Chính phủ đã 3 lần điều chỉnh cơ chế vay
Theo phản ánh của cử tri huyện Nghĩa Đàn (Nghệ An), các hộ công nhân thuộc Nông trường Tây Hiếu 3 nhận khoán đất nông trường thực hiện Tiểu Dự án phát triển cây cà phê chè Catimo do Công ty Đầu tư sản xuất và Xuất nhập khẩu Cà phê – Cao su Nghệ An (nay là Công ty TNHH MTV Cà phê – Cao su Nghệ An) làm chủ đầu tư thuộc Chương trình phát triển 40.000 ha cà phê chè trên toàn quốc, nguồn vốn vay AFD và Quỹ hỗ trợ phát triển.
Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau (không phù hợp thổ nhưỡng, thiên tai, chăm sóc không đảm bảo...) nên một số diện tích bị mất trắng, hiệu quả rất thấp. Do đó, cử tri kiến nghị Bộ Tài chính, Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Vinacafe xem xét cho phép khoanh nợ, giảm nợ, xóa nợ vay vốn AFD còn tồn đọng để giảm bớt khó khăn cho công nhân nông trường.
Trả lời vấn đề này, Bộ Tài chính cho biết: Chương trình phát triển 40.000 ha cà phê chè vay vốn AFD đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 172/TT ngày 24/3/1997, sử dụng nguồn vốn vay ODA của AFD.
Vinacafe là chủ Chương trình và ký Hợp đồng vay lại với Tổng cục Đầu tư phát triển (nay là Ngân hàng Phát triển Việt Nam). Trên cơ sở đó, Vinacafe cho các công ty vay để thực hiện các tiểu dự án, thời gian rút vốn từ tháng 9/1999 đến tháng 12/2004, tổng số vốn vay đã rút là 12,136 triệu Euro.
 |
Nhiều nông trường tại Nghệ An không thể trả nợ do diện tích cà phê chết hoặc kém phát triển (Ảnh minh họa) |
Đến nay, để giảm bớt khó khăn cho công nhân nông trường, Thủ tướng Chính phủ đã cho phép điều chỉnh cơ chế vay lại 3 lần. Trong đó, lần 1 (năm 2001) điều chỉnh giảm lãi vay, kéo dài thời gian trả nợ.
Lần 2 (năm 2010) cho phép khoanh nợ 5 năm đối với diện tích cà phê bị mất trắng; khoanh nợ 3 năm đối với diện tích cà phê kém phát triển, năng suất thấp, kinh doanh không có lãi.
Lần 3 (năm 2014): Hợp phần nông nghiệp cho phép xóa nợ toàn bộ diện tích cà phê mất trắng hoặc hư hại hoàn toàn, tương đương gần 161 tỷ đồng, khoanh nợ với diện tích kém phát triển năng suất thấp, tương đương gần 1,686 tỷ đồng.
Đối với Hợp phần công nghiệp, khoanh nợ số tiền hơn 1,141 triệu Euro từ ngày 1/1/2013 đến ngày 31/12/2015, khoanh nợ gần 823.804 Euro để xử lý theo quy định của pháp luật về phá sản (đối với các đơn vị đang làm thủ tục phá sản).
Trách nhiệm đề xuất xử lý nợ thuộc Vinacafe
Về tiểu dự án của Công ty TNHH MTV Cà phê – Cao su Nghệ An, Bộ Tài chính cho biết, tiểu dự án cũng đã được xử lý nợ trong các lần xử lý nợ trước đây của Chương trình.
Hiện nay, trong Hợp phần nông nghiệp theo báo cáo của Vinacafe, từ năm 2014 đến nay, việc thu hồi vốn và trả nợ của Công ty cho Vinacafe gặp khó khăn do vườn cây hết chu kỳ kinh doanh không đủ bù đắp chi phí, đa phần diện tích đã bị chết từ thời kỳ trồng mới…
Đối với Hợp phần công nghiệp, do hầu hết diện tích cà phê chè mất trắng nên các nhà xưởng không phát huy được tác dụng, giá cà phê giảm nên các đơn vị thua lỗ, không có khả năng trả nợ vốn vay…
Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho rằng, Vinacafe là chủ Chương trình, vay lại vốn vay AFD của Chính phủ rồi cho các công ty thành viên vay lại để thực hiện các tiểu dự án. Do đó, theo quy định, vấn đề xử lý nợ cho các tiểu dự án thuộc trách nhiệm của Vinacafe và việc xử lý nợ tồn đọng tổng thể của Chương trình từ năm 2014 đến nay (nếu có) phải do Vinacafe đề xuất.
Do đó, Bộ Tài chính đề nghị Công ty TNHH MTV Cà phê – Cao su Nghệ An báo cáo Vinacafe lập phương án xử lý nợ tổng thể của Chương trình theo quy định, trong đó thực hiện phân loại nợ, xác định các nguyên nhân khách quan, bất khả kháng có ảnh hưởng trực tiếp đến Chương trình, xây dựng các phương án xử lý nợ (gia hạn, khoanh nợ, xóa nợ).
Đồng thời, cung cấp đầy đủ thông tin liên quan (báo cáo tài chính được kiểm toán 3 năm gần nhất, ý kiến của Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp và cơ quan liên quan về nguyên nhân dẫn đến tình trạng khó khăn tài chính không trả được nợ, đề án tái cơ cấu lại tài chính của Vinacafe được cấp có thẩm quyền phê duyệt…) gửi Ngân hàng Phát triển thẩm định làm căn cứ để Bộ Tài chính xử lý theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền quyết định theo quy định của pháp luật.
