Việc áp dụng thuế TTĐB với sản phẩm nước ngọt có ga sẽ tác động đến doanh nghiệp sản xuất
và cả người tiêu dùng
Giúp tăng thu ngân sách
Theo lý giải của Bộ Tài chính, việc đánh thuế TTĐB đối với mặt hàng nước ngọt có ga không cồn sẽ giúp đạt được mục tiêu kép là tăng thu ngân sách đồng thời cũng giúp hạn chế những tác động tiêu cực của các sản phẩm nước ngọt có ga đến sức khỏe người tiêu dùng.
Tính toán của cơ quan này cho rằng, với tổng sản lượng tiêu thụ của cả nước năm 2013 là 925 triệu lít nước ngọt có ga không cồn, với giá bán trung bình của nhà sản xuất là 11.987 đồng/lít, nếu thu thuế ở mức 10% sẽ giúp tăng thu ngân sách khoảng 1.500 tỷ đồng vào năm 2016 và khoảng 1.900 tỷ đồng vào năm 2018.
Trong lý do tiếp theo, Bộ Tài chính cho rằng trong nước ngọt có ga không cồn có những chất công nghiệp như hương vị, chất màu, chất bảo quản… đã được các chuyên gia y tế quốc tế cảnh báo ảnh hưởng đến sức khỏe người dùng nếu sử dụng hàng ngày hoặc quá mức, như gây béo phì, mỡ máu, tiểu đường, bệnh gút và tăng nguy cơ bị ung thư.
Bộ Tài chính cũng đã tham khảo việc áp dụng thuế đối với mặt hàng này tại một số nước trong khu vực khi xây dựng dự thảo. Ví dụ, tại Campuchia, các loại đồ uống đều chịu thuế 10%, Thái Lan đánh thuế 20% đối với nước có ga không cồn... Tuy nhiên cũng có ý kiến cho rằng, việc áp dụng thuế TTĐB đối với sản phầm này không giúp đạt mục tiêu tăng ngân sách mà còn gây ảnh hưởng tới sản xuất. Khi đánh thuế TTĐB 10% thì lượng cầu đồ uống có thể giảm gần 30%. Như vậy việc thu ngân sách ban đầu tăng nhưng sẽ giảm dần. Ngoài ra các yếu tố khác như lao động, việc làm, doanh nghiệp cung ứng nguyên liệu cũng sẽ bị ảnh hưởng, như vậy về lâu dài thì mục tiêu thu ngân sách chưa chắc đã có hiệu quả.
Người tiêu dùng chịu thiệt
Các chuyên gia trong lĩnh vực thuế chỉ ra rằng, thuế TTĐB thường được áp dụng cho các mặt hàng được coi là xa xỉ, phục vụ cho một nhóm nhỏ khách hàng có thu nhập cao hay áp dụng cho các sản phẩm có tác động tiêu cực đến sức khỏe và môi trường. Mục đích việc áp dụng thuế TTĐB là nhằm cân bằng giữa mức tiêu dùng của những người có thu nhập cao và thấp, giữa những người có xu hướng mua thực phẩm có lợi cho sức khỏe và những người không cùng xu hướng đó. Chính vì vậy, nếu áp dụng khoản thuế này cho những sản phẩm thông thường là không công bằng với người tiêu dùng.
Ngoài ra, việc áp dụng mức thuế trên cũng sẽ làm giảm nhu cầu đối với nước giải khát có ga, gây ảnh hưởng tiêu cực đến thu nhập của các doanh nghiệp sản xuất mặt hàng này. Ông Phan Đăng Tuất - Đại diện Công ty Bia, rượu, nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) chỉ ra rằng, việc bổ sung nước ngọt có ga không cồn vào danh sách chịu thuế TTĐB sẽ làm giảm hấp dẫn đầu tư trong bối cảnh Chính phủ đang đẩy mạnh cổ phần hóa doanh nghiệp. Các đối tác sẽ cân nhắc về lợi nhuận đầu tư, ngoài ra cũng gây khó khăn cho doanh nghiệp nội khi cạnh tranh với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
Chị Nguyễn Thu Thủy (ở Cầu Giấy - Hà Nội), một khách hàng thường xuyên sử dụng các sản phẩm nước ngọt có ga chia sẻ: “Trong khi các tác động tiêu cực từ các sản phẩm nước có ga mới ở mức độ khuyến cáo thì việc đánh thuế sẽ khiến người tiêu dùng chịu thiệt. Trong bối cảnh thu nhập không có nhiều cải thiện, các mặt hàng tiêu dùng thường xuyên tăng giá thì việc tăng giá để bù đắp vào thuế hiện nay tôi thấy chưa hợp lý”.
Theo kế hoạch Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế TTĐB dự kiến sẽ trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 8 (tháng 10-2014) để thông qua. Các ý kiến cho rằng cần tiếp tục thảo luận và cân nhắc kỹ cả về mặt lợi ích cũng như tác động trước khi quyết định áp dụng hay không áp dụng.
