Cảng Hải Phòng từ lâu đã được ví von là “bãi rác của thế giới”
Hầu hết là phế liệu
Cục Hàng hải Việt Nam cho hay, tính đến tháng 8-2014, số lượng hàng hóa tồn đọng tại các cảng biển Việt Nam khoảng 5.450 container và 1.323 kiện. Trong đó, phân bố tại khu vực cảng Hải Phòng hơn 5.000 container, Quảng Ninh 52, Đà Nẵng 99, cảng TP.HCM 177 container. Theo ông Nguyễn Nhật, Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam, tại cảng Hải Phòng có những container hàng đã tồn đọng cả 5-10 năm. Trong số hơn 5.000 container hàng hóa tồn đọng tại cảng này thì có tới hơn 1.000 container tồn từ năm 2006. Mặt hàng tồn đọng chủ yếu gồm cao su, lốp cao su đã qua sử dụng, quần áo đã qua sử dụng, phế liệu, thiết bị điện đã qua sử dụng, hàng điện tử đã qua sử dụng, thực phẩm đông lạnh….
Theo nhận định, nguyên nhân tồn đọng một lượng hàng lớn tại các cảng biển thuộc về hàng tạm nhập tái xuất, người đứng tên nhận lô hàng chủ yếu là các tổ chức, cá nhân nước ngoài hoặc doanh nghiệp kinh doanh tạm nhập tại xuất. Hàng hóa về cảng Hải Phòng sau đó tái xuất đi Trung Quốc hoặc nước thứ ba nhưng do chính sách kiểm soát rất chặt chẽ hàng nhập khẩu qua biên giới phía Trung Quốc nên việc tái xuất hàng hóa gặp khó khăn.
“Số lượng hàng hóa tồn đọng quá lớn, gia tăng nhanh trong thời gian ngắn. Trong khi đó, tính chất hàng hóa rất đa dạng và phức tạp, đa phần hàng hóa có dấu hiệu vi phạm pháp luật nhưng lại có giá trị thấp. Qua kiểm tra, đánh giá chi phí lưu container, phí lưu bãi phải trả cho đơn vị vận tải và kinh doanh kho bãi của nhiều lô hàng lớn hơn giá trị thực tế của lô hàng đó”, ông Nguyễn Nhật bày tỏ. Cụ thể như, các lô hàng phế liệu cao su hoặc lốp cao su đã qua sử dụng bình quân trả phí lưu container, kho bãi khoảng 300 triệu đồng/ container, trong khi giá trị hàng hóa chỉ khoảng 10-20 triệu đồng/container.
Xử lý rác thải: Tiền ở đâu?
Theo lãnh đạo Cục Hàng hải Việt Nam, qua kiểm tra 1.426 container hàng hóa tại cảng Hải Phòng, đã phát hiện và xử lý nhiều vi phạm về việc vận chuyển vào Việt Nam những mặt hàng không đủ tiêu chuẩn nhập khẩu, hàng hóa tạm nhập tái xuất không có giấy phép, hàng hóa thuộc danh mục cấm tạm nhập tái xuất, hoặc đã tạm dừng.
Để giải tỏa số hàng hóa trên khỏi các cảng biển, đại diện Cục Hàng hải đề xuất, một số hàng hóa đã có hướng dẫn của Tổng cục Hải quan sẽ tiếp tục thực hiện theo quy định. Còn đối với các lô hàng hóa có người nhận ở Việt Nam nhưng không xuất trình được giấy phép do Bộ Công Thương cấp sẽ phạt tiền và buộc đưa hàng hóa ra khỏi lãnh thổ Việt Nam. Trong trường hợp quá 30 ngày kể từ ngày nhận được Quyết định xử phạt vi phạm hành chính mà doanh nghiệp không thực hiện thì tịch thu hoặc tiêu hủy hàng hóa theo quy định.
Theo Thông tư 15/2014 của Bộ Tài chính, toàn bộ các chi phí kho, bãi, kho ngoại quan trước ngày Cục trưởng Hải quan ra quyết định xác lập quyền sở hữu Nhà nước do chủ hàng hóa chi trả. Trường hợp chủ hàng hóa từ bỏ, từ chối hoặc không chi trả các chi phí cho các cảng, chủ kho bãi, doanh nghiệp cung ứng dịch vụ bưu chính; những đơn vị này được phép hạch toán các phần đó vào chi phí doanh nghiệp. Nhưng theo phân tích, vấn đề này liên quan tới nhiều quy định và quan trọng nhất là kinh phí tiêu hủy, xử lý hàng đọng chưa biết lấy ở đâu. Khoảng 2 năm trở lại đây, quy định về tạm nhập tái xuất thông thoáng hơn, nhiều doanh nghiệp tham gia tạm nhập, khi không tái xuất được đã bỏ của chạy lấy người, từ chối nhận hàng.
