Với sự tham gia của các chuyên gia quốc tế, đại diện các thành phố trong mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO, hội nghị là diễn đàn để trao đổi, nhằm thúc đẩy sự kết nối toàn cầu về tổ chức Lễ hội Thiết kế Sáng tạo, cùng xây dựng một khuôn khổ chung hướng tới những chương trình lễ hội có tác động, mang tính bao trùm và bền vững.
Giám đốc Sở VHTT Hà Nội Bạch Liên Hương cho biết, sau hơn 6 năm trở thành thành viên mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO, Hà Nội đã có nhiều hoạt động cụ thể hóa các cam kết xây dựng thành phố sáng tạo. Thành phố đã và đang khẳng định vị thế của một trong những đô thị năng động, sáng tạo của châu Á. Đồng thời, đẩy mạnh các hoạt động thiết kế sáng tạo, kết nối cơ hội hợp tác giữa các thành phố trong mạng lưới.
 |
Đại diện các Thành phố sáng tạo nhận quà lưu niệm. |
Theo Giám đốc Sở VHTT Hà Nội Bạch Liên Hương, năm 2024, Thành phố đã thành lập Hội đồng chuyên gia tư vấn; xây dựng các không gian hoạt động sáng tạo; xây dựng tiêu chí và các không gian hoạt động sáng tạo; thành lập Trung tâm Điều phối các hoạt động sáng tạo Hà Nội.
Xây dựng mạng lưới không gian văn hóa sáng tạo Hà Nội kết nối các đơn vị tổ chức, cá nhân, chuyên gia, nghệ sĩ, nhóm cộng đồng hoạt động trong lĩnh vực thiết kế sáng tạo; thu hút và kết nối các nguồn lực sáng tạo ở địa phương và quốc tế; giới thiệu, chia sẻ, hỗ trợ cộng đồng sáng tạo phát triển và mở rộng. Điểm nhấn là tổ chức Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội.
"Thành phố Hà Nội đã nhận được sự quan tâm, hỗ trợ, tư vấn của rất nhiều chuyên gia giỏi trong lĩnh vực thiết kế sáng tạo trong quá trình này", bà Bạch Liên Hương bày tỏ.
 |
Tiết mục nghệ thuật tại hội nghị. |
Ông Jonathan Baker, Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam cho biết, việc Hà Nội được công nhận là thành phố sáng tạo của UNESCO trong lĩnh vực Thiết kế đã mở ra một chương mới – nơi sáng tạo không còn là yếu tố phụ trợ, mà trở thành động lực then chốt cho phát triển.
"Trong những năm qua, thành phố đã nuôi dưỡng một hệ sinh thái sáng tạo năng động: những lễ hội làm sống động các không gian công cộng, những mạng lưới kết nối cộng đồng, và những sáng kiến trao quyền cho các nhà thiết kế trẻ để họ hình dung và kiến tạo những tương lai mới cho thành phố của mình", ông Jonathan Baker nhận định.
Ông Jonathan Baker cũng cho rằng, các lễ hội sáng tạo có thể chỉ diễn ra trong một tuần hay một mùa, nhưng tác động của chúng lan tỏa rất lâu dài. Chúng gắn kết con người. Chúng mời gọi cộng đồng tái chiếm và làm sống lại các không gian công cộng. Chúng trao cho những người sáng tạo trẻ một nền tảng để cất lên tiếng nói của mình. Và chúng cho phép các thành phố thể hiện bản sắc của chính mình, cũng như khát vọng trở thành trong tương lai.
 |
Hội nghị là nơi quy tụ các chuyên gia đến từ các thành phố sáng tạo toàn cầu. |
Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam cũng bày tỏ mong muốn trong hội nghị này, các thành phố sáng tạo của UNESCO không chỉ cùng học hỏi kinh nghiệm về mô hình hợp tác hiệu quả giữa khu vực công – tư – cộng đồng, đề cao vai trò của cộng đồng, chuyển đổi đời sống đô thị bằng sáng tạo, mà còn có thể xây dựng khung lễ hội chung cho các thành phố. Khung lễ hội không phải là một khuôn mẫu cứng nhắc, mà là một định hướng linh hoạt để các thành phố điều chỉnh phù hợp với bản sắc văn hóa và khát vọng phát triển riêng.
Một điều đặc biệt là ở hội nghị, Hà Nội được lắng nghe chia sẻ kinh nghiệm xây dựng và phát triển thành phố sáng tạo từ đại diện các thành phố sáng tạo trên thế giới. Những mô hình, lễ hội, không gian sáng tạo độc đáo, giàu sức thu hút đã được chia sẻ, cùng việc cung cấp nhiều thông tin hữu ích về những hoạt động sáng tạo hiệu quả tại các thành phố cùng mạng lưới trên toàn cầu.
Đại diện thành phố sáng tạo Chiang Mai (Thái Lan), bà Suwannee Senee cho biết, Chiang Mai được UNESCO công nhận là thành phố sáng tạo về thủ công và nghệ thuật dân gian từ năm 2017. Thành phố này nổi bật với 9 ngành thủ công truyền thống như chế tác bạc, sơn mài, dệt may, điêu khắc gỗ và nhiều loại hình mỹ nghệ khác. Hiện nay, Chiang Mai có hơn 200 không gian sáng tạo hỗ trợ nghệ sĩ, nhà thiết kế và nghệ nhân. Ngành công nghiệp sáng tạo tại đây tạo việc làm cho hơn 60.000 lao động và đóng góp 12-14% GDP toàn tỉnh.
Bà Suwannee cũng giới thiệu mô hình hợp tác giữa chính quyền, doanh nghiệp tư nhân và cộng đồng - một mô hình thành công trong phát triển ngành sáng tạo tại Chiang Mai. Về vai trò của khu vực công, chính quyền địa phương và cấp tỉnh đảm nhiệm việc định hướng chính sách, xây dựng quy hoạch khu sáng tạo, bao gồm cả khu phố cổ rộng 2,56 km2.
Cụ thể, chính quyền cung cấp ngân sách, phát triển hạ tầng và kết nối mạng lưới trong nước cũng như quốc tế. Tổ chức Hành chính tỉnh Chiang Mai tài trợ các chương trình thủ công mỹ nghệ, trong khi chính quyền thành phố xây dựng phố đi bộ, chợ thủ công và không gian sáng tạo. Các sở ngành như Văn hóa, Công nghiệp và Du lịch hỗ trợ chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OTOP) và các hoạt động văn hóa Lanna.
Về vai trò của khu vực tư, các nhà thiết kế và doanh nghiệp tư nhân đóng vai trò quan trọng trong việc đưa sản phẩm thủ công địa phương ra thị trường quốc tế. Các khu thủ công chiến lược như Wua Lai, Sankampaeng và Mae Rim thu hút nguồn vốn đầu tư tư nhân lớn. Sự kết hợp giữa ngành thủ công và du lịch mang lại doanh thu hơn 30.000 triệu baht Thái mỗi năm (tương đương khoảng 926 triệu USD).
Nhiều khách sạn, quán cà phê và homestay ứng dụng nghệ thuật dân gian vào thiết kế, tạo cầu nối tiêu thụ cho sản phẩm thủ công. Các công ty tư nhân còn hợp tác với nghệ nhân địa phương để đồng sáng tạo những sản phẩm mới.
Trong khi đó, cộng đồng nghệ nhân và các bậc thầy thủ công là cái nôi tri thức, đảm nhiệm việc đào tạo thế hệ trẻ và là động lực phát triển chính. Kết quả khảo sát trên 570 bên liên quan tại Chiang Mai cho thấy sự ủng hộ mạnh mẽ đối với mô hình quản lý văn hóa dựa trên hợp tác này.
Chia sẻ tại Hội nghị, bà Eriko Esaka, đại diện thành phố Nagoya, Nhật Bản cho biết, Nagoya là thành phố có hơn 2,3 triệu dân, nằm ở vị trí trung tâm chiến lược của Nhật Bản. Đây là một trong những đầu mối giao thông quan trọng, đồng thời là trung tâm lịch sử và thủ phủ công nghiệp hàng đầu của đất nước. Tọa lạc giữa biển, núi, sông và đồng bằng, diện mạo đô thị Nagoya được thiết kế bởi Tướng quân Tokugawa Ieyasu, gắn liền với Lâu đài Nagoya mang tính biểu tượng.
Năm 1989, Nagoya tuyên bố trở thành "Thành phố Thiết kế". Lời tuyên bố đầy cảm hứng của Hội đồng Thành phố đã chạm đến trái tim và in sâu vào tâm trí người dân. Kể từ đó, tuyên bố này trở thành kim chỉ nam cho chính quyền thành phố, dựa trên 3 trụ cột: Kiến thiết cộng đồng, sản xuất sản phẩm và bồi dưỡng nhân tài. Theo triết lý của Nagoya, thiết kế là hiện thân của chủ nghĩa nhân văn - một triết lý hướng tới hòa bình bền vững thông qua việc xây dựng lối sống mới, nuôi dưỡng trí tuệ con người và kế thừa những công nghệ, kỹ thuật phát triển từ ngàn xưa.
Bà Eriko Esaka cũng giới thiệu về Hội nghị Thiết kế Thế giới (WDA) - sự kiện do Tổ chức Thiết kế Thế giới (WDO) tổ chức hai năm một lần từ năm 1959. Hội nghị quy tụ các chuyên gia thiết kế từ nhiều lĩnh vực để thảo luận những vấn đề quan trọng ảnh hưởng đến ngành thiết kế và thế giới, xoay quanh một chủ đề chính.
Tại hội thảo, BTC đã thông tin về Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội năm 2026, dự kiến diễn ra từ ngày 10 đến 11/1/2026 tại Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục. Chương trình hướng tới mục tiêu kết nối cộng đồng sáng tạo, phát huy di sản đô thị, thúc đẩy phát triển công nghiệp văn hoá và tôn vinh những giá trị đổi mới sáng tạo trong bối cảnh đô thị – nông thôn đang chuyển dịch mạnh mẽ.
Bên cạnh đó, từ tháng 3- 5/2026, Hà Nội triển khai mô hình Trung tâm Công nghiệp Văn hoá tại khu vực Đồng Xuân – Bắc Qua, gồm hai cơ sở trường học cũ 17 Nguyễn Thiện Thuật và 40 Thanh Hà, cùng khu vực Chợ Đồng Xuân. Tại đây, Thành phố thí điểm mô hình Xưởng Sáng tạo tại Chợ Đồng Xuân, tổ chức các hoạt động lưu trú sáng tạo, thúc đẩy thực hành liên ngành để tạo ra sản phẩm tham gia Lễ hội Thiết kế Sáng tạo 2026 và cuộc thi Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2026.
