- Chính phủ Indonesia lên kế hoạch trợ giá xe điện từ năm 2023
- Đề xuất giá điện thấp cho khách hàng dùng xe điện
- Người dùng xe điện: ‘Bỏ xe xăng, dùng xe điện là quyết định đúng đắn’
 |
Lô xe điện đầu tiên gồm 999 chiếc xe VF8 của VinFast lên tàu sang thị trường Mỹ ngày 25-11-2022 |
Châu Á dẫn đầu cuộc đua xe điện
Trong cam kết đưa ra tại những Hội nghị Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP) gần đây, chính phủ nhiều quốc gia trên thế giới đã đưa ra kế hoạch điện khí hóa giao thông vận tải để dần thay thế xe chạy bằng nhiên liệu hóa thạch gây hiệu ứng nhà kính. Điều này khiến cuộc đua xe điện đang ngày càng nóng lên với sự tham gia nhiều “ông lớn” sản xuất ô tô trên thế giới và đặc biệt là những tập đoàn, công ty trước đó chưa từng sản xuất một chiếc xe chạy xăng hay chạy dầu nào như hãng Tesla của tỷ phú giàu nhất thế giới Elon Musk. Tuy nhiên, theo tổ chức nghiên cứu McKinsey, không phải Bắc Mỹ hay châu Âu như trước đây mà châu Á với nhiều quốc gia mới nổi là thị trường lớn nhất của xe điện trong tương lai, bao gồm cả ô tô và xe máy điện. Thực tế, làn sóng điện khí hóa tại châu lục này đang trên đà tăng tốc, hứa hẹn bùng nổ mạnh mẽ trong thời gian tới, một chỉ dấu là tại Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) diễn ra ở Indonesia và Hội nghị cấp cao Diễn đàn khu vực châu Á - Thái Bình Dương (APEC) ở Thái Lan trung tuần tháng 11 vừa, xe ô tô điện đều đã hiện diện để đưa đón các nhà lãnh đạo, giới chức tham dự.
Không phải Mỹ - cường quốc kinh tế số 1 và phát triển nhất thế giới - mà Trung Quốc mới đang là thị trường xe điện hàng đầu thế giới. Theo thống kê của Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA), số xe điện hoạt động tại Trung Quốc hiện đã lên đến khoảng 4,5 triệu xe, chiếm 44% tổng số xe điện toàn cầu. Số lượng xe điện bán ra ở Trung Quốc năm 2021 khoảng 3,3 triệu xe, nhiều hơn so với tổng số xe điện bán ra trên toàn thế giới năm 2020. Xe điện hứa hẹn rất có tương lai trên một thị trường đầy tiềm năng ở châu Á khác là quốc gia đông dân thứ hai thế giới Ân Độ. Năm 2021, số lượng xe điện bán tại Ấn Độ đã tăng gấp đôi so với 1 năm trước đó. Với tốc độ này, xe điện có thể chiếm tới 36% thị trường xe các loại của quốc gia có hơn 1,3 tỷ dân này vào năm 2030.
Thực ra, không chỉ châu Á mà xe điện đang đứng trước tương lai sáng sủa trên toàn cầu. Trong báo cáo Triển vọng xe điện toàn cầu 2022, Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) đánh giá, rất ít lĩnh vực năng lượng sạch trên thế giới năng động như thị trường ô tô điện. Nếu như năm 2012, mới chỉ có 120.000 xe điện được bán ra trên toàn thế giới thì đến năm 2021, số lượng xe điện bán ra mỗi tuần nhiều hơn tổng số xe bán trong cả năm 2012. Gần 10% doanh số bán ô tô trên toàn cầu năm 2021 là xe điện, tăng gấp bốn lần thị phần của năm 2019. Doanh số bán ô tô điện toàn cầu tiếp tục đà tăng mạnh vào năm 2022 với 2 triệu chiếc bán ra trong quý đầu tiên của năm, tăng 75% so với cùng kỳ năm 2021.
Thế nhưng, xe điện được xem đang trỗi dậy mạnh mẽ nhất tại châu Á với phần góp sức không nhỏ từ những chính sách hỗ trợ của các chính phủ, tạo động lực giúp ngành sản xuất xe điện tăng trưởng. Các chính sách và khung pháp lý khuyến khích xe điện đang được triển khai mạnh mẽ. Các chính sách này bao gồm 4 nhóm: đặt mục tiêu về tỷ lệ xe điện; hạn chế sản xuất và kinh doanh xe xăng; khuyến khích người tiêu dùng mua xe điện và hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng sạc điện cho xe. Một nhân tố quan trọng khác là người tiêu dùng tại châu Á tỏ thái độ tích cực đối với xe máy điện, đặc biệt tại những nước đang phát triển - nơi xe ô tô vẫn là một tài sản có giá trị cao, không phải gia đình nào cũng có điều kiện sở hữu. Phản hồi tích cực từ chính sách và thị trường đã khiến các thương hiệu xe ô tô ở châu Á đang tích cực “chạy đua” xe điện; tính trong khoảng thời gian từ 2017-2021, 13/20 thương hiệu xe ô tô điện bán chạy nhất thế giới đến từ châu Á.
Sự trỗi dậy của thị trường xe điện Đông Nam Á
Là khu vực có xuất phát điểm thấp so với mặt bằng phát triển chung của châu lục chứ chưa nói tới thế giới, song Đông Nam Á đang gây ra những bất ngờ nhất định khi có những thành quả bước đầu của việc “đi trước đón đầu” phát triển xe điện. Nhiều quốc gia Đông Nam Á đang có những kế hoạch rất được kỳ vọng nhằm chiếm lĩnh thị phần xe điện toàn cầu khi các quốc gia trên thế giới chuẩn bị cho sự trung hòa carbon, ngành công nghiệp ô tô đã bắt đầu một sự chuyển đổi cơ bản.
Tại Hội nghị COP lần thứ 26 năm 2021, các quốc gia và các nhà sản xuất ô tô hàng đầu thế giới đã cam kết loại bỏ các phương tiện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch trong hoặc trước năm 2040. Thế nên, việc các chính phủ trong khu vực Đông Nam Á đang hướng tới việc giành thị phần, mục đích rõ ràng là tạo ra nhiều cơ hội khác nhau cho ngành công nghiệp khu vực, cho cả doanh nghiệp xuất khẩu cũng như trong nước. Thái Lan có dấu ấn truyền thống mạnh hàng đầu khu vực trong lĩnh vực xe có động cơ trong khu vực, đã sản xuất tới 2,5 triệu chiếc vào thời điểm cao điểm năm 2013 và sau khi bị đại dịch Covid-19 tấn công cũng sản xuất được 1,7 triệu chiếc vào năm 2021. Quốc gia này, theo lộ trình được công bố vào năm 2021, phấn đấu sản xuất 30% tổng sản lượng xe ô tô là xe điện vào cuối thập kỷ này.
Với lợi thế là nhà sản xuất niken - một thành phần quan trọng trong pin lithium dùng tron xe điện - lớn nhất thế giới, Indonesia đặt mục tiêu trở thành trung tâm sản xuất và xuất khẩu xe điện. Đất nước vạn đảo này đặt mục tiêu là một trong 3 thị trường hàng đầu thế giới của xe máy điện vào năm 2030 cùng với Trung Quốc và Ấn Độ. Đông Nam Á, ngoại trừ Singapore, đều là những quốc gia đang phát triển thu nhập thấp và trung bình nhưng có những lợi thế nhất định trong phát triển xe điện với tư cách là một trung tâm sản xuất giá rẻ toàn cầu, đồng thời là một thị trường khu vực rất hứa hẹn cho các cơ hội kinh doanh. Điều này khuyến khích ngày càng nhiều doanh nghiệp hiện tại và doanh nghiệp mới tham gia vào lĩnh vực kinh doanh rất hấp dẫn này, về lâu dài sẽ dẫn đến việc chuyển đổi Đông Nam Á thành một trung tâm sản xuất xe điện giá rẻ trên toàn thế giới.
Đối với Việt Nam, xe điện là một cơ hội lớn để hiện thực hóa giấc mơ thương hiệu xe hơi quốc gia, với sự xuất hiện và thành công bước đầu của VinFast. Chuỗi cung ứng cho xe điện cũng đang được Tập đoàn Vingroup và một số doanh nghiệp Việt Nam từng bước định hình, hứa hẹn tạo ra một hệ sinh thái toàn diện cho ngành công nghiệp được xem là “tương lai của giao thông vận tải”. Được thành lập vào năm 2017 với khoản đầu tư 5 tỷ USD của Tập đoàn Vingroup, VinFast đã giới thiệu 2 mẫu xe EV đầu tiên vào tháng 11-2022 và lô đầu tiên gồm 999 chiếc xe ô tô điện VF8 đã rời Việt Nam sang thị trường Mỹ vào ngày 25-11 vừa qua, dự kiến đến tay người tiêu dùng cường quốc kinh tế số 1 này ngay trong tháng 12-2022 . Thành quả bước đầu quan trọng này của VinFast đã mở ra kỷ nguyên sản xuất xe ô tô điện tại Việt Nam đủ đẳng cấp xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Mỹ và châu Âu, ghi dấu ấn đậm nét trên bản đồ ngành công nghiệp công nghệ cao thế giới. VinFast cũng đã công bố kế hoạch mở cơ sở sản xuất tại Mỹ vào năm 2024 và Đức vào năm 2025 để bán xe ô tô điện trên thị trường toàn cầu.
