉ tiêu có ít nhất 25% - 30% người trưởng thành gửi tiết kiệm tại TCTD.
Theo khảo sát của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), tính đến quý III/2024 thì 68% người trưởng thành có tiết kiệm trong 12 tháng. Về mục đích tiết kiệm: 44% cho tuổi già (tăng theo độ tuổi; cao hơn ở thành thị); 31% cho giáo dục (tăng theo trình độ học vấn và thu nhập; cao hơn ở thành thị); chỉ có 13% cho đầu tư hoặc kinh doanh để đem lại hiệu quả, tức còn khá thấp.
Đối với hình thức tiết kiệm, khảo sát cho biết 47% giữ tại nhà (tăng theo thu nhập; cao hơn ở nông thôn); 33% gửi ngân hàng (tăng theo trình độ học vấn và thu nhập; cao hơn ở thành thị); 6% tiết kiệm không chính thức (cao hơn ở nông thôn); 0,4% đầu tư chứng khoán; 0,6% đầu tư vào quỹ hưu trí. Điều này có nghĩa tiết kiệm chủ yếu vào hệ thống ngân hàng và tự thân, còn đầu tư vào thị trường tài chính còn thấp.
Ngoài ra, hiểu biết về tiền gửi tại tổ chức tín dụng: 20% không biết; 45% có nghe đến hoặc có biết; 35% biết rõ, do đó vẫn còn nhiều dư địa để các ngân hàng khai thác. Bên cạnh đó, việc tin tưởng vào tổ chức tín dụng được cấp phép để gửi tiền hoặc sử dụng sản phẩm lên đến 86,2%, chứng tỏ đây là một yếu tố quan trọng để thúc đẩy tiết kiệm tại các kênh chính thức.
Để thúc đẩy tiết kiệm thì vai trò của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo rất lớn. Những nền tảng số có thể giúp người dân nâng cao hiểu biết về tiết kiệm nói chung và các sản phẩm ngân hàng…
Ông Christian Grajek - Trưởng điều phối khu vực Châu Á, Quỹ Hợp tác quốc tế các Ngân hàng Tiết kiệm Đức (DSIK) cho rằng, để khuyến khích và mở rộng văn hóa tiết kiệm bền vững, chúng ta cần chuyển từ những chiến dịch ngắn hạn sang mục tiêu dài hạn, biến tiết kiệm thành một thói quen trong đời sống hàng ngày. Sự thay đổi hành vi bền vững sẽ đạt hiệu quả nhất nếu được bắt đầu từ sớm, ngay trong thời thơ ấu và tuổi thanh thiếu niên.
Để xây dựng một hệ sinh thái tài chính bền vững, Chính phủ, ngành tài chính và các tổ chức xã hội cần phối hợp chặt chẽ. Nhà nước cần tạo khung chính sách ổn định, bảo vệ người gửi tiền và khuyến khích các mô hình ngân hàng phục vụ cộng đồng; trong khi các ngân hàng, đặc biệt là ngân hàng tiết kiệm và tài chính vi mô, cần sử dụng giáo dục tài chính như công cụ thu hút, giữ chân khách hàng và tăng cường niềm tin thông qua tư vấn toàn diện và bảo vệ người tiêu dùng, đồng thời phát triển sản phẩm tiết kiệm phù hợp với từng nhóm đối tượng và nhu cầu.
Cùng lúc, ngành giáo dục cần xem giáo dục tài chính như một kỹ năng sống thiết yếu, giúp hình thành tư duy tiết kiệm hiện đại và toàn diện cho thế hệ tương lai…
