Vay nhanh, trả nhẹ?
Không khó để tìm kiếm trên mạng xã hội các hình thức cho vay trực tuyến trá hình, núp bóng các ứng dụng “vay tiêu dùng học tập”, “vay sinh viên”, “vay đóng học phí”... để tiếp cận đối tượng học sinh, sinh viên. Đây là thủ đoạn mới của các đường dây "tín dụng đen" thời công nghệ, đang âm thầm len lỏi vào môi trường học đường, gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng.
Dưới chiêu bài “hỗ trợ vay nhanh - thủ tục đơn giản - không cần thế chấp”, các app vay online được quảng cáo rầm rộ trên mạng xã hội, đặc biệt là Facebook, TikTok, Zalo, Telegram… Với giao diện bắt mắt, ngôn ngữ gần gũi và lời giới thiệu “vay học phí, trả góp nhẹ”, các đối tượng hướng thẳng vào tâm lý của giới trẻ - những người có nhu cầu chi tiêu, mua sắm hoặc đóng học phí nhưng lại thiếu hiểu biết về tài chính và pháp lý.
Chỉ cần vài thao tác đăng ký, tải ảnh căn cước công dân, cung cấp số điện thoại và tài khoản ngân hàng, người vay có thể “nhận tiền ngay” trong vài phút. Tuy nhiên, đằng sau vẻ ngoài chuyên nghiệp ấy là chuỗi chiêu trò cho vay nặng lãi và đe dọa, cưỡng ép trả nợ. Lãi suất thực tế có thể lên đến hàng trăm phần trăm mỗi năm, kèm theo vô số “phí ẩn” như phí xử lý hồ sơ, phí dịch vụ, phí trễ hạn... khiến người vay nhanh chóng rơi vào vòng xoáy nợ nần không lối thoát.
Theo cơ quan Công an, nhiều sinh viên sau khi “vay thử” vài triệu đồng để đóng học phí hoặc mua laptop đã bị các đối tượng gọi điện, nhắn tin khủng bố, chửi bới, thậm chí dùng hình ảnh cá nhân, danh bạ điện thoại để bôi nhọ, đe dọa người thân. Có nhiều trường hợp học sinh, sinh viên vì lo sợ, xấu hổ đã phải vay chỗ khác để trả, vô tình sa sâu hơn vào bẫy "tín dụng đen".
 |
Nhiều hình thức cho vay trực tuyến trá hình tiếp cận học sinh, sinh viên |
Theo các chuyên gia an ninh mạng, các app cho vay trá hình này thường không có giấy phép hoạt động của Ngân hàng Nhà nước. Máy chủ được đặt ở nước ngoài, sử dụng nhiều lớp trung gian để che giấu danh tính thật của người điều hành. Khi học sinh, sinh viên cung cấp thông tin cá nhân, dữ liệu đó có thể bị thu thập, rao bán hoặc dùng để tống tiền, đe dọa.
Đáng lo ngại hơn, một số ứng dụng còn yêu cầu người dùng cấp quyền truy cập danh bạ, hình ảnh, vị trí trên điện thoại. Đây chính là công cụ để các đối tượng khống chế nạn nhân khi xảy ra tranh chấp.
Hình thức lừa đảo tinh vi
Nhằm ngăn chặn tình trạng này, lực lượng công an đã tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục kỹ năng tài chính và an toàn mạng cho học sinh, sinh viên.
Tại các trường THPT và Đại học trên địa bàn Hà Nội, các buổi sinh hoạt ngoại khóa, chuyên đề “Nhận diện và phòng ngừa "tín dụng đen" online” được tổ chức thường xuyên, với sự tham gia trực tiếp của cán bộ Công an. Qua đó, giúp các em hiểu rõ thủ đoạn, biết cách nhận biết và xử lý khi gặp tình huống nghi vấn.
Không chỉ là vấn đề tài chính, "tín dụng đen" học đường còn tiềm ẩn nguy cơ phạm tội khác như cưỡng đoạt tài sản, làm nhục người khác, lừa đảo chiếm đoạt tài sản...
Mỗi học sinh, sinh viên cần tỉnh táo, không tin vào quảng cáo ‘vay nhanh - không cần thế chấp’. Khi có nhu cầu thực sự, hãy tìm đến ngân hàng chính sách xã hội, quỹ hỗ trợ sinh viên hoặc tổ chức tín dụng hợp pháp.
Thực tế, nhiều trường đại học hiện nay đã ký kết với các ngân hàng thương mại, triển khai chương trình “tín dụng học tập” lãi suất ưu đãi, quy trình minh bạch và được bảo hộ pháp lý. Tuy nhiên, do thiếu thông tin, nhiều sinh viên vẫn dễ dàng tin vào các quảng cáo hấp dẫn trên mạng, để rồi gánh hậu quả nặng nề.
Cơ quan Công an khuyến cáo: tuyệt đối không tải, không đăng ký vay qua các app lạ, không cung cấp thông tin cá nhân cho đường link được gửi qua mạng xã hội, tin nhắn hoặc email không rõ nguồn gốc. Phụ huynh và nhà trường cần đồng hành, nắm bắt tâm lý, nhu cầu của con em để định hướng, tránh để các em tự tìm đến những “nguồn vay ảo” nguy hiểm.
"Tín dụng đen" núp bóng “vay tiêu dùng học tập” hay "hỗ trợ sinh viên" không chỉ là chiêu trò làm kinh tế mà còn là hình thức tội phạm công nghệ cao tinh vi, đánh trúng vào sự thiếu kinh nghiệm và lòng tin của giới trẻ. Mỗi học sinh, sinh viên hãy tự trang bị kiến thức, cảnh giác và nói “không” với các app vay không rõ nguồn gốc, để không trở thành nạn nhân của bẫy "tín dụng đen" thời công nghệ 4.0.
