Thị trường vàng tháng 7 âm lịch: Vắng hơn chùa Bà Đanh

ANTĐ - Đã thành một thói quen, mỗi khi trên thế giới có những biến động chính trị hay căng thẳng về quân sự... thì những tín đồ của vàng lại cắm mặt vào những biểu đồ của thị trường, mong đợi cơn bão giá có thể lùa lợi nhuận về sân nhà mình. Người có chút tiền tiết kiệm, dẫu chẳng biết những biểu đồ, đồ thị... cũng ngong ngóng qua tiệm vàng để mua, để bán... mong giữ toàn vẹn giá trị chút tài sản dành dụm được. Vàng đã ăn sâu vào đời sống dân ta như vậy đấy.

Nhưng với những quy định của quản lý Nhà nước và những diễn biến của thực tiễn thị trường trong và ngoài nước, có lẽ, đã đến lúc chúng ta quên vàng và cả thị trường vàng đi. Tại thị trường TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam, trước cửa các chợ chính cũng như trung tâm thành phố, khu vực các tiệm vàng cũng hẹp dần và... bớt lóng lánh hơn.

Có nên mua vàng không?

Cả miền đông Ukraina đang chìm trong lửa đạn, Gaza hàng nghìn người tử vong, những người nước ngoài trong đó có người Việt tại Libi đang hốt hoảng di tản, dịch ebola đang đe dọa toàn thế giới... Những tưởng với những sự kiện đó, giá vàng sẽ nhảy ngược lên với những kỷ lục mới. Nhưng không. Các tiệm vàng quanh chợ Bến Thành, trước chợ Bình Tây vẫn vắng ngắt và từ mà nghe thấy nhiều nhất là: Giá vàng đi ngang.

Nhưng thật ra, với thị trường thế giới, những quy luật vẫn thể hiện vai trò của nó. Tính cả tuần cuối tháng 5 và 4 tuần của tháng 6, giá vàng thế giới đã có 5 tuần liên tục tăng nhẹ, chủ yếu do những biến động từ kinh tế thế giới. Tuần đầu tiên của tháng 7, trái với các dự đoán, giá vàng thế giới bật tăng thêm hơn 30 USD/oz, có lúc lên đến 1.345 USD/oz rồi mới giảm nhẹ xuống mức 1300 USD/oz, và tăng giảm trong khoảng 10-15 USD/oz theo ngày. Đến thời điểm 9h30 ngày 19-8, giá vàng thế giới đứng tại 1299,34 USD/oz. Theo các nhà phân tích thị trường, giá vàng trên thế giới từ đầu năm tới nay tăng khoảng 3,5-4%, mức tăng khá cao so với lợi nhuận do đầu tư tài chính. Và dĩ nhiên, nhiều nhà đầu tư vàng trên thế giới đã có lợi nhuận. 

Nhưng những người mê vàng đừng vội mừng. Không có tổ chức Việt nào được kinh doanh vàng trên thị trường vàng thế giới, ngoài Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Mà NHNN thì đã tuyên bố: Không kinh doanh. Cửa kinh doanh của người Việt và các doanh nghiệp (DN) Việt Nam là thị trường nội địa với trên 20 DN được phép mua bán vàng miếng. Nhưng giá vàng trong nước, tính từ đầu tháng 1-2014 đến nay vẫn là: đi ngang. Xem xét diễn biến, chúng ta thấy, gần như giá vàng không có biến động suốt từ đầu năm đến nay, nói đúng nhất là biến động không đáng kể và vì vậy, có thể nói, đầu tư vàng không phải là một kênh đầu tư có hiệu quả.

Có rất nhiều lý do để giải thích cho sự đông cứng thị trường này. Đó là do các quy định của NHNN, đó là hấp lực giảm sút của vàng, đó là sự trì trệ của nền kinh tế, kéo theo nhu cầu mua vàng nữ trang cũng như vàng tích trữ thấp. Sẽ khó có những thời điểm mà giá vàng trong nước dậy sóng để nhà đầu tư có cơ hội tham gia lướt sóng. Những quy định chặt chẽ về kinh doanh vàng cũng là những yếu tố khiến thị trường vàng trong nước ổn định, không quá nóng dù giá thế giới có biến động. Tuy nhiên, còn một lý do nữa và lý do này chỉ có ở Việt Nam, duy nhất ở Việt Nam, đó là tình trạng giá vàng trong nước luôn cao hơn giá vàng thế giới từ 7-15% và chính NHNN đã tạo ra sự chênh lệch này. Tình trạng duy trì giá trong nước cao hơn giá thế giới dẫn đến tình trạng nhiều khi giá thế giới biến động thì trên thị trường nội địa chỉ biến động con số chênh lệch giá với thị trường thế giới chứ không thay đổi giá mua bán. Mà cũng đúng, tính đến thời điểm này, giá đầu vào cung cấp cho thị trường vẫn giữ nguyên từ giữa tháng 5-2014, tại phiên đấu thầu vàng miếng cuối cùng của NHNN. Ngoài NHNN, không có một nguồn cung nào khác cho thị trường nội địa. Giá gốc không thay đổi, làm sao giá buôn bán thay đổi được.

Với tất cả phân tích đó, câu trả lời đối với kênh đầu tư vào vàng vẫn là không nên.

Các thành phần thị trường

Một thị trường quy chuẩn sẽ bao gồm các thành phần: nguồn cung bán buôn, các DN bán lẻ, các tổ chức mua buôn, các tổ chức và cá nhân mua lẻ, các tổ chức tư vấn. Thị trường vàng Việt Nam có gì? NHNN là tổ chức bán buôn duy nhất và đã 3 tháng nay không bán ra. Còn các tổ chức mua buôn, ngoài một số các DN được phép mua bán vàng miếng mua lẻ tẻ trên thị trường để đáp ứng nhu cầu mua bán nhỏ của người tiêu dùng đang có nhu cầu thấp, thành phần mua bán vàng mạnh mẽ nhất là các ngân hàng thì hầu hết đã rời cuộc chơi. 

Năm 2013, gần như 100% các ngân hàng đều lỗ nặng trong hoạt động kinh doanh vàng. Hiện vẫn còn khoảng 9 ngân hàng tại TP.HCM chưa thể hoàn tất việc tất toán trạng thái dư nợ cho vay bằng vàng. Nguyên nhân chính vẫn là do nhiều khách hàng chưa muốn chuyển dư nợ bằng vàng sang tiền đồng, vì do hợp đồng cho vay bằng vàng trước đây thường dài hạn và đến thời điểm này chưa kết thúc hợp đồng tín dụng nên khách hàng không chịu trả trước hạn. Mặt khác, lãi suất vay vàng trước đây khá thấp, nếu chuyển sang tiền đồng hiện nay lãi suất còn tương đối cao. Tuy nhiên, trong bối cảnh giá vàng đang có chiều hướng giảm mạnh, theo phản ánh từ một số ngân hàng, nhiều khách hàng cũng đã bắt đầu nhận thấy nếu chuyển dư nợ sang tiền đồng thì khách hàng cũng sẽ có lợi khi giảm được dư nợ vàng theo sự sụt giảm của giá vàng. Trên thực tế, nhiều khách hàng có dư nợ bằng vàng cũng đang nhìn thấy được điểm lợi khi giá vàng đã giảm nhiều so với trước đây, nên đã chủ động chuyển đổi sang tiền đồng.

Trước diễn biến của thị trường vàng sụt giảm và mãi lực trong nước giảm cùng với quy định cấm huy động và không cho vay, có thể thấy các ngân hàng đã không còn mặn mà với việc kinh doanh mảng dịch vụ này. Từ đầu năm đến nay, nhiều ngân hàng đã bắt đầu hạn chế mua vàng vào. Biểu hiện qua số liệu nội bộ tại các ngân hàng cho thấy, nhu cầu vàng của các tổ chức tín dụng, kể cả những ngân hàng đang có nhu cầu vàng tất toán trạng thái dư nợ vàng không tăng. Một số ngân hàng còn từ chối cả việc mua lại vàng cho khách hàng sau khi rút vàng đã nhờ giữ hộ trước đó. Trong khi, nếu khách hàng gửi thì ngân hàng vẫn giữ hộ. Có thể thấy, việc mua vàng trong thời điểm hiện nay, trong bối cảnh giá vàng liên tục được dự báo là sẽ giảm trong thời gian tới nên các ngân hàng cũng hạn chế giao dịch.

Một thành phần thị trường mong đợi là những nhà đầu tư nhỏ lẻ, những người mua bán vài lượng, vài chục lượng mong kiếm chút lợi nhuận nhỏ. Các nhà đầu tư này, trước đây cũng còn có một số, nhưng từ đầu quý II-2014, khi thị trường chứng khoán sôi động, những nhà đầu tư nhỏ cũng bỏ thị trường chạy sang sàn chứng khoán. Mặc dù, theo tìm hiểu của chúng tôi, các DN buôn bán vàng đã duy trì mức chênh lệch giữa chiều mua vào và bán ra ở mức thấp nhằm kích thích giao dịch, giá vàng ít biến động vẫn là nguyên nhân khiến thị trường không có hào hứng giao dịch. Hơn thế nữa, theo một số cửa hàng vàng, người dân thường e ngại giao dịch trong tháng Bảy âm lịch dẫn đến thị trường trầm lắng.

Vì vậy, có thể nói thị trường vàng chúng ta hiện nay giống như một cái chợ Bà Đanh vắng khách, trong chợ chỉ còn vài nhà bán lẻ ngủ gật và các nhà tư vấn theo thói quen vẫn ồn ào bàn tán... cho nhau nghe (!). Và dĩ nhiên, chúng tôi cũng không mong những người có chút tài sản để dành đầu tư vào vàng.