Bộ Tài chính không muốn gia hạn nhiều quy định “nới” thị trường trái phiếu doanh nghiệp tại Nghị định 08

• Khoảng 100 doanh nghiệp chậm, hoãn thanh toán trái phiếu
• Thủ tướng yêu cầu rà soát, đánh giá kỹ khả năng thanh toán của trái phiếu sắp đến hạn
• Bộ Tài chính: Thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang hồi phục tích cực

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã dần ổn định

Trước tình hình khó khăn của thị trường trái phiếu doanh nghiệp, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 08/2023/NĐ-CP (Nghị định 08) hoãn một số quy định tại Nghị định số 65/2022/NĐ-CP (Nghị định 65) đến hết ngày 31/12/2023.

Nghị định 08 quy định doanh nghiệp có thể đàm phán với người sở hữu trái phiếu để thanh toán gốc, lãi trái phiếu đến hạn bằng tài sản khác; các trái phiếu đã phát hành trước khi Nghị định 65 có hiệu lực được đàm phán để kéo dài kỳ hạn tối đa không quá 02 năm;

Đồng thời, ngưng hiệu lực thi hành đến hết ngày 31/12/2023 đối với 03 nội dung quy định tại Nghị định 65 về xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân mua TPDN riêng lẻ, xếp hạng tín nhiệm bắt buộc và giảm thời gian phân phối trái phiếu.

Theo ông Nguyễn Hoàng Dương – Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính (Bộ Tài chính) cho biết, với việc ban hành Nghị định 08 đã góp phần giúp doanh nghiệp có thêm thời gian xử lý các khó khăn trước mắt về trái phiếu. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính thường xuyên theo dõi, đôn đốc các doanh nghiệp thanh toán nợ trái phiếu; tăng cường công tác thanh tra, giám sát chấn chỉnh và xử lý vi phạm. Công tác truyền thông cũng được tăng cường để khôi phục niềm tin cho nhà đầu tư.

Nhờ đó, từ quý II/2023 đến nay, thị trường đã dần ổn định trở lại. Tính từ khi Nghị định 08 có hiệu lực thi hành đến ngày 03/11/2023, có 68 doanh nghiệp phát hành riêng lẻ với khối lượng 189,7 nghìn tỷ đồng. Dư nợ TPDN riêng lẻ tại thời điểm cuối tháng 10/2023 là khoảng 1 triệu tỷ đồng, chiếm 10,5% GDP năm 2022, bằng 8% tổng dư nợ tín dụng của nền kinh tế.

Trao đổi về quy định tại Nghị định 08 về thanh toán gốc, lãi trái phiếu bằng tài sản khác và các trái phiếu đã phát hành trước khi Nghị định 65 có hiệu lực được đàm phán để kéo dài kỳ hạn tối đa không quá 02 năm, đại diện Vụ Tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính cho biết, theo quy định của Nghị định 08, các chính sách này sẽ tiếp tục được thực hiện trong thời gian tiếp theo.

Thời gian vừa qua, doanh nghiệp có khó khăn về thanh khoản dẫn tới có khả năng chậm thanh toán gốc, lãi TPDN. Do đó, các doanh nghiệp đã chủ động đàm phán với nhà đầu tư để thanh toán gốc, lãi trái phiếu bằng tài sản khác (chủ yếu bằng sản phẩm bất động sản); kéo dài kỳ hạn trái phiếu hoặc thay đổi điều kiện, điều khoản khác của trái phiếu (thay đổi về thời gian, phương thức, tần suất thanh toán gốc, lãi trái phiếu). Đến nay, có nhiều doanh nghiệp chậm thanh toán đã có phương án đàm phán với nhà đầu tư.

Chính sách này tại Nghị định 08 là một trong các cơ sở pháp lý để doanh nghiệp đàm phán với nhà đầu tư cơ cấu lại các khoản nợ trái phiếu, giảm áp lực trả nợ, qua đó doanh nghiệp có thời gian để điều chỉnh quy mô hoạt động, khôi phục sản xuất kinh doanh để tạo ra dòng tiền trả nợ.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi chủ trì cuộc họp

Không kéo dài hiệu lực một số quy định

Tại cuộc họp, Bộ Tài chính đã nhận được 13 ý kiến từ các Bộ, cơ quan Trung ương, các Hiệp hội tham dự cuộc họp… Trong đó, đa số các đại biểu đều đồng tình với đề xuất của Bộ Tài chính là không cần thiết kéo dài thời gian ngưng hiệu lực thi hành quy định xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân mua TPDN riêng lẻ.

Theo lý giải của Bộ Tài chính, Nghị định 65 quy định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân phải đảm bảo danh mục nắm giữ có giá trị trung bình từ 2 tỷ đồng tối thiểu trong vòng 180 ngày bằng tài sản của nhà đầu tư, không bao gồm tiền vay. Để duy trì nhu cầu mua TPDN của các nhà đầu tư cá nhân có tiềm lực tài chính nhưng chưa tích lũy đủ thời gian 180 ngày, Nghị định 08 ngưng thực hiện quy định nêu trên đến hết ngày 31/12/2023.

Đến nay, sau hơn 8 tháng triển khai Nghị định 08, nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân đã tích lũy đủ thời gian 180 ngày để đáp ứng quy định tại Nghị định 65 nên không cần thiết kéo dài thời gian ngưng hiệu lực thi hành quy định này.

Cùng với đó, Bộ Tài chính cũng đề xuất không kéo dài thời gian ngưng quy định xếp hạng tín nhiệm bắt buộc đối với TPDN riêng lẻ.

Trước đó, việc tạm ngưng quy định xếp hạng tín nhiệm đến hết 2013 là do bối cảnh doanh nghiệp gặp khó khăn huy động vốn, trong khi thực hiện xếp hạng tín nhiệm phải mất một khoảng thời gian nhất định và tăng thêm chi phí phát hành của doanh nghiệp; ngoài ra ở thời điểm đó trên thị trường mới có 02 doanh nghiệp xếp hạng tín nhiệm được cấp phép.

Theo Bộ Tài chính, từ ngày 01/01/2023, TPDN chào bán ra công chúng đã thực hiện quy định về xếp hạng tín nhiệm đối với các đợt chào bán bắt buộc phải có xếp hạng tín nhiệm. Tuy nhiên, các doanh nghiệp phát hành ra công chúng năm 2023 đều không thuộc trường hợp bắt buộc xếp hạng tín nhiệm.

Tương tự như trái phiếu phát hành ra công chúng, nếu áp dụng quy định tại Nghị định 65 thì cũng chỉ một số trường hợp đáp ứng đủ các điều kiện thì mới phải bắt buộc xếp hạng tín nhiệm. Do vậy, Bộ Tài chính cho rằng việc tiếp tục thực hiện quy định tại Nghị định 65 sẽ không có vướng mắc.

Ngoài ra, hiện nay, Bộ Tài chính cũng đã cấp phép thêm 01 doanh nghiệp, tổng số doanh nghiệp có thể cung cấp dịch vụ xếp hạng tín nhiệm là 03 trên tổng số cho phép tối đa là 05 doanh nghiệp xếp hạng tín nhiệm, trong đó 1 doanh nghiệp có liên doanh với tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế.

Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng cho rằng không cần thiết kéo dài thời gian ngưng hiệu lực thi hành quy định giảm thời gian phân phối trái phiếu (từ 90 ngày xuống 30 ngày).

Bộ này cho rằng, đến nay, thanh khoản của thị trường đã ổn định trở lại. Để hạn chế tình trạng doanh nghiệp lợi dụng phân phối, chào mời nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ không phải nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp tham gia mua trái phiếu, không cần thiết kéo dài thời gian ngưng hiệu lực thi hành quy định này.