Học trước chương trình: “Quả xanh chín ép”

ANTĐ - Tối nào vợ chồng chị Nguyễn Phương Nga, ở phường Bạch Đằng, quận Hai Bà Trưng cũng rất mất thời gian thuyết phục cậu con trai đang học lớp 2 ngồi vào bàn học. Chỉ đến khi giáo viên chủ nhiệm phản ánh trong giờ học cháu không hề nghe giảng, cho rằng cái gì mình cũng biết, thì anh chị mới vỡ lẽ họ đã sai lầm khi cho con học trước…

Trẻ thơ cần vui chơi, học hành đúng với lứa tuổi

Kỳ vọng thần đồng

Chị Nga phân trần: “Tôi cũng hiểu rằng chẳng hay ho gì việc cho con học trước, nhưng nhìn xung quanh thấy ai cũng chạy đôn, chạy đáo cho con học thêm mình lại thấy... sốt ruột”. Hiện có không ít phụ huynh giống như chị Nga cho con học trước chương trình vì sợ con đến lớp sẽ không theo kịp bài giảng của cô hoặc thua kém bạn bè mà không biết rằng, những trẻ được học trước chỉ trội thời gian đầu, sau đó khả năng tiếp thu sẽ bị giảm dần. Mặc dù, hơn 6 tháng nữa cô con gái thứ 2 của chị Nguyễn Hồng An, ở phường  Hàng Đào, quận Hoàn Kiếm mới vào lớp 1, nhưng chị An đã háo hức khoe con gái chị đã biết… đọc truyện tranh và có thể viết được các chữ cái. “Ngay từ hè năm vừa rồi, tôi đã cho cháu đi học thêm và được cô giáo dạy những con chữ đầu tiên. Hiện giờ, con tôi đã đọc viết thành thạo, còn làm được phép cộng trừ trước, đến khi vào lớp 1 tôi đỡ mất thời gian ngồi tập cho con cầm bút. Có vậy mới đuổi kịp được bạn bè…”.

Mấy năm trước, nghe lời chồng, chị Phan Huyền, nhân viên quảng cáo của một công ty tư nhân không cho con trai lớn đi học trước chương trình. Đến khi vào lớp 1, trong khi các bạn khác đã biết đọc, biết viết "làu làu" thì con chị vẫn ngu ngơ như "bò đội nón". Lần nào gặp chị, cô giáo chủ nhiệm cũng phàn nàn cháu viết xấu, tiếp thu chậm khiến chị vừa lo lắng, vừa ngượng. Rút kinh nghiệm, năm ngoái chị quyết tâm cho cô con gái nhỏ rời trường mầm non sớm mấy tháng để đi học trước chương trình lớp 1. Tuy nhiên, điều khiến chị phân vân là do học trước chương trình nên con gái chị tỏ ra lơ là, về nhà không chịu ôn bài. Kết quả học tập của con chị ngày càng kém.

Ngoài những trường hợp kể trên, còn nhiều lý do khác khiến các bậc phụ huynh bằng mọi cách cho con đi học trước chương trình lớp 1. Do thấy con mình đã biết nhận mặt chữ, mặt số, biết cách ngồi, cách cầm bút, nhưng lại muốn con phải giỏi hơn nữa như phải đọc thông viết thạo, làm toán nhoay nhoáy mới hài lòng. Có phụ huynh thấy con tiếp thu chậm, nên… sốt ruột, đành tìm chỗ cho con học trước chương trình. Với kinh nghiệm nhiều năm dạy lớp 1, cô Nguyễn Thu Phương, giáo viên một trường Tiểu học ở quận Hoàn Kiếm cho hay: “Một trong những khó khăn hàng đầu với giáo viên lớp đầu cấp là nhiều em được bố mẹ cho học trước kiến thức. Khi bạn bè chăm chú, thích thú với những nét chữ đầu đời thì các em lại lơ đãng hoặc quậy phá trong lớp. Phần lớn những học sinh được học trước sau đó lại là những em kém nhất lớp”.


Con dao hai lưỡi…

Nhiều nghiên cứu của Bộ GD&ĐT cho thấy những đứa trẻ được dạy trước, có thể đọc thông viết thạo, làm được một số phép tính, nhưng các em này không xuất sắc hơn những em được chuẩn bị kỹ về tâm thế ở bậc mầm non. Sau một thời gian học có em còn bị đuối do chủ quan rằng cái gì mình cũng học qua rồi nên chỉ trội vài tháng đầu, sau đó khả năng tiếp thu của các em giảm hẳn.

Từ nhiều năm nay, Sở GD-ĐT Hà Nội đã có quy định yêu cầu bậc học mầm non không được dạy các em viết chữ. Thế nhưng, điều này vẫn không ngăn các trường mầm non cũng như phụ huynh cho các bé học chữ trước khi vào lớp 1. Ở chương trình mẫu giáo dành cho trẻ 5 tuổi đã có đầy đủ các bước cho trẻ vào lớp 1 như làm quen chữ viết, con số. Khi vào lớp 1, các em được học từng bước rèn cho trẻ chưa biết chữ từ cách cầm bút, tư thế ngồi, các nét chữ. Việc cho các em học trước là sai quy định. Nhưng trên thực tế, rất nhiều phụ huynh vẫn không hiểu, vì muốn con mình giỏi hơn con người khác nên "nhồi" cho con học trước.

Theo Tiến sĩ, bác sĩ Trần Tuấn- Giám đốc Trung tâm đào tạo và phát triển cộng đồng, bộ não trẻ ở bậc mầm non đã được các nhà khoa học nghiên cứu chỉ nên dừng lại ở việc học tô màu, vẽ, đọc chữ viết,…Việc phụ huynh nhồi nhét sẽ khiến não trẻ làm việc quá sức, gây hậu quả về lâu dài. Một trong những hậu quả dễ nhận thấy là việc trẻ được học trước kiến thức, khi bước vào chương trình chính thức ở trường tiểu học dễ cảm thấy việc học nhàm chán.

Mặc dù, ngành giáo dục đã xây dựng những chương trình mới chuẩn bị tâm thế cho trẻ mầm non trước khi các em vào lớp 1, song việc các bậc phụ huynh bắt trẻ học trước chương trình chẳng khác nào "quả xanh chín ép". Đây chính là "con dao hai lưỡi" mà các bậc phụ huynh nên cân nhắc, không nên ép con học trước bằng mọi giá khi chúng còn đang tuổi ăn, tuổi lớn…

 Lời khuyên dành cho các bậc phụ huynh có con chuẩn bị vào lớp 1

- Chuẩn bị tâm lý khát khao, mong muốn được cắp sách đến trường cho trẻ.

- Trang bị cho trẻ những tri thức về thế giới tự nhiên và xã hội xung quanh qua các hình thức cho trẻ đi tham quan, đi chơi dã ngoại...

- Ở lứa tuổi mẫu giáo, trẻ đang trong môi trường tự do, thích gì làm nấy, nhưng khi bước vào lớp 1 trẻ buộc phải ở trong khuôn khổ. Nếu không hướng dẫn cho trẻ ý thức thích nghi với hoàn cảnh và điều kiện mới thì trẻ sẽ không điều chỉnh được hành vi của mình.

- Khơi dậy cho trẻ sự ham hiểu biết, giúp cho trẻ nắm vững và sử dụng thành thạo tiếng mẹ đẻ để giúp trẻ học tốt khi bước vào lớp 1.

- Chuẩn bị cho trẻ những phẩm chất tâm lý cá nhân để có thể hòa nhập vào môi trường mới và những quan hệ xã hội mới mà môi trường mẫu giáo chưa có.