Dưới con mắt của giới chuyên gia, hiện tượng nhập siêu gia tăng mạnh mẽ là bởi nhóm hàng xa xỉ. Tiêu biểu nhất là mặt hàng ô tô với kim ngạch nhập khẩu 11 tháng năm 2014 đạt 2,8 tỷ USD, tăng 48% so với cùng kỳ năm 2013, trong đó ô tô nguyên chiếc đạt giá trị 1,18 tỷ USD. Chính sự nhập khẩu ồ ạt trở lại của các dòng xe sang trọng đã góp phần không nhỏ làm hao hụt ngoại tệ của nền kinh tế. Năm ngoái, nước ta nhập khẩu 60.000 ô tô nguyên chiếc, tương đương 1,29 tỷ USD, trong khi số ngoại tệ chi cho nhập ô tô loại này của năm 2013 chỉ là 709 triệu USD.
Lộ trình giảm thuế theo tuân thủ các hiệp định thương mại quốc tế đang khiến cầu đối với mặt hàng ô tô tăng cao và dự kiến còn chưa dừng lại khi thuế nhập khẩu ô tô sẽ tiếp tục được cắt giảm và về mốc 0%. Chắc chắn diễn biến này sẽ tạo nên “thành tích” nhập siêu năm 2015 ở mức 5% GDP, tương đương 6-8 tỷ USD.
Bộ Công Thương khẳng định mức nhập siêu là bất khả kháng, chấm dứt chuỗi 3 năm xuất siêu liên tiếp từ năm 2012. Nhiều người trong giới chuyên gia cảnh báo tình trạng “nghèo mà vẫn xài sang” đang tái diễn, nếu không kiểm soát chặt những mặt hàng cần hạn chế nhập khẩu. Việc nhập siêu trở lại trong năm nay sẽ khiến nước ta phải đối mặt với những trách thức lớn trước yêu cầu chuyển dịch từ sản xuất sang thương mại, tái cơ cấu nền kinh tế. Trong khi đó, sự lép vế về sức cạnh tranh của các doanh nghiệp trong nước ngày càng gia tăng. Mặc dù tháng 2 vừa qua cả nước có tốc độ xuất khẩu tăng mạnh, song không đủ sức cản được nhập siêu đang quay trở lại và sẽ tiếp diễn trong những tháng tới.
