 |
Doanh nghiệp du lịch muốn nhanh chóng hoạt động trở lại |
Du lịch “đóng băng” vì đại dịch Covid-19
Từ ngày 12 đến ngày 22-8-2021, Văn phòng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) thực hiện khảo sát về tình hình của doanh nghiệp du lịch sau đại dịch trên báo điện tử VnExpress. Có 1.853 doanh nghiệp trong lĩnh vực đã tham gia cuộc khảo sát này.
Kết quả cho thấy, số doanh nghiệp “tạm ngừng hoạt động kinh doanh do dịch” chiếm tỷ lệ cao nhất là 71%; số doanh nghiệp “giải thể/ngừng hoạt động kinh doanh chờ giải thể” là 25%, trong khi số doanh nghiệp cố gắng “duy trì hoạt động kinh doanh” mặc dù phần lớn không thể hoạt động toàn công suất chỉ chiếm 4%.
“So sánh với kết quả khảo sát chung doanh nghiệp thuộc tất cả các ngành kinh tế, tỷ lệ doanh nghiệp duy trì được hoạt động trong ngành du lịch thấp hơn gấp 4 lần so với mức trung bình (16%)”- báo cáo nêu.
Điều này cho thấy ngành du lịch lưu trú, ăn uống và du lịch là ngành kinh tế chịu ảnh hưởng nặng nề bậc nhất bởi dịch bệnh. Trong khi đó, dòng tiền cho hoạt động của các doanh nghiệp du lịch còn lại quá mỏng, có tới 67,2% các doanh nghiệp trả lời khảo sát thuộc nhóm “duy trì hoạt động kinh doanh” chỉ có dòng tiền tích lũy đủ cho hoạt động dưới 3 tháng. Tỉ lệ này ở nhóm “tạm ngừng hoạt động kinh doanh do dịch” lên tới 85,3%.
Theo các doanh nghiệp trong ngành, các khách sạn, nhà hàng đã phải đối mặt với tình trạng không có khách và gần như “đóng băng” mọi hoạt động, nhất là trong thời điểm nhiều địa phương thực hiện giãn cách xã hội để phòng dịch.
Đặc biệt, đợt bùng phát lẩn thứ tư của dịch Covid-19 kéo dài từ cuối tháng 4-2021 đến nay đã khiến gần 85% doanh nghiệp nhóm "tạm ngừng hoạt động kinh doanh bị giảm hơn 50% doanh thu so với năm 2020; còn nhóm "đang duy trì hoạt động" cũng có tới 67% doanh nghiệp bị giảm trên 50% doanh thu. Để đối phó với tình trạng này, hầu hết doanh nghiệp du lịch chọn cách giảm số lao động tại doanh nghiệp.
Hiện tại, khó khăn lớn nhất của nhiều doanh nghiệp ngành du lịch của cả 2 nhóm duy trì và tạm ngừng hoạt động do dịch Covid-19 gặp phải là trả tiên lương cho người lao động.
Ngoài ra, các chi phí: trả tiền lãi vay ngân hàng, trả tiền thuê đất/văn phòng, trả tiền điện, nước, đóng các khoản BHXH, BHYT, BHTN, KPCĐ thuộc “top 5” gánh nặng về tài chính đối với doanh nghiệp ngành du lịch trong bối cảnh hiện nay.
Trước đại dịch, Việt Nam là điểm đến hấp dẫn với du khách trong và ngoài nước. Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 ập đến đã làm chấm dứt chuỗi tăng trưởng trung bình ấn tượng trên 22,7%/năm về lượng khách quốc tế; 10,5% về lượng khách nội địa; 20,9% về giá trị xuất khẩu tại chỗ của du lịch và 9,2 điểm phần trăm mức đóng góp trực tiếp cho GDP (giai đoạn 2015- 2019); kéo theo đó là tình trạng hàng chục nghìn doanh nghiệp bị phá sản hoặc ngừng kinh doanh, hàng triệu lao động phải nghỉ việc toàn bộ hay từng phần.
Kiến nghị Chính phủ hỗ trợ
Việt Nam đã chuyển sang trạng thái “thích ứng an toàn, linh hoạt với dịch bệnh để vừa phòng, chống dịch hiệu quả vừa phục hồi kinh tế”, các doanh nghiệp du lịch cho rằng đây là thời điểm cần được hỗ trợ để mở cửa du lịch trở lại.
Trong văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ ngày 3-11, Ban IV kiến nghị 4 nhóm giải pháp để tháo gỡ khó khăn bao gồm: đề nghị Chính phủ xem xét giải pháp “thiết kế một chương trình vay vốn trung và dài hạn trong khuôn khổ gói hỗ trợ phục hồi kinh tế 2022 - 2023 dành riêng cho các doanh nghiệp khách sạn, hàng không, du lịch và dịch vụ du lịch”.
Theo các doanh nghiệp trong ngành, tín hiệu thị trường ngành du lịch xuất hiện ngay khi Chính phủ cùng chính quyền các địa phương và người dân nỗ lực thiết lập bối cảnh “bình thường mới” nhưng với nguồn lực quá mỏng hiện tại, các doanh nghiệp du lịch, dịch vụ du lịch cũng sẽ rất khó khăn để phục hồi, bứt phá nếu không có thêm trợ lực kịp thời của Chính phủ.
Thứ hai, đề xuất Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành cân nhắc các biện pháp hỗ trợ tiết giảm chi phí cho doanh nghiệp trong ngành này gắn với quá trình và mức độ phục hồi, tập trung vào các biện pháp như: giảm chi phí nhiên liệu, điện, nước cho hoạt động, giảm thuế VAT, thuế TNDN... hoãn nộp các khoản thuế, phí với thời gian cho phép từ 12 - 18 tháng hoặc dài hơn, hoãn đóng và giảm tỉ lệ đóng BHXH đặc biệt trong những giai đoạn cần thu hút trở lại và ổn định nguồn lao động cho ngành; giảm tiền thuê đất...
Đối với vấn đề lao động, doanh nghiệp đề nghị bỏ các yêu cầu, giấy tờ chứng minh mức độ thiệt hại hoặc mức độ cắt giảm lao động của doanh nghiệp, hoặc giấy tờ chứng minh “không đủ kinh phí để đào tạo, bồi dưỡng lao động”; đồng thời xem xét hỗ trợ trực tiếp tiền đào tạo cho doanh nghiệp để doanh nghiệp chủ động quyết định, thực hiện các phương thức đào tạo phù hợp.
Về bài toán mở cửa du lịch và du lịch quốc tế an toàn, Ban IV kiến nghị cần có một kế hoạch khả thi nhưng linh hoạt và rõ ràng về phương pháp cũng như rõ quy trình, trách nhiệm của tất cả các bên liên quan để tạo sự phối hợp nhịp nhàng, hạn chế tối đa các mặt rủi ro thông qua cuộc thảo luận do Thủ tướng Chính phủ chủ trì về chiến lược, lộ trình mở cửa du lịch Việt Nam.
Các ý kiến tại hội thảo sẽ là căn cứ để xác lập và giao trách nhiệm cụ thể cho từng cơ quan, địa phương liên quan, hiệu triệu và giao vai trò cho cả khu vực doanh nghiệp để tiến trình mở cửa diễn ra khả thi, an toàn, hiệu quả.
