Cựu ngoại trưởng Anh gợi ý Ukraine nên cho Nga thuê… cả Crimea

ANTĐ - Lord Owen, cựu ngoại trưởng Anh, cựu cố vấn về quyền lợi kinh doanh của Nga, cho rằng có giải pháp thương mại khả dĩ cho cuộc khủng hoảng chính trị tại Ukraine là cho Nga thuê… cả Crimea.

Ông cho biêt, một thỏa thuận có thể đạt được nếu Nga đàm phán với Ukraine để thuê Crimea, điều mà ông coi là tương tự như việc Hoa Kỳ thuê Guantanamo ở Cuba. Trên thực tế, Nga đã có sẵn một hợp đồng thuê với thời hạn đến tận 2042, với căn cứ hải quân chính của Nga đặt tại cảng biển Sevastopol của Crimea.

Hợp đồng thuê căn cứ Sevastopol được Nga và Ukraine ký kết từ năm 1991. Sau đó, hợp đồng này được ký gia hạn thêm 25 năm nữa vào năm 2010. Theo điều khoản của hợp đồng mới, Nga được phép hiện diện ở Crimea đến năm 2042. Đổi lại, Ukraine sẽ được Nga trợ giá đáng kể cho nguồn khí đốt mua từ Nga.

Nếu như hợp đồng thuê 1 căn cứ nhỏ được thế giới coi là chấp nhận được về mặt đạo đức, thì chuyển sang thuê toàn bộ vùng Crimea sẽ là bước nhảy to lớn tới đâu? Lập luận được nêu ra là thông qua việc ký hợp đồng thuê và đàm phán về giá thuê, thì ít nhất phần còn lại của Ukraine sẽ nhận được những lợi ích kinh tế từ việc để Nga sử dụng Crimea. Mà điều này sẽ phù hợp lập luận của nhiều người, rằng hoạt động quân sự của Nga đã tỏ ra hiệu quả.

Lord Owen cũng nói rằng, nếu khả năng này được xem xét, các bên tham gia trong cuộc đàm phán như thế sẽ là Anh, Hoa Kỳ, Ukraine và Nga, bởi hồi 1994 các nước này đã đồng ý với việc tiếp tục sử dụng Sevastopol làm căn cứ hải quân của Hạm đội Biển Đen của Nga; đây là nội dung được coi như một phần của thỏa thuận mở rộng hơn về vấn đề không phổ biến vũ khí hạt nhân.

Điểm quan trọng ở đây là bất kể Nga đưa ra lý lẽ gì để biện hộ cho việc bảo vệ người Nga sinh sống tại Ukraine, thì với ông Putin, tầm quan trọng chiến lược của Sevastopol và Crimea cũng là rất lớn. Điều đó thể hiện ở điểm Nga sẵn sàng đem khí đốt hoặc tiền ra đổi lấy quyền sở hữu căn cứ hải quân này.

Cựu ngoại trưởng Anh gợi ý Ukraine nên cho Nga thuê… cả Crimea ảnh 1

Ông Putin theo dõi hoạt động tập trận tại Nga trong lúc binh lính
thân Nga chiếm quyền kiểm soát Crimea

Ông Putin cần phải làm sao cho hạm đội Nga có quyền tiếp cận vùng nước ấm thuộc Ấn Độ Dương và Địa Trung Hải vào bất kỳ thời điểm nào trong năm. Các nhà phân tích nói rằng sẽ không có chuyện Nga nhân nhượng hay hy sinh quyền tiếp cận này ở Crimea.

Nó gợi lại cho người ta những chiến thuật thẳng thừng mà chính phủ Nga và vài đại gia sừng sỏ từng dùng, dẫn tới việc Rosneft - tập đoàn dầu khí quốc doanh khổng lồ của Nga, giành được quyền kiểm soát phần lớn liên doanh TNK-BP từ tay "gã khổng lồ" dầu khí Anh BP và các nhà tỷ phú khác.

Tuy nhiên, khả năng cho thuê cả bán đảo Crimea thật sự khó xảy ra vì cả Kiev và Moscow có vẻ đều không thích nó vì người Ukraine khó mà để Nga thao túng một khu vực rộng lớn trên đất nước mình trong một quãng thời gian rất dài, còn Nga thì hình như là muốn thu hồi Crimea về với mình chứ không muốn chỉ sở hữu trên danh nghĩa.

Đó là chưa nói tới việc, việc cho thuê một vùng lãnh thổ rộng lớn như Crimea là điều chưa từng có tiền lệ, hơn nữa, tính toán một mức tiền hợp lý để thuê toàn bộ khu vực này cũng không hề dễ dàng gì.

Tuy nhiên, đây vẫn là một khả năng tốt đẹp nhất cho Ukraine, Crimea dưới tay người Nga chắc chắn sẽ phát triển mạnh hơn so với ở với Ukraine, Kiev không mất lãnh thổ lại còn được thêm tiền để phát triển kinh tế những khu vực khác. Xem ra, lựa chọn này còn khả dĩ hơn so với một cuộc xung đột mà viễn cảnh mất trắng Crimea về tay Nga là rất lớn.