Xác định rắn lành hay rắn độc
Để xác định xem đó là rắn lành hay rắn độc có thể quan sát vết thương. Nếu tại vết cắn thấy cả hai hàm răng với nhiều vết chấm hình vòng cung, không thấy vết răng nanh là rắn lành. Còn nếu tại nơi bị cắn có hai vết răng nanh cách nhau 5mm và một số vết răng nhỏ là rắn độc. Nếu đúng là bị rắn độc cắn hoặc không xác định được chắn chắn thì cần ngồi yên, tuyệt đối không cử động phần thân thể vì cử động sẽ làm cho chất độc lan nhanh trong cơ thể. Khi bị rắn độc cắn cần tiến hành sơ cứu ngay, trước khi vận chuyển bệnh nhân đến bệnh viện. Các biện pháp sơ cứu được khuyến cáo là: không để bệnh nhân tự đi lại, bất động chi bị cắn bằng nẹp, cởi bỏ đồ trang sức ở chi bị cắn vì có thể gây chèn ép khi chi sưng nề. Mục tiêu là làm chậm sự hấp thu của nọc độc về tuần hoàn hệ thống, bảo vệ tính mạng bệnh nhân, vận chuyển bệnh nhân một cách nhanh nhất đến cơ sở y tế. Tránh can thiệp vào vết cắn vì có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, tăng sự hấp thu nọc và dễ chảy máu thêm. Không áp dụng: Ga rô, trích, rạch, trâm, chọc tại chỗ, hút nọc độc, gây điện giật, sử dụng hòn đá chữa rắn cắn, chườm lạnh vết cắn (chườm đá).
Những triệu chứng nguy hiểm
Cần theo dõi sát mạch, huyết áp, nhịp thở của nạn nhân. Chú ý phát hiện sớm các dấu hiệu suy hô hấp, truỵ tim mạch để có cách xử trí kịp thời. Nếu do rắn hổ mang, cạp nong, cạp nia… cắn, sẽ có dấu hiệu viêm nhiễm rất sớm, thường chỉ sau 5 phút đến 1-2 giờ. Nạn nhân thấy đau buốt tại chỗ, người mệt mỏi, chóng mặt, buồn nôn, khó há miệng, sụp mi, giãn đồng tử, mạch nhanh, huyết áp tụt, rồi ngừng tim, ngừng thở và tử vong. Nếu do rắn lục cắn, nơi bị cắn sưng tấy nhanh, chỉ sau 12 giờ vết cắn bắt đầu hoại tử, nạn nhân có thể bị truỵ tim mạch, viêm thận, suy thận cấp.
Bài thuốc cổ truyền
Trong dân gian, mỗi khi bị rắn cắn người ta thường dùng bài thuốc cổ truyền như sau: Nhai một nhúm nhỏ thuốc lào (khoảng 4-5 điếu), nuốt nước, lấy bã đắp vào vết rắn cắn. Trường hợp nạn nhân đã mê man, dùng 5-10g thuốc lào hòa với nước rồi vắt lấy nước đổ từng thìa vào miệng. Hoặc lấy 1-2 rễ đu đủ đực, 2 lá trầu không và 1 thìa to giấm thanh. Cho tất cả vào miệng nhai kỹ, nuốt nước, bã đắp vào vết cắn. Hoặc lấy 2 lá trầu không, 2 g tỏi, 2 g gừng, 2 g vỏ quế và 1 g phèn chua nhai kỹ, nuốt nước, bã đắp vào vết cắn. Hoặc lấy lá sắn dây, lá rau ngót, lá phèn đen (mỗi thứ một nắm nhỏ) nhai kỹ, nuốt nước, bã đắp vào vết cắn. Có thể thay 3 loại lá trên bằng lá bồ cu vẽ.
Tuy nhiên theo lời khuyên của các bác sĩ, khi bị rắn cắn, cần nhanh chóng sơ cứu cho nạn nhân, sau đó chuyển ngay bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất
