Ngày 16-9, Quốc hội Ukraine đã thông qua hai dự luật do Tổng thống Petro Poroshenko đệ trình. Dự luật đầu tiên quy định tiêu chuẩn đặc biệt dành cho hai vùng Donetsk và Luhansk ở miền Đông Ukraine. Dự luật thứ hai quy định các điều kiện ân xá cho những người tham gia lực lượng ly khai ở miền Đông Ukraine.
Trong cuộc bỏ phiếu kín, Quốc hội Ukraine - với 277 phiếu thuận trên tổng số 450 - đã thông qua đạo luật thứ nhất về việc áp dụng quy chế tự trị đặc biệt tại một số khu vực nhất định của vùng Donetsk và Lugansk trong thời gian ba năm. Theo tiêu chuẩn đặc biệt, hai vùng Donetsk và Luhansk sẽ được hưởng quy chế tự trị rộng rãi hơn.
Đạo luật dự kiến thành lập chính quyền tự trị lâm thời trước khi cuộc bầu cử được diễn ra vào ngày 7-12 tại Donetsk và Luhansk. Phạm vi bầu cử liên quan đến bầu cử cấp huyện, thành phố và cấp xã tại một số huyện. Chính quyền sẽ hoạt động trong thời gian ba năm từ khi dự luật được thông qua.
Ngoài ra, dự luật cũng cam kết sẽ giúp đỡ tái thiết các cơ sở hạ tầng bị tàn phá trong năm tháng xung đột giữa quân đội và lực lượng ly khai ở miền Đông khiến hơn 2.700 người chết, đồng thời sẽ trợ cấp về kinh tế và xã hội cho nhân dân miền Đông.
Đạo luật này cũng trù định rằng những khu vực mà vùng lãnh thổ đã được công bố chế độ tự trị “có quyền xây dựng và phát triển quan hệ láng giềng hữu hảo với các vùng lân cận biên giới của Nga” mà không bị chính quyền trung ương ngăn cấm.
Đạo luật thứ 2 về miễn trừ trách nhiệm hình sự cho các thành viên của lực lượng vũ trang ở phía đông đất nước cũng được Quốc hội Ukraine thông qua với 287 nghị sĩ đồng ý trên tổng số 450 phiếu bầu. Các đối tượng này sẽ được miễn truy tố hình sự và hành chính trừ những người “có nợ máu như giết người, hãm hiếp, khủng bố”.
Cụ thể, điều này áp dụng cho những đối tượng “đã thực hiện những tội phạm hình sự trong giai đoạn từ ngày 22-2-2014 cho đến ngày có hiệu lực của Luật này trên lãnh thổ các vùng Donetsk và Lugansk, nơi diễn ra hoạt động quân sự” - hãng thông tấn “Interfax” trích dẫn quyết định của Quốc hội Ukraine.
Vùng Donbass ngày càng xa tầm tay của chính quyền Kiev
Báo chí Ukraine đưa tin, những kẻ có liên quan trách nhiệm đến vụ máy bay Boeing 777 thuộc chuyến bay MH17 của hãng hàng không Malaysia Airlines bị bắn rơi hồi tháng 7 ở phu vực phụ cận Donetsk, khiến 298 người thiệt mạng sẽ không thuộc đối tượng được miễn truy tố.
Theo trang web của Văn phòng tổng thống Ukraine, dự luật về tiêu chuẩn đặc biệt dành cho hai vùng Donetsk và Luhansk nhằm mở đường cho quá trình phân quyền nhưng vẫn bảo đảm chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và độc lập của Ukraine. Tuy nhiên, lực lượng ly khai ở miền Đông đã bác bỏ quyền tự trị được trao và tuyên bố, Donbass đã độc lập nên không cần quyền tự trị do Kiev "trao tặng".
Bình luận về hai đạo luật này, ông Andrei Purgin, Phó Thủ tướng thứ nhất của nước Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng (DPR) tuyên bố, DPR không coi đạo luật do ông Poroshenko đề xuất về tình trạng đặc biệt của vùng Donbass là thích hợp, bởi Donetsk và Lugansk đã là 2 nước Cộng hòa độc lập, không nằm trong sự quản chế của Kiev.
“Đây là đạo luật cho Ukraine. Các đạo luật của Cộng hòa Nhân dân Donetsk sẽ do quốc hội của chúng tôi ban hành” - ông Purgin tuyên bố trong cuộc phỏng vấn với Hãng thông tấn Nga Ria Novosti và khẳng định Cộng hòa Nhân dân Lugansk (LPR) và Donetsk (DPR) là 2 nước Cộng hòa độc lập nằm trong Liên bang thống nhất Novorossiya.
Trong ngày 17-9, Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DPR) cũng đã đưa ra thông báo chính thức là họ cùng với Cộng hòa Nhân dân Lugansk (LPR) quyết định thành lập lực lượng vũ trang thống nhất trên cơ sở lực lượng dân quân Donetsk và Lugansk, với tên gọi chính thức là Lực lượng vũ trang thống nhất của Liên bang Novorossiya.
Đơn vị mới này sẽ thống nhất toàn lực lượng dân quân tự vệ của vùng Donbass thuộc miền đông Ukraine, đặt dưới quyền chỉ huy của Trung tướng Ivan Korsun - Tổng Tư lệnh các Lực lượng vũ trang thống nhất Novorossiya - chức vụ quân sự chính thức cao nhất của liên bang này.
