Không chủ quan: Dù đã tiêm vaccine Covid-19 vẫn có thể lây lan virus SARS-CoV-2 ra cộng đồng

0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Bắc
  • Nam miền Nam
ANTD.VN - Rất nhiều người cho rằng sau khi được tiêm chủng vaccine Covid-19 sẽ không bị lây nhiễm hoặc làm lây lan virus SARS-CoV-2 ra cộng đồng. Điều này liệu có đúng hay không?
Tiêm phòng cùng với việc tiếp tục sử dụng khẩu trang và giãn cách xã hội vẫn là cách hiệu quả để ngăn chặn đại dịch Covid-19

Tiêm phòng cùng với việc tiếp tục sử dụng khẩu trang và giãn cách xã hội vẫn là cách hiệu quả để ngăn chặn đại dịch Covid-19

Vaccine hiệu quả và bền bỉ cho hệ thống miễn dịch của cơ thể

Các nhà nghiên cứu hy vọng rằng các vaccine Covid-19 được bào chế an toàn có thể ngăn ít nhất một nửa số người được tiêm chủng khỏi mắc Covid-19. May mắn thay, các loại vaccine đã vượt quá mong đợi. Cụ thể, ở 6,5 triệu cư dân Israel từ 16 tuổi trở lên, vaccine Pfizer-BioNTech mRNA Covid-19 được ghi nhận có hiệu quả 95,3% sau cả 2 mũi tiêm. Trong vòng 2 tháng, trong số 4,7 triệu người được tiêm chủng đầy đủ, các ca nhiễm có thể phát hiện được đã giảm 30 lần. Tương tự ở California và Texas (Mỹ), chỉ 0,05% nhân viên y tế được tiêm chủng đầy đủ có kết quả dương tính với Covid-19.

Các nhà phát triển vaccine thường hy vọng rằng, ngoài việc ngăn ngừa bệnh tật, vaccine của họ sẽ đạt được “khả năng miễn dịch tiệt trùng”, nơi vaccine có thể ngăn chặn vi trùng xâm nhập vào cơ thể. Khả năng miễn dịch tiệt trùng này có nghĩa là một người nào đó đã được tiêm chủng sẽ không bị nhiễm virus cũng như không truyền bệnh thêm. Tuy nhiên, vaccine có hiệu quả không nhất thiết phải có tác dụng ngăn vi trùng lây nhiễm từ người đã được chủng ngừa.

Đơn cử, vaccine bại liệt bất hoạt Salk không ngăn chặn hoàn toàn virus bại liệt phát triển trong ruột người. Nhưng nó cực kỳ hiệu quả trong việc ngăn ngừa bệnh liệt chi vì nó kích hoạt các kháng thể ngăn chặn virus lây nhiễm vào não và tủy sống. Vaccine tốt sẽ cung cấp quá trình đối phó hiệu quả và bền bỉ cho hệ thống miễn dịch của cơ thể, vì vậy khi cơ thể người thực sự gặp tác nhân gây bệnh, nó sẽ sẵn sàng phản ứng tối ưu.

Với vaccine Covid-19, các nhà miễn dịch học vẫn đang tìm ra cái mà họ gọi là “các mối tương quan của sự bảo vệ” - các yếu tố dự đoán mức độ được bảo vệ của một người nào đó chống lại virus SARS-CoV-2. Các nhà nghiên cứu tin rằng một lượng “kháng thể trung hòa” tối ưu, loại không chỉ chặn được virus mà còn ngăn virus lây nhiễm, như vậy là đủ để chống lại các lây nhiễm lặp lại. Các nhà khoa học vẫn đang đánh giá độ bền của khả năng miễn dịch mà vaccine Covid-19 đang cung cấp và vị trí hoạt động của nó trong cơ thể.

Tiêm chủng và khả năng lây lan virus SARS-CoV-2

Các nhà miễn dịch học hy vọng các loại vaccine bảo vệ chống lại các bệnh do virus gây ra cũng làm giảm sự lây truyền virus sau khi tiêm chủng. Nhưng thực sự rất khó để phát hiện ra rằng liệu những người được tiêm phòng có lây lan virus hay không.

Covid-19 còn đặt ra một thách thức đặc biệt vì những người bị nhiễm bệnh không có triệu chứng và tiền triệu chứng có thể lây bệnh - và việc kiểm tra và truy tìm tiếp xúc cho thấy rằng những người không có triệu chứng hiếm khi được phát hiện. Một số nhà khoa học ước tính rằng số ca nhiễm Covid-19 không có triệu chứng trong cộng đồng có thể cao gấp 3 đến 20 lần so với số ca được xác nhận. Các nhà nghiên cứu cho rằng các trường hợp Covid-19 không được xác nhận ở những người không có triệu chứng hoặc mắc bệnh rất nhẹ có thể gây ra tới 86% tổng số ca nhiễm trùng.

Trong một nghiên cứu, Trung tâm Kiểm soát và ngăn ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) đã kiểm tra các nhân viên chăm sóc sức khỏe tình nguyện và các nhân viên tuyến đầu khác tại 8 địa điểm của Mỹ về nhiễm trùng SARS-CoV-2 hàng tuần trong 3 tháng, bất kể triệu chứng hoặc tình trạng tiêm chủng. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những người tham gia được chủng ngừa vaccine Covid-19 đầy đủ có khả năng xét nghiệm Covid-19 dương tính thấp hơn 25 lần so với những người không được chủng ngừa. Những phát hiện như thế này có thể cho thấy rằng nếu những người được tiêm chủng được bảo vệ tốt để không bị nhiễm bệnh, họ cũng không có khả năng lây lan virus. Tuy nhiên, nếu không theo dõi liên hệ để theo dõi sự lây truyền trong một quần thể lớn hơn, không thể biết được liệu giả định này có đúng hay không.

Nhưng điều chắc chắn rằng những bệnh nhân mắc Covid-19 sau khi tiêm chủng, trong cái gọi là “nhiễm trùng đột phá”, các triệu chứng sẽ nhẹ hơn. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người có kết quả xét nghiệm dương tính với Covid-19 sau khi tiêm liều vaccine đầu tiên có mức độ virus trong cơ thể thấp hơn so với những người không được chủng ngừa có kết quả dương tính. Các nhà nghiên cứu tin rằng việc giảm tải lượng virus gợi ý rằng những người được tiêm phòng nhiễm virus sẽ ít lây nhiễm hơn vì họ sẽ có ít virus có thể lây lan sang người khác hơn nhiều.

Một nghiên cứu cho thấy rằng vaccine Moderna mRNA Covid-19 có thể tạo ra các kháng thể chống lại virus SARS-CoV-2 trong dịch miệng và mũi. Vì đó là nơi SARS-CoV-2 xâm nhập, các kháng thể trong miệng và mũi sẽ ngăn chặn virus xâm nhập vào cơ thể, mang lại hiệu quả “miễn dịch khử trùng”. Điều này cũng có nghĩa là những người được tiêm chủng có thể sẽ không lây lan virus qua các giọt bắn đường hô hấp.

Đây là những bằng chứng đầy hứa hẹn. Tuy nhiên, nếu không có thêm các nghiên cứu ở quy mô rộng hơn, các nhà khoa học vẫn chưa thể kết luận rằng vaccine Covid-19 thực sự bảo vệ khỏi tất cả các sự lây truyền. Trong thời gian tới, các nhà nghiên cứu sẽ theo dõi các trường hợp nhiễm Covid-19 ở những người tình nguyện được tiêm chủng và chưa được tiêm chủng và những người tiếp xúc gần gũi của họ.

Vaccine giúp làm chậm sự lây lan của bệnh truyền nhiễm bằng cách phá vỡ chuỗi lây nhiễm. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho rằng không thể lơ là phòng vệ sau khi tiêm vaccine Covid-19. Tiêm phòng cùng với việc tiếp tục sử dụng khẩu trang và giãn cách xã hội vẫn là một cách hiệu quả để ngăn chặn đại dịch Covid-19.