Hợp lý, hợp thời
(ANTĐ) - Từ ngày 10-2, Ngân hàng Nhà nước đã quyết định áp dụng tỷ giá mới giữa USD và VND. Theo đó, tỷ giá bình quân liên ngân hàng điều chỉnh từ mức 17.941 đồng/USD lên 18.544 đồng/USD. Theo Ngân hàng Nhà nước, mục đích điều chỉnh tỷ giá là nhằm cân đối hài hòa cung-cầu ngoại tệ, góp phần kiểm soát nhập siêu và ổn định kinh tế vĩ mô. Theo nhiều chuyên gia, động thái này nhằm hướng tới kỳ vọng “nhổ bật” hàng tỷ USD đang nằm “chết gí” trong doanh nghiệp và người dân trở lại lưu thông.
Do mải miết lao vào sắm Tết, ít người để tâm đến việc điều chỉnh tỷ giá của Ngân hàng Nhà nước. Thời điểm cận Tết Nguyên đán, dường như là lúc thích hợp nhất để thực hiện quyết định rất khó khăn này. Bởi theo nhận định của Bộ trưởng Thương mại, tỷ giá là vấn đề “nhạy cảm” lại chịu tác động của tâm lý “đám đông” vốn là đặc điểm của nền sản xuất nhỏ, cho nên việc điều chỉnh tỷ giá của ngân hàng là hợp lý, hợp thời, không gây đột biến. Quyết định này cũng được đánh giá là lời giải đúng cho “bài toán” găm giữ USD của doanh nghiệp và người dân trong năm 2009.
Vì theo phân tích của Phó Chủ nhiệm Ủy ban Giám sát Tài chính quốc gia, năm 2009 Chính phủ quyết định hỗ trợ lãi suất cho VND khiến lãi suất vay VND giảm mạnh, nhưng lại không hỗ trợ lãi suất USD khiến cho lãi suất USD trong tương quan với lãi suất với VND tăng lên đã làm cho tỷ giá tăng cục bộ ở nước ta. Với chính sách này, vô hình trung đã tạo ra tâm lý thích cất giữ USD của người dân khiến cho USD thêm căng thẳng.
Các chuyên gia ngân hàng đã theo dõi sát các bước đi của Ngân hàng Nhà nước trong việc giải tỏa tâm lý cố hữu này và nhận thấy đã được tiến hành bài bản, đồng bộ, hợp lý, kịp thời. Trong thời gian từ tháng 12-2009 đến tháng 1-2010 dưới hình thức bán hỗ trợ USD cho một số ngân hàng thương mại có trạng thái ngoại tệ căng thẳng, đã có khoảng 3 tỷ USD được Ngân hàng Nhà nước bán ra thu về trên 55.000 tỷ đồng. Khi một lượng tiền khá lớn như vậy được hút về đã khiến hiện tượng khan hiếm VND xuất hiện, doanh nghiệp và người dân phải bán USD mà họ găm giữ để đổi lấy VND, nhất là khi nhu cầu mua sắm, sản xuất, tiêu dùng cuối năm thường tăng mạnh.
Tuy nhiên việc bán ra USD để rút bớt tiền đồng về chỉ được coi là giải pháp ngắn hạn. Bởi vậy, giải pháp dài hơi hơn phải tính đến là chính sách tỷ giá hợp lý. Động thái điều chỉnh tỷ giá và thiết lập trần lãi suất tiền gửi USD theo quyết định từ ngày 10-2 đã là một bước đi hợp lý. Với quy định, lãi suất tiền gửi USD của tổ chức kinh tế tối đa là 1%/năm so với lãi suất tiền gửi VND (phổ biến là 10,49%), thì quyết định bán USD cho ngân hàng được coi là một lựa chọn khả thi hơn. Lãnh đạo của ngân hàng thương mại hy vọng rằng, ngay sau khi nghỉ Tết ra, nguồn ngoại tệ “đổ” vào ngân hàng sẽ tăng mạnh và tình trạng găm giữ ngoại tệ sẽ được cải thiện đáng kể.
Một giáo sư thuộc Viện Kinh tế và Chính trị thế giới tỏ ra rất tâm đắc với các bước đi thận trọng, hợp lý và hợp thời của Ngân hàng Nhà nước. Ồng cho rằng, quyết định chính xác như vậy không chỉ rút được lượng USD đang bị “chôn chặt” trong doanh nghiệp và dân cư mà còn chặn được hiện tượng đầu cơ, với việc USD tăng lên hơn 600 đồng thì hàng nhập khẩu sẽ tăng giá, doanh nghiệp phải cân nhắc hơn thiệt khi quyết định nhập khẩu cái gì với số lượng bao nhiêu. Đó cũng chính là cơ hội tốt để sản xuất trong nước có điều kiện cạnh tranh và phát triển.
Đan Thanh
