Các loại bệnh vàng da
(ANTĐ) - Vàng da là tình trạng bệnh lý xảy ra khi lượng sắc tố mật trong máu cao hơn bình thường ngấm vào da và niêm mạc. Hãy cẩn thận với bệnh vàng da vì đây là một triệu chứng gặp trong nhiều bệnh khác nhau, những bệnh liên quan đến hệ thống gan, mật.
 |
| Nội soi tìm nguyên nhân tắc nghẽn đường dẫn mật |
Tại sao bị bệnh vàng da?
Sắc tố mật (bilirubin) có nguồn gốc từ tế bào hồng cầu, khi hồng cầu bị phá hủy sắc tố mật sẽ được giải phóng vào trong máu, sau đó được chuyển hóa và thải trừ qua hệ thống gan, mật. Vì một trở ngại nào đó trong quá trình trên làm cho bilirubin bị ứ lại trong máu ngấm vào da và niêm mạc gây nên vàng da-vàng mắt.
Các loại bệnh vàng da
Triệu chứng bệnh là vàng da - vàng mắt khi thấy củng mạc mắt (lòng trắng) có màu vàng. Dựa trên nguyên nhân gây bệnh vàng da, người ta chia vàng da thành 3 loại chính:
Vàng da trước gan (hay vàng da do tan máu): Thường gặp trong một số bệnh như sốt rét, nhiễm khuẩn, nhiễm độc chì… làm vỡ nhiều hồng cầu cùng một lúc giải phóng ồ ạt bilirubin vào máu. Đặc điểm của vàng da tan máu là diễn ra thành từng đợt, thường có sốt sau đó mới vàng da - vàng mắt. Ngoài ra, bệnh nhân còn có biểu hiện thiếu máu từ nhẹ đến nặng như hoa mắt, chóng mặt, niêm mạc nhợt, móng tay khô, bóng, nhiều khía… ngoài ra một số bệnh nhân còn có lách to, phân sẫm màu.
Vàng da do gan: Thường gặp trong các bệnh viêm gan virus A, B, C, D, E, viêm gan nhiễm độc do rượu, do dùng thuốc chống lao… làm cho tế bào gan giảm hoặc mất khả năng chuyển hóa bilirubin. Đặc điểm của vàng da do gan là bệnh nhân thường có tiền sử viêm gan hoặc đang bị viêm gan, nước tiểu màu vàng sậm, phân nhạt màu, ngoài ra người bệnh còn có biểu hiện suy gan như phù, xuất huyết dưới da.
Vàng da dưới gan (hay vàng da do tắc mật): trong trường hợp này đường dẫn mật bị tắc do sỏi, khối u đường mật, u tụy… làm mật bị ứ lại trong gan. Đặc điểm của vàng da tắc mật là nước tiểu bệnh nhân rất vàng, phân bạc màu, thậm chí là trắng đồng thời gan cũng to lên. Nếu tắc mật do sỏi ống mật thì bệnh nhân thường bị đau bụng ở hạ sườn phải, sốt sau đó mới vàng da - vàng mắt và các triệu chứng đau bụng-sốt-vàng da xuất hiện nhiều lần. Trong trường hợp tắc mật do khối u chèn ép vào đường mật thì vàng da từ từ tăng dần kèm theo biểu hiện bệnh của cơ quan có khối u.
Tóm lại vàng da-vàng mắt có thể gặp trong rất nhiều bệnh nguy hiểm. Để chẩn đoán chính xác nguyên nhân người bệnh cần đi khám sớm ngay khi có biểu hiện vàng da - vàng mắt. Bên cạnh đó, làm thêm một số xét nghiệm như công thức máu, hóa sinh máu đặc biệt là định lượng bilirubin, các men gan, xét nghiệm tìm virus viêm gan. Ngoài ra, trong một số trường hợp cần thiết phải siêu âm bụng, chụp X-quang bụng và làm các xét nghiệm thăm dò chức năng gan.
Điều trị theo nguyên nhân
Điều trị vàng da tùy theo nguyên nhân gây bệnh. Nếu là viêm gan không được mổ mà phải điều trị nội khoa, còn nếu vàng da do tắc mật nhất là sỏi ống mật chủ hoặc khối u trước tiên điều trị nội khoa nếu không giảm thì mới điều trị bằng ngoại khoa.
Kim Chi
