- Hình ảnh lực lượng cứu hộ, cứu nạn Công an Việt Nam tìm thấy 4 nạn nhân tại hiện trường mới ở Thổ Nhĩ Kỳ
- Thổ Nhĩ Kỳ điều tra loạt nhà thầu xây dựng sau động đất kinh hoàng
- Lực lượng tìm kiếm cứu nạn Công an Việt Nam trao 2 tấn đồ viện trợ y tế cho Thổ Nhĩ Kỳ
 |
Đoàn Công an nhân dân Việt Nam đang khẩn trương tiến hành cứu hộ, cứu nạn tại Thổ Nhĩ Kỳ |
Không có bằng chứng khoa học đáng tin cậy
Những con số thiệt hại trong thảm họa động đất xảy ra vào rạng sáng 6-2-2023 vừa qua ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria đang không ngừng gia tăng. Tính tới ngày 14-2, số người thiệt mạng đã lên tới hơn 37.000 người, riêng tại Syria là hơn 5.300 người, cùng hàng chục nghìn ngôi nhà bị đổ sập. Cho dù hy vọng tìm thấy người sống sót đang lụi dần, song lực lượng cứu hộ, trong đó có lực lượng cứu hộ hơn 9.200 người đến từ gần 100 quốc gia vẫn đang nỗ lực kiểm tra lần cuối ở tất cả các địa điểm, các tòa nhà, công trình bị sập, đổ nát nhằm tìm kiếm các nạn nhân.
Với những thiệt hại vô cùng nặng nề, trận động đất mạnh 7,8 độ richter ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria là thảm họa thiên tai nghiêm trọng nhất trên thế giới từ đầu thế kỷ 21 tới nay. Giữa lúc các hoạt động cứu hộ, cứu nạn và khắc phục hậu quả thảm họa động đất, lo chỗ ăn ở cho hàng chục nghìn người mất nhà cửa trong thời tiết giá lạnh… cũng đã xuất hiện những thông tin cho rằng trận động đất khủng khiếp này đã được dự báo, thậm chí tiên tri từ trước đó.
Đáng chú ý, theo báo chí nước ngoài, một chuyên gia người Hà Lan đã đưa ra dự báo “gần như chính xác 100%” về sự việc này. Trước đó, ngày 3-2, ông Frank Hoogerbeets, nhà nghiên cứu người Hà Lan về các hoạt động địa chất thuộc Cơ quan Khảo sát Địa chất Hệ Mặt trời (SSGEOS), đã đưa ra dự đoán trên Twitter với nội dung sau: “Sớm hay muộn sẽ xảy ra một trận động đất mạnh 7,5 độ richter ở khu vực xung quanh phía Trung Nam Thổ Nhĩ Kỳ, Jordan, Syria và Lebanon”.
Thực tế, Thổ Nhĩ Kỳ phải hứng chịu liên tiếp 2 trận động đất có độ lớn lần lượt 7,8 và 7,6 độ richter ở khu vực phía Nam trong vòng chưa đầy 12 giờ, khiến ít nhất 37.000 người thiệt mạng tại Thổ Nhĩ Kỳ và Syria. Động đất còn được cảm nhận từ Ai Cập, Hy Lạp và Lebanon. Dòng tweet của ông Frank Hoogerbeets sau đó đã lan truyền nhanh chóng, thu hút hàng chục triệu lượt theo dõi chỉ sau vài ngày.
Hiện chưa có lý giải khoa học nào về dự đoán của chuyên gia Frank Hoogerbeets, trong khi động đất từ trước tới nay vẫn được giới khoa học quốc tế thống nhất cho rằng là không thể dự báo trước.
Cũng đáng chú ý là sau trận động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria, trên mạng xã hội đã lan truyền những video cho rằng các loài động vật đã dự đoán được thiên tai. Những video này thu hút được hàng triệu lượt xem. Một video được đăng lên mạng xã hội Twitter và Reddit cho thấy những con chim đã bay xáo xác kỳ lạ trước trận động đất xảy ra ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria vào ngày 6-2. Đoạn video này vẫn chưa được xác minh, khẳng định song chuyện chim hay các loài động vật có khả năng nhận biết trước động đất đã từng được đề cập tới nhiều trên thế giới và từ rất lâu.
Đã có những nghiên cứu cùng vô số điều được cho là “bằng chứng” về việc động vật có thể có những động thái bất thường, thay đổi hành vi trước khi xảy ra động đất, nhưng giới khoa học cùng chia sẻ đánh giá rằng những bằng chứng này đều không đáng tin cậy.
Cần thiết là kiến thức, kỹ năng ứng phó thảm họa
Hơn cả những điều mà giới khoa học thế giới đang tiếp tục nghiên cứu trên, có những thông tin đồn đoán, lời tiên tri về thảm họa động đất xảy ra ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria. Có không ít những thông tin, clip trên các kênh mạng xã hội cho rằng từng có những tiên tri về thảm họa động đất xảy ra ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria…
Những thông tin thêu dệt, tiên tri trên đây không phải là điều gì mới mẻ, trong những thảm họa thiên nhiên, thảm họa dịch bệnh chết chóc… trước đây cũng xuất hiện nhiều những chuyện tương tự. Sau mỗi thảm họa chấn động, gây thiệt hại nặng nề cũng thường xuất hiện những thông tin cho là tiên đoán, tiên tri về điều này, điều nọ. Ví như đầu năm cũng từng xuất hiện những điều cho là tiên tri, dự đoán trong năm 2023 này như bà Vangeliya Pandeva Gushterova, hay còn được biết tới như nhà tiên tri mù Baba Vanga, dự đoán 2023 sẽ là một năm với nhiều biến cố kinh hoàng…
Tất cả những tiên tri, dự đoán cho tới nay đều không có một căn cứ khoa học và nhất là đều không được khoa học kiểm chứng. Hiện nay, mặc dù có nhiều tiến bộ trong khoa học công nghệ và nghiên cứu khoa học, nhưng các nhà khoa học vẫn không thể biết chính xác về việc khi nào xảy ra nhiều thảm họa tự nhiên, trong đó có động đất. Giới khoa học chuyên sâu vẫn chưa thể biết động đất sẽ xảy ra khi nào và ở đâu. Trong khi nếu có thể dự báo trước khi nào xảy ra một trận động đất và ở đâu thì có thể giảm thiểu rất nhiều một trong những thảm họa gây thiệt hại nặng nề nhất này, đặc biệt là tổn thất về sinh mạng này.
Khi một trận động đất xảy, nó diễn ra rất nhanh. Động đất cũng có xu hướng xảy ra mà hầu như không có dấu hiệu cảnh báo trước. Dù các nhà khoa học tìm hiểu những dấu hiệu có thể báo trước như thay đổi trong âm thanh gần mặt đất, sự gia tăng hoạt động địa chấn trong khu vực, hành vi động vật… nhưng vẫn không thể xác định trận động đất sắp xảy ra. Giới khoa học chỉ có thể dự báo xảy ra được những vùng có nguy cơ động đất cao và phần nào là độ lớn trong trường hợp xảy ra động đất chứ rất khó để có thể đưa ra dự báo đáng tin cậy như dự báo thời tiết.
Những quá trình thúc đẩy động đất như va chạm của mảng kiến tạo và năng lượng tích tụ trong quá trình, có xu hướng diễn ra trong khoảng thời gian dài nên các nhà khoa học có thể suy đoán động đất nhiều khả năng xảy ra ở một khu vực nhưng đó là trong khoảng thời gian rất dài, có khi tới hàng trăm năm, trong khi điều cần là khoảng thời gian ngắn hơn rất nhiều.
Thế nên, cùng với việc tiếp tục các nỗ lực nghiên cứu để tìm hiểu và có thể đưa ra dự báo chính xác, cụ thể hơn nhằm dự báo được động đất, điều quan trọng nhất lúc này là phòng tránh, ứng phó khi xảy ra động đất. Những kiến thức, kỹ năng ứng phó với động đất có thể giúp tăng khả năng sống sót trong trường hợp xảy ra động đất. Đồng thời, lập những đội cứu hộ cứu nạn chuyên nghiệp với các trang thiết bị hiện đại, chuyên dùng như những trang thiết bị mà hai Đoàn cứu hộ cứu nạn của Công an nhân dân và Quân đội nhân dân Việt Nam, mang sang Thổ Nhĩ Kỳ, là thiết thực và hiệu quả nhất để ứng phó với động đất, giúp giảm thiểu thiệt hại.
Những thông tin đồn đoán, thêu dệt gọi là tiên tri chỉ là những thông tin nhảm nhí, thậm chí độc hại, gây phức tạp, hoang mang, lo lắng trong lúc cần huy động, tập trung nguồn lực, sự chú ý cho hoạt động cứu hộ cứu nạn, khắc phục hậu quả động đất, sớm ổn định cuộc sống cho các nạn nhân chịu thảm họa động đất.
