Định hướng phát triển xuất bản Việt Nam trong kỷ nguyên số

• Xuất bản nhiều đầu sách lý luận chính trị tiêu biểu của Việt Nam sang tiếng Lào
• Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật tổ chức Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ IV

Hội thảo là diễn đàn khoa học để các chuyên gia, nhà khoa học, lãnh đạo, quản lý trao đổi, thảo luận làm sâu sắc hơn những vấn đề lý luận và thực tiễn, đánh giá đúng thực trạng, làm rõ những khó khăn, hạn chế trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp trọng tâm, đột phá nhằm phát triển ngành xuất bản Việt Nam trong kỷ nguyên số với đặc trưng nổi bật là sự tác động, ảnh hưởng mạnh mẽ của khoa học, công nghệ và chuyển đổi số.

PGS.TS Phạm Minh Tuấn – Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam nhấn mạnh, ngành xuất bản đã đồng hành cùng lịch sử dân tộc, vừa là chứng nhân, vừa là lực lượng sáng tạo. Trong bối cảnh chuyển đổi số, xuất bản phải khẳng định sứ mệnh truyền bá tri thức, bồi đắp văn hóa…

PGS.TS Vũ Trọng Lâm, Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà Xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phát biểu đề dẫn hội thảo.

Theo ông Tuấn, sự bùng nổ của khoa học công nghệ đang làm thay đổi mọi lĩnh vực, trong đó có xuất bản. Đây là cơ hội để đổi mới quy trình biên tập, phát hành, mở rộng thị trường và lan tỏa văn hóa Việt Nam ra thế giới, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức.

Đề dẫn hội thảo, PGS.TS Vũ Trọng Lâm, Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà Xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật nêu rõ, xuất bản là hoạt động thuộc lĩnh vực văn hóa, tư tưởng, trực tiếp góp phần xây dựng nền tảng văn hóa, tri thức cho xã hội, bảo vệ nền tảng tư tưởng, chế độ chính trị của đất nước, xây dựng đạo đức, lối sống và phát triển toàn diện nhân cách con người Việt Nam; góp phần đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, hình thành xã hội học tập. Xuất bản cũng là một ngành công nghiệp văn hóa, đóng góp vào thành tựu chung của nền kinh tế quốc dân.

Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà Xuất bản Khoa học – Công nghệ – Truyền thông Trần Chí Đạt.

Theo thống kê, năm 2024 cả nước có 57 nhà xuất bản đã xuất bản 51.443 đầu sách, với tổng số lượng 597 triệu bản in. Lĩnh vực xuất bản điện tử có bước tiến rõ rệt, với 54,3% nhà xuất bản tham gia, tăng 29,1% so với năm trước. Những con số tích cực này cho thấy, trong bối cảnh mới, với sự cạnh tranh gay gắt của các phương tiện truyền thông nghe nhìn, mạng xã hội, ngành xuất bản đã tích cực, chủ động đổi mới, sáng tạo để phát triển.

Hội thảo khoa học quốc gia “Định hướng phát triển xuất bản Việt Nam đã trong kỷ nguyên số” tập trung làm rõ những vấn đề lý luận cốt lõi về chuyển đổi số, xu hướng phát triển ngành xuất bản và bài học kinh nghiệm quốc tế đối với Việt Nam; yêu cầu về chất lượng nguồn nhân lực và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong hoạt động xuất bản; phân tích thực trạng và đề xuất định hướng và hệ thống các quan điểm, giải pháp trọng tâm, đột phá, có tính chiến lược nhằm phát triển của ngành xuất bản Việt Nam trong thời gian tới.

GS.TS Đinh Xuân Dũng nhận định, trong bối cảnh hội nhập quốc tế và chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, ngành Xuất bản Việt Nam đang đứng trước yêu cầu cấp thiết phải đổi mới toàn diện cả mô hình tổ chức lẫn phương thức hoạt động. Từ một ngành sản xuất truyền thống, xuất bản cần chuyển mình mạnh mẽ sang môi trường công nghệ và thương mại hiện đại, hướng tới hình thành những tập đoàn, tổ hợp xuất bản có quy mô lớn và đủ năng lực cạnh tranh trong khu vực.

GS.TS Đinh Xuân Dũng

Theo GS.TS Đinh Xuân Dũng, để đạt được mục tiêu đó, ngành cần có các giải pháp mang tính đột phá về quy hoạch, huy động nguồn vốn, đào tạo nhân lực và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ. Mô hình công ty mẹ – công ty con, hay tổ hợp xuất bản – in – phát hành khép kín, kết hợp hài hòa giữa xuất bản sách, báo chí và các dịch vụ văn hóa, được xem là xu thế tất yếu của xuất bản hiện đại. Đây cũng là con đường giúp ngành Xuất bản Việt Nam hội nhập sâu rộng và nâng cao vị thế trong thời đại số.

Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà Xuất bản Khoa học – Công nghệ – Truyền thông Trần Chí Đạt nhận định, chuyển đổi số đang tạo nên những thay đổi sâu sắc trong toàn bộ chuỗi giá trị của ngành xuất bản và phát hành tại Việt Nam. Quá trình này không chỉ giúp rút ngắn quy trình sản xuất, tối ưu chi phí và nâng cao hiệu quả quản lý, mà còn mở rộng không gian phát hành, đưa tri thức Việt Nam lan tỏa mạnh mẽ hơn tới công chúng trong và ngoài nước.

Theo Tiến sĩ Trần Chí Đạt, các mô hình phát hành mới như sách điện tử, sách nói, in theo nhu cầu hay phát hành đa kênh đang dần định hình diện mạo mới cho ngành xuất bản hiện đại. Tuy vậy, để phát huy hiệu quả của chuyển đổi số, ngành vẫn cần sớm khắc phục những hạn chế về nguồn nhân lực số chất lượng cao, sự thiếu đồng bộ trong hạ tầng công nghệ và tình trạng vi phạm bản quyền vẫn còn diễn ra phổ biến.

Các tham luận đều thống nhất cho rằng, chuyển đổi số là xu thế tất yếu, mở ra cơ hội để ngành xuất bản Việt Nam trở thành mũi nhọn của công nghiệp văn hóa…

Những ý kiến, kiến nghị sẽ là cơ sở quan trọng giúp hoạch định chiến lược, chính sách nhằm phát triển ngành xuất bản Việt Nam nói chung và xuất bản sách lý luận, chính trị nói riêng trong thời kỳ hội nhập và kỷ nguyên số.