- Nhà Trắng cân nhắc mời ông Zelensky đến cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Nga tại Alaska
- Cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Nga có mở cơ hội hòa bình cho Ukraine?
 |
Cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ diễn ra vào ngày 15-8, tại Alaska |
Chốt thời gian và địa điểm cuộc gặp
Ngày 8-8, ông Yury Ushakov - Trợ lý Điện Kremlin xác nhận với Hãng thông tấn TASS rằng, cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin với Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ diễn ra tại bang Alaska (Mỹ) vào ngày 15-8. Ông Ushakov cho biết thêm: “Nga và Mỹ là hai nước láng giềng gần gũi, giáp biên giới với nhau. Việc phái đoàn của chúng tôi bay qua Eo biển Bering và việc một hội nghị thượng đỉnh quan trọng, được mong đợi từ lâu giữa các nhà lãnh đạo của hai nước được tổ chức tại đó, là điều hợp lý”.
Theo Trợ lý Điện Kremlin, việc chuẩn bị cho Hội nghị thượng đỉnh Nga - Mỹ tại Alaska sẽ là một quá trình khó khăn, nhưng cả hai bên sẽ tích cực làm việc. Ông Ushakov lưu ý: “Trong những ngày tới, Matxcơva và Washington sẽ dồn hết tâm sức vào việc chuẩn bị tích cực và chuyên sâu nhất về các yếu tố thực tiễn và chính trị của hội nghị thượng đỉnh Alaska. Đây sẽ là một quá trình khó khăn, nhưng chúng tôi sẽ làm việc tích cực và chuyên sâu”.
Cùng ngày, ông Donald Trump cũng thông báo cuộc gặp “được mong đợi từ lâu” giữa ông và Tổng thống Putin sẽ diễn ra vào ngày 15-8 tại Alaska. Ông Donald Trump đưa ra thông báo này trên mạng xã hội và cho biết sẽ công bố thêm chi tiết sau. Khi thông báo về địa điểm gặp người đồng cấp Putin là Alaska, ông Donald Trump khẳng định đây là “một địa điểm rất được ưa chuộng vì nhiều lý do”.
Thông báo về cuộc gặp thượng đỉnh Nga - Mỹ diễn ra chỉ 2 ngày sau chuyến thăm Matxcơva của Đặc phái viên Tổng thống Mỹ Steve Witkoff và có cuộc gặp được đánh giá là tích cực kéo dài khoảng 3 giờ với Tổng thống Putin. Cuộc gặp thượng đỉnh tại Alaska sẽ là cuộc gặp đầu tiên giữa lãnh đạo Mỹ - Nga kể từ khi Tổng thống Mỹ Joe Biden gặp ông Putin tại Geneva, Thụy Sĩ tháng 6-2021, trước khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra. Nó là kết quả của những nỗ lực của ông Donald Trump kéo dài trong suốt gần 6 tháng qua kể từ khi ông điện đàm với ông Putin vào ngày 12-2-2025 và tuyên bố “bắt đầu ngay lập tức” các cuộc đàm phán hòa bình nhằm chấm dứt chiến sự Ukraine.
Còn với Tổng thống Putin, từ lâu ông đã khẳng định sự cần thiết tổ chức một cuộc gặp trực tiếp với ông Donald Trump. Theo giới quan sát, ông Putin tin rằng, một cuộc gặp như vậy mới là cơ hội tốt nhất để đạt mục tiêu đề ra trong cuộc xung đột Ukraine. Điều này cũng phần nào lý giải vì sao ông Putin dường như luôn tìm cách duy trì quan hệ với ông Donald Trump và tránh rạn nứt với Washington, ngay cả khi nhà lãnh đạo Mỹ tỏ ra sốt ruột trước việc Matxcơva chậm trễ trong việc chấp thuận một lệnh ngừng bắn.
Địa điểm tổ chức cuộc gặp Donald Trump - Putin tại Alaska cũng gây bất ngờ với dư luận, bởi trước đó cả Nga và Mỹ đều đề xuất những địa điểm trung lập hơn. Tổng thống Putin từng đề cập đến Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE). Theo các nhà quan sát, việc tổ chức cuộc gặp trên thượng đỉnh trên lãnh thổ Mỹ có thể gây bất ngờ, song quyết định này là chiến thắng cho cả hai lãnh đạo. Đối với ông Donald Trump, điều này là động thái thể hiện sức mạnh khi lãnh đạo Nga tới lãnh thổ Mỹ gặp ông. Trong khi đó, Tổng thống Putin cũng tránh phải bay qua các quốc gia mà Nga coi là không thân thiện khi ông bị Tòa Hình sự Quốc tế (ICC) phát lệnh bắt. Mỹ là quốc gia không công nhận thẩm quyền của ICC.
Các lãnh đạo bang Alaska đã đón nhận nồng nhiệt quyết định tổ chức cuộc họp của ông Trump và ông Putin tại đây. Ông Mike Dunleavy, Thống đốc Alaska, mô tả bang này là “cầu nối giữa các quốc gia và địa điểm chiến lược nhất thế giới do vị trí gần Nga”. Lần gần nhất tiểu bang Alaska tổ chức một cuộc gặp ngoại giao cấp cao là tháng 3-2021, khi chính quyền của cựu Tổng thống Joe Biden gặp các quan chức Trung Quốc tại thành phố Anchorage.
Phức tạp vấn đề trao đổi lãnh thổ
Thời gian và địa điểm tổ chức cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Nga đã được xác định. Vấn đề tiếp theo là cuộc gặp này có đưa ra giải pháp gì cho cuộc xung đột Nga - Ukraine mà dư luận đang rất trông đợi. Theo Trợ lý Điện Kremlin Ushakov, cuộc gặp thượng đỉnh Nga - Mỹ sắp tới sẽ tập trung vào hai chủ đề chính: Thứ nhất, là tìm kiếm các phương án đạt được giải pháp hòa bình lâu dài cho cuộc khủng hoảng Ukraine. Thứ hai, là thảo luận về triển vọng hợp tác kinh tế tại Alaska và Bắc Cực, bao gồm các dự án quy mô lớn, đem lại lại lợi ích cho cả hai nước.
Về phần mình, Tổng thống Donald Trump nói rằng, thỏa thuận hòa bình nhằm chấm dứt xung đột Nga - Ukraine nhiều khả năng sẽ bao gồm việc 2 quốc gia trao đổi một số vùng lãnh thổ. “Đây là vấn đề rất phức tạp. Nhưng chúng ta sẽ lấy lại một số lãnh thổ, và chúng ta sẽ hoán đổi một số khác. Sẽ có việc trao đổi lãnh thổ vì lợi ích của cả hai bên”, ông Donald Trump nói, song không nêu cụ thể những vùng lãnh thổ nào có thể nằm trong kế hoạch hoán đổi.
Vấn đề mà ông Donald Trump đưa ra được coi là chủ đề nhạy cảm nhất trong cuộc đàm phán về giải pháp xung đột Ukraine. Nga đã tuyên bố sáp nhập bán đảo Crimea vào năm 2014 và tiếp tục sáp nhập 4 tỉnh ở Ukraine gồm Lugansk, Donetsk, Kherson và Zaporizhia vào tháng 10-2022 dù chưa kiểm soát hoàn toàn các tỉnh này. Trong bản dự thảo biên bản ghi nhớ được trình bày tại vòng đàm phán trực tiếp với Ukraine tại Thổ Nhĩ Kỳ hồi tháng 7-2025, Nga đã yêu cầu Ukraine rút toàn bộ binh sĩ khỏi các vùng lãnh thổ nói trên trước khi có lệnh ngừng bắn.
Theo giới phân tích, việc Ukraine chấp nhận mất khoảng 20% lãnh thổ sẽ là thách thức chính trị đối với chính quyền Kiev. Cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ Tyson Barker nhận định rằng, bất kỳ đề xuất nào liên quan đến lãnh thổ sẽ bị Ukraine bác bỏ ngay lập tức, dù Kiev vẫn thể hiện sự linh hoạt trong tìm kiếm thỏa thuận hòa bình. Ngay sau khi ông Trump gợi ý rằng Nga và Ukraine có thể cần phải “trao đổi lãnh thổ” để đạt được hòa bình, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định Ukraine sẽ không chịu mất lãnh thổ. “Bất kỳ quyết định nào chống lại chúng tôi, bất kỳ quyết định nào không có Ukraine, cũng đều là quyết định chống lại hòa bình”, ông Zelensky tuyên bố mạnh mẽ.
Các nước châu Âu cũng không đồng tình với cách tiếp cận của Mỹ và đang theo đuổi một con đường khác. Tờ New York Times dẫn lời các quan chức Liên minh châu Âu (EU) cho biết, giới lãnh đạo châu Âu ngày càng lo ngại hai nhà lãnh đạo Mỹ và Nga có thể soạn thảo một thỏa thuận mà sau đó sẽ được áp đặt lên Ukraine. Tờ Wall Street Journal ngày 9-8 dẫn nguồn tin giới chức châu Âu cho biết Liên minh châu Âu (EU) và Ukraine đã đưa ra một đề xuất riêng về giải quyết xung đột giữa Matxcơva và Kiev. Văn kiện này được đánh giá có thể trở thành cơ sở để thảo luận trong chương trình nghị sự về xung đột Ukraine tại hội nghị thượng đỉnh sắp tới giữa Mỹ và Nga.
Đề xuất của EU và Ukraine được công bố trong khuôn khổ chuyến thăm Anh của phái đoàn Mỹ do Phó Tổng thống JD Vance dẫn đầu. Văn kiện này nêu rõ lệnh ngừng bắn ở Ukraine phải được thực hiện trước mọi diễn biến khác và việc trao đổi lãnh thổ phải mang tính song phương. Bên cạnh đó, bất kỳ nhượng bộ lãnh thổ nào từ phía Ukraine đều phải được bù đắp bằng các bảo đảm an ninh, bao gồm khả năng quốc gia Đông Âu này gia nhập NATO. Ngoài ra, châu Âu muốn tham gia vào tiến trình đàm phán hòa bình với Nga. Hôm 8-8, sau cuộc hội đàm với ông Zelensky, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk cho biết, Tổng thống Zelensky “rất thận trọng nhưng lạc quan” và Kiev mong muốn các quốc gia châu Âu đóng vai trò trong việc lập kế hoạch cho một lệnh ngừng bắn và hướng tới một thỏa thuận hòa bình lâu dài.
