“Công ty ma” xà xẻo của những người khốn khổ nghìn tỷ USD/năm

ANTĐ - Trong Báo cáo “Vụ bê bối nghìn tỷ đô” mới công bố của Tổ chức chống nghèo đói ONE ước tính, hằng năm có khoảng 972 tỷ - 2.020 tỷ USD đã bị “xà xẻo” khỏi nhóm các nước nghèo/đang phát triển, thông qua những hành vi phạm pháp trong trao đổi thương mại, hối lộ và biển thủ của các quan chức...

Theo ONE, hàng triệu USD thất thoát từ những quốc gia đang khốn khổ vì nghèo đói được tuồn qua các ngân hàng và công ty bí mật ở nhiều nơi như London, Delaware và Hongkong. ONE chỉ ra một sự thật đáng buồn là có khoảng 70% trong số 213 vụ án tham nhũng lớn nhất những năm 1980 - 2010 đều liên quan đến các công ma này. Và có 20.000 tỷ USD đang được cất giấu tại các “thiên đường trốn thuế” ở nước ngoài - bao gồm 3.200 tỷ USD nằm trong các tài sản không khai báo đến từ các nước đang phát triển.

Ở Zambia, trong quá trình khai thác quặng đồng để xuất khẩu, Mopani Copper Mines luôn là Công ty báo giá cao nhất để giành được hợp đồng độc quyền khai thác và xuất khẩu đồng nguyên liệu (vừa khai thác, chưa qua sơ chế). Tuy nhiên, khi xuất khẩu đồng nguyên liệu, thông qua 2 chi nhánh của Công ty Glencore và Tập đoàn First Quantum Minerals, với nhiều lý do khác nhau, giá đồng xuất khẩu lại bị giảm đi rất nhiều so với báo giá ban đầu. Kết quả là mặc dù Công ty khai thác và xuất khẩu đồng của Zambia đã được hưởng nhiều ưu đãi về chính sách thuế, nhưng với hình thức tăng giá chào bán lại giảm giá bán thực tế với nhiều lý do khác nhau, Công ty Mopani Copper Mines đã làm thất thoát ngân sách thuế của Zambia hàng trăm triệu USD.

Năm quốc gia châu Phi: Ghana, Kenya, Mozambique, Tanzania và Uganda từ năm 2002 đến năm 2011 đã làm thất thoát tiền thuế khoảng 15 tỷ USD chủ yếu là do những “công ty ma” trốn thuế hoặc rửa tiền. ONE nhận định việc chấm dứt “Vụ bê bối nghìn tỉ đô” không chỉ giúp cứu tính mạng của 3,6 triệu người mỗi năm ở các nước có thu thập thấp trong giai đoạn năm 2015 đến năm 2025, mà còn ngăn chặn 4,3 triệu cái chết mỗi năm tại các nước có thu nhập trung bình thấp. Đơn cử như tại khu vực hạ Sahara châu Phi, số tiền thu hồi được từ tham nhũng có thể giúp trang trải chi phí giáo dục cho 10 triệu trẻ em/năm, trả lương cho 500.000 giáo viên tiểu học, cung cấp thuốc cho hơn 1 triệu người nhiễm HIV/AIDS và mua được gần 16,5 triệu liều vắc-xin.

Chính vì vậy, ONE kêu gọi các nước giàu trong nhóm G20 hãy: Lật tẩy các “công ty ma” liên quan đến rửa tiền bằng cách công khai thông tin về các công ty này; Áp dụng “luật công khai chi phí” mạnh hơn với các ngành dầu mỏ, khí đốt và khai khoáng để ngăn chặn nạn “đánh cắp” tài nguyên thiên nhiên khỏi các nước nghèo; Trấn áp hành vi trốn thuế thông qua một cơ chế trao đổi thông tin tự động để các nước nghèo có thể thu được tiền thuế phải nộp cho họ; Đảm bảo các chính phủ đều công bố dữ liệu để công chúng có thể “theo dõi đồng tiền” và khiến các lãnh đạo phải giải trình.