Hỏa hoạn rình rập chung cư cao tầng

ANTĐ - Đã có rất nhiều khuyến cáo, kiến nghị và cả quyết định xử lý vi phạm an toàn phòng cháy, chữa cháy được đưa ra, song tại các chung cư cao tầng trên địa bàn TP Hà Nội, nguy cơ hỏa hoạn vẫn tiềm ẩn, rình rập mạng sống của hàng nghìn con người. 

Hỏa hoạn rình rập chung cư cao tầng ảnh 1

Phạt xong vẫn… vi phạm

Những ngày đầu năm 2016, chúng tôi đã quay trở lại một số chung cư cao tầng vi phạm an toàn PCCC từng bị xử lý và yêu cầu khắc phục. Điểm đến đầu tiên là tòa N05 khu Trung Hòa - Nhân Chính, từng bị đoàn liên ngành kiểm tra vào tháng 3-2015. Thời điểm đó, cơ quan chức năng kết luận tầng hầm đầu tiên của tòa nhà nơi có siêu thị đang hoạt động, hành lang thoát nạn bị chiếm dụng để tập kết hàng hóa. Cùng với đó, hệ thống đèn chỉ lối thoát hiểm, cửa chống cháy lan, ngăn khói… không còn tác dụng, thậm chí nhiều nơi đèn hướng dẫn lối thoát hiểm chỉ vào… đường cụt.

Tại tầng hầm 2-3, nơi để hàng nghìn phương tiện và có nguy cơ cháy nổ cao, các cánh cửa ngăn lửa đã bị gia cố sai quy cách và hầu hết đều bị… lắp ngược. Thừa nhận những vi phạm nêu trên, đại diện Ban quản lý khu nhà hứa sẽ sớm khắc phục, đảm bảm an toàn cho việc sinh hoạt của người dân. Tuy nhiên đến nay đã gần 1 năm trôi qua, việc này không những không thực hiện mà còn vi phạm nghiêm trọng hơn.

Tương tự, tòa nhà 18 Phạm Hùng được đưa vào hoạt động hơn 3 năm nhưng đến nay vẫn không nghiệm thu và không thực hiện những kiến nghị về đảm bảo an toàn cháy nổ. Theo Đại tá Nguyễn Văn Sơn, Phó Giám đốc Cảnh sát PCCC TP Hà Nội, do thẩm quyền của cơ quan Cảnh sát PCCC còn hạn chế, cùng với đó, chi phí để trang bị, cải tạo thiết bị an toàn PCCC rất tốn kém nên nhiều chủ đầu tư đã bỏ qua. Điển hình như một khu nhà cao tầng tại quận Hà Đông xảy ra chập cháy điện 3 lần/tháng mà nguyên nhân là do chủ đầu tư ăn bớt các thiết bị an toàn về PCCC. 

Rủi ro cháy, nổ luôn rình rập

Chỉ huy Phòng Cảnh sát PCCC khu vực Hà Đông khẳng định: “Hỏa hoạn không từ trên trời rơi xuống mà nó do chính người sử dụng, do ý thức kém, vô trách nhiệm của con người”. Vụ cháy chung cư cao tầng tại Hà Đông xảy ra vào tháng 10-2015, vụ cháy tại chung cư cao cấp Hồ Gươm Plaza Hà Đông đêm 14-12-2015 càng khẳng định điều này bởi thiết bị sử dụng tại công trình có chất lượng kém, chưa được thẩm duyệt an toàn PCCC hoặc bị thay đổi công năng…  

Một cư dân sinh sống tại chung cư Hồ Gươm Plaza Hà Đông cho biết, trước khi xảy ra vụ hỏa hoạn, đã có nhiều đơn kiến nghị đến cơ quan chức năng quận Hà Đông để phản ánh tình trạng nhiều hộ chưa được lắp chuông cảnh báo cháy nổ, chưa đấu nối gas, nhiều hạng mục chưa hoàn thành như thang máy, tầng hầm để xe; hệ thống báo cháy thuộc khu vực sở hữu chung chưa lắp đặt, cầu thang thoát hiểm của tòa B chưa hoàn thiện... Sau đó, UBND quận Hà Đông đã thành lập đoàn kiểm tra và xác định tại tòa tháp A  có sự thay đổi, thêm bớt sai lệch không đảm bảo về an toàn phòng cháy, gây nguy hiểm cho người dân. 

121 chung cư cao tầng trên địa bàn Hà Nội chưa được nghiệm thu về an toàn PCCC nhưng đã đưa vào sử dụng, đó là con số mới nhất do Cảnh sát PCCC TP Hà Nội thống kê. Ngoài ra còn hàng trăm công trình cao tầng khác mặc dù đã nghiệm thu nhưng khi đưa vào sử dụng đã vi phạm về an toàn PCCC. Có những công trình cơ quan Cảnh sát PCCC xử lý nhiều lần, song chủ đầu tư, ban quản lý vẫn chây ì, phó mặc số phận của hàng nghìn người cho sự may rủi. Một cán bộ thuộc Cảnh sát PCCC TP Hà Nội cho biết, do quy định về an toàn PCCC có thay đổi nên những công trình cũ được thẩm duyệt theo quy định cũ, nay bổ sung khắc phục là vấn đề khó thực hiện. Tuy nhiên, đối với những công trình mới được thẩm duyệt theo quy định hiện hành, việc xử phạt còn nhẹ nên không đủ tính răn đe, do đó sự vi phạm càng nhiều. 

Sai phạm thì đã rõ, nguy hiểm đã hiện hữu, nhưng để “đóng cửa” toàn bộ nhà chung cư thì không thể. Có một thực tế là nhiều chủ đầu tư thường vin vào lý do này để không khắc phục những vi phạm. Thiếu tá Nguyễn Quang Huấn, cán bộ Đội Kiểm tra, hướng dẫn thuộc Phòng Cảnh sát PCCC quận Hoàng Mai cho biết: “Nhiều công trình chuẩn bị đưa vào khánh thành đã gây cháy. Lại có cả công trình vừa khánh thành ít ngày đã xảy cháy 2 lần liên tiếp. Để đảm bảo an toàn cho người dân sinh sống tại những chung cư cao tầng không đủ điều kiện an toàn PCCC, trước mắt sẽ tăng cường tuyền truyền phòng ngừa và tập huấn nâng cao kỹ năng thoát nạn. Tuy nhiên, đây mới chỉ là một phần của vấn đề đang tồn tại”.

Cũng theo Thiếu tá Nguyễn Quang Huấn, hiện nay có nhiều khu chung cư chưa có ban quản trị hoặc thuê đơn vị khác làm nhiệm vụ quản lý. Trong khi đó đối với mỗi tòa nhà như vậy, về nguyên tắc phải có người đứng đầu cơ sở chịu trách nhiệm về an toàn cháy nổ chứ không đơn thuần chỉ để bảo vệ, trông xe.  

Quy trách nhiệm rõ ràng để xử lý nghiêm

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND TP Hà Nội về việc kiểm tra, rà soát các công trình vi phạm an toàn PCCC, cơ quan Cảnh sát PCCC địa bàn quận Hà Đông thời gian qua đã kiểm tra, phát hiện 19 công trình vi phạm. Trong đó có nhiều tòa nhà cao tầng, việc tổ chức thực hiện các giải pháp kỹ thuật PCCC chưa được chủ công trình đầu tư, quan tâm dẫn đến tình trạng không đảm bảo yêu cầu kỹ thuật PCCC. Điển hình một số tòa nhà sau khi được nghiệm thu đưa vào hoạt động còn tự ý chuyển đổi công năng từ trung tâm thương mại thành các căn hộ chung cư nhưng chưa được thẩm duyệt và nghiệm thu bổ sung về PCCC. 

Đáng lo ngại hơn, nhiều tòa nhà cao tầng tại quận Hà Đông không được đo điện trở nối đất của hệ thống chống sét định kỳ theo quy định, hoặc sử dụng thiết bị đo chưa được kiểm định. Có khu đô thị, nhà ở bị biến thành văn phòng cho thuê. Người sử dụng tự ý khóa cửa buồng thang thoát nạn, khóa cửa thoát nạn lên mái. Hệ thống đèn chiếu sáng thoát nạn không đảm bảo theo quy định cũng là những vi phạm tương đối phổ biến.

Thượng tá Trần Quế Thường, Phó trưởng Phòng Cảnh sát PCCC Hà Đông cho biết: “Một số công trình do chủ đầu tư không đủ nguồn kinh phí để hoàn thiện hệ thống PCCC, nhưng do trót thu tiền của người dân và đến ngày phải bàn giao nhà nên cư dân vẫn vào sinh sống trong tình trạng “trắng” về an toàn PCCC”. Đã đến lúc phải quy trách nhiệm một cách rõ ràng, xử lý vi phạm phải thật nghiêm để không chỉ giảm bớt rủi ro cho người sử dụng mà công tác an toàn PCCC phải được ưu tiên hàng đầu.  

Nhiều chủ đầu tư tự ý thay đổi thiết kế PCCC

Về nguyên tắc, khi xây dựng, việc bảo đảm an toàn PCCC cho công trình phải được thẩm duyệt ngay trên bản vẽ thiết kế. Khi công trình được xây dựng xong phải được Cảnh sát PCCC kiểm tra, nghiệm thu. Sau khi kiểm tra xong, cơ quan quản lý Nhà nước về PCCC và chủ đầu tư sẽ cùng ký biên bản nghiệm thu toàn diện về PCCC.

Không chỉ vậy, để công trình được đưa vào sử dụng còn phải bảo đảm những điều kiện PCCC khác theo quy định của pháp luật như phải có ban quản lý, lực lượng PCCC tại cơ sở, phương án chữa cháy hoàn chỉnh… Tuy nhiên, hiện nay do quá trình thi công và trong khi sử dụng đã có không ít chủ đầu tư tự ý thay đổi theo thẩm duyệt, khi phát hiện yêu cầu khắc phục tồn tại rất tốn kém dẫn đến khó thực hiện. 

Hiện tại, xét về mặt tổng thể, hầu hết những khu chung cư cao tầng, trung tâm thương mại trên địa bàn Hà Nội hệ thống PCCC cơ bản đáp ứng yêu cầu. Tuy nhiên, cũng còn một vài tồn tại như một số tiêu chuẩn, quy chuẩn còn chậm được soát xét, sửa đổi nên không còn phù hợp với việc xây dựng các nhà cao tầng. Do đó cơ quan Cảnh sát PCCC cũng gặp nhiều khó khăn trong công tác quản lý, xử lý vi phạm.

Đại tá Đoàn Hữu Thắng (Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Phòng cháy, 
chữa cháy và Cứu nạn, cứu hộ  - Bộ Công an)

Phải xử lý nghiêm vi phạm để người dân an tâm

Tôi thấy rất lo lắng khi sống trong một khu chung cư mà hệ thống PCCC không được đảm bảo. Đã không ít lần chúng tôi bị mất nước cả tuần, thử hỏi không có nước nếu không may xảy ra hỏa hoạn thì chữa cháy kiểu gì? Mong rằng, cơ quan chức năng sẽ tăng cường kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm chủ đầu tư, đơn vị quản lý để tiềm ẩn nguy cơ xảy cháy chứ không để tình trạng cứ kiểm tra, xử lý xong đâu lại vẫn nguyên đó.

Chị Nguyệt Trang (Phòng 907,chung cư 4F, Nam Trung Yên, Yên Hòa, Cầu Giấy)

Lúc nào cũng thấy bất an

Kể từ khi xảy ra vụ hỏa hoạn tại đây gia đình chúng tôi lúc nào cũng thấy bất an, chỉ sợ tai họa sẽ bất thình lình ập đến mà không chạy kịp. Thật kinh hoàng, khi nghĩ lại vụ cháy hôm 13-10-2015, vợ chồng tôi không thoát ra được mà phải chạy ra ban công để lực lượng PCCC đưa xuống. Gia đình tôi chỉ bị cháy 1 xe máy và 2 xe đạp, rất may không có thiệt hại về người. Chúng tôi rất mong cơ quan chức năng đưa ra giải pháp ổn định, an toàn hơn, tránh xảy ra sự cố như vừa rồi để người dân yên tâm sinh sống lâu dài.

Ông Nguyễn Văn Nhẫn (65 tuổi, ở phòng 2607 tòa nhà CT4A Xa La, Hà Đông)