Người biểu tình muốn ly khai Ukraine chiếm và dựng chướng ngại vật
trước Tòa thị chính thành phố Donetsk
Làn sóng biểu tình đòi xây dựng chế độ liên bang đã đồng loạt bùng phát từ ngày 6-4 tại các khu vực miền Đông Ukraine như Donetsk, Kharkov và Luhansk… vẫn diễn biến hết sức phức tạp và chưa có dấu hiệu giảm nhiệt. Những người biểu tình hiện vẫn kiểm soát tòa thị chính tại thành phố Donetsk và treo cờ Nga thay cờ Ukraine, đồng thời tuyên bố sẽ tổ chức trưng cầu dân ý về việc thành lập “Nước Cộng hòa nhân dân Donetsk” chậm nhất vào ngày 11-5 tới.
Trước đó, ngày 6-4, những người biểu tình đã chiếm giữ các tòa thị chính ở Donetsk và Kharkov, hạ cờ Ukraine xuống và treo cờ Nga lên. Những người biểu tình mang cờ Nga đòi “liên bang hóa đất nước Ukraine”, và tuyên bố thành lập “Nước Cộng hòa nhân dân Donetsk” ở Donetsk và “Cộng hòa Nhân dân Kharkov” tại Kharkov.
Trước những đòi hỏi ly khai ở miền Đông Ukraine, Tổng thống tạm quyền Oleksander Turchinov ngày 7-4 đã khẩn cấp thành lập Ban Chống khủng hoảng để đẩy mạnh các hoạt động ngăn chặn chia tách lãnh thổ. Chính quyền trung ương Kiev cũng đã điều lực lượng an ninh, đặc nhiệm Sokol đến các “điểm nóng ly tâm” ở miền Đông.
Tuy nhiên, theo tuyên bố ngày 8-4 của Bộ Ngoại giao Nga, trong lực lượng chính quyền trung ương Kiev phái đến miền Đông Ukraine có “đông đảo lính đánh thuê nước ngoài” mà Nga nêu đích danh là “khoảng 150 chuyên gia Mỹ từ tổ chức quân sự tư nhân Greystone cải trang thành các binh sĩ thuộc đơn vị Sokol”. Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã đặt “ranh giới đỏ” với Kiev khi nhấn mạnh không được sử dụng vũ lực nhằm vào người biểu tình ủng hộ Nga ở miền Đông Ukraine.
Trước đó, Tổng thống Nga Valimir Putin từng tuyên bố Matxcơva có quyền bảo vệ các công dân nước này trong trường hợp bị đe dọa. Trong khi đó Kiev cáo buộc khoảng 40.000 quân Nga hiện vẫn đang đóng tại các khu vực gần biên giới Ukraine chứ chưa phải đã rút đi như tuyên bố của Nga.
Nguy cơ căng thẳng bùng nổ nguy hiểm tại miền Đông Ukraine đã khiến cộng đồng quốc tế lo ngại. Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon ngày 7-4 đã bày tỏ “quan ngại sâu sắc” trước làn sóng bạo lực mới ở miền Đông Ukraine, đồng thời hối thúc các bên “tháo ngòi nổ căng thẳng”.
Cùng ngày 7-4, các Ngoại trưởng Nga, Đức và Mỹ đã điện đàm thảo luận giải pháp cho cuộc khủng hoảng nghiêm trọng tại Ukraine. Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov khẳng định với những người đồng cấp Đức và Mỹ rằng cộng đồng quốc tế cần phải khẩn cấp hỗ trợ tổ chức cuộc đối thoại dân tộc giữa tất cả các phe phái chính trị và khu vực trong nội bộ Ukraine trên cơ sở tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của các bên. Theo Matxcơva, cuộc đối thoại này cần diễn ra dưới hình thức mở và tập trung thảo luận vấn đề cải cách hiến pháp, trong đó có việc áp dụng cơ chế liên bang ở Ukraine.
Ngoại trưởng Mỹ John Kerry sau khi đe dọa áp đặt thêm trừng phạt “nếu Nga tiến vào miền Đông Ukraine dù công khai hay bí mật” cũng đã nhất trí tổ chức cuộc gặp với Ngoại trưởng của Nga, Ukraine và Liên minh châu Âu (EU) trong vòng 10 ngày tới nhằm tìm giải pháp làm dịu tình hình ở miền Đông Ukraine.
