Đề xuất hỗ trợ bằng tiền mặt hoặc hiện vật khi sinh con, ưu tiên tiếp cận nhà ở xã hội

• Hà Nội: Người dân có quyền tự quyết về sinh sản, thành phố khuyến khích sinh đủ hai con

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu

Sáng 11-7, Bộ Y tế phối hợp với Văn phòng Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc tại Việt Nam tổ chức Lễ mít tinh kỷ niệm ngày dân số Thế giới 11-7-2025 với chủ đề: "Quyền tự quyết về sinh sản trong một thế giới đang thay đổi".

Phát biểu tại đây, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, mới đây, Ủy ban thường vụ Quốc hội đã thông qua Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung Điều 10 của Pháp lệnh Dân số có hiệu lực từ ngày 3-6-2025, trong đó có sửa đổi quan trọng về quyền tự quyết về sinh sản của cá nhân và cặp vợ chồng được tôn trọng, phù hợp với sức khỏe, điều kiện và hoàn toàn tự nguyện.

Hiện, Bộ Y tế đang tập trung xây dựng Luật dân số, cùng Chương trình mục tiêu chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035.

Trong dự thảo Luật Dân số trình Chính phủ để trình Quốc hội xem xét tại Kỳ họp thứ 10 (tháng 10-2025), Bộ Y tế đề xuất một số chính sách ưu tiên như: Ưu đãi về chế độ nghỉ thai sản; hỗ trợ bằng tiền mặt hoặc hiện vật khi sinh con; hỗ trợ cho phụ nữ mang thai, sinh con khi sàng lọc trước sinh và sơ sinh; ưu tiên tiếp cận chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội và các hỗ trợ khác phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của từng thời kỳ.

Cùng đó, ưu đãi tài chính hỗ trợ bằng tiền mặt hoặc hiện vật với gia đình sinh con một bề, có hai con gái; quy định các biện pháp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh phù hợp với mỗi địa phương và cả nước…

Ngoài ra còn có các biện pháp, chính sách hỗ trợ khác để thực hiện việc duy trì mức sinh thay thế; giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh và đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; thích ứng với già hóa dân số và nâng cao chất lượng dân số.

Các đại biểu nhấn nút khởi động và lan tỏa các thông điệp hưởng ứng Ngày Dân số thế giới

Bộ trưởng Đào Hồng Lan nhấn mạnh, Đảng và Nhà nước Việt Nam đã xác định rõ quan điểm “dân số là yếu tố quan trọng hàng đầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc", thực hiện chuyển trọng tâm chính sách từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển.

Nhờ đó, đến nay, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong công tác dân số như: Tốc độ gia tăng dân số được kiểm soát; tuổi thọ trung bình của người dân tăng lên 74,7 tuổi (năm 2024), cao hơn nhiều quốc gia có cùng mức thu nhập; dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản/kế hoạch hóa gia đình, tư vấn tiền hôn nhân, tầm soát dị tật trước sinh và sơ sinh, chăm sóc người cao tuổi... ngày càng được nâng cao.

Đặc biệt, Việt Nam đang trong giai đoạn "cơ cấu dân số vàng", góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giảm khoảng cách chênh lệch về thu nhập, mức sống giữa các vùng, các nhóm dân cư.

Song bên cạnh đó, Việt Nam đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức tác động đến sự phát triển bền vững của đất nước. Cụ thể như: tổng tỷ suất sinh giảm thấp nhất trong lịch sử và được dự báo là sẽ tiếp tục giảm trong các năm tiếp theo; quá trình già hóa dân số diễn ra với tốc độ nhanh; tốc độ gia tăng tỷ số giới tính khi sinh đã được khống chế nhưng chưa ổn định và vẫn cao; tình trạng mang thai và sinh con ở phụ nữ tuổi chưa thành niên có xu hướng tăng…

Vì vậy, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan đề nghị các bộ ngành, các tỉnh, thành phố tiếp tục quan tâm chỉ đạo, lãnh đạo, đảm bảo nguồn lực cho cho công tác dân số, nhất là trong bối cảnh thay đổi chính quyền địa phương hai cấp; đồng thời tích cực phối hợp trong quá trình xây dựng Luật Dân số và Chương trình mục tiêu chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035.

Bà cũng đề nghị Quỹ Dân số Liên hợp quốc và các tổ chức quốc tế tiếp tục chia sẻ, hỗ trợ nguồn tài chính và hỗ trợ kỹ thuật để giúp Việt Nam ứng phó và thích ứng với những biến đổi dân số, bảo vệ quyền sinh sản và phát triển bền vững.